Wyspa Piasek, znana również jako Piasek, to malownicza wyspa położona w obrębie historycznego wrocławskiego starego miasta. Jest to część Śródmiejskiego Węzła Wodnego, który jest kluczowym punktem w systemie wodnym Wrocławia.
Piasek jest ściśle związana z lewym brzegiem Odry, gdzie sąsiaduje z Starym Miastem. Połączenie z tym obszarem zapewnia Most Piaskowy, który jest jednym z kluczowych elementów infrastruktury mostowej Wrocławia. Z drugiej strony, wyspa jest również połączona z Ostrowem Tumskim przez Most Tumski.
Wyspa Piasek sąsiaduje również z prawym brzegiem Odry oraz Wyspą Młyńską, które łączą Mosty Młyńskie. To miejsce jest szczególnie atrakcyjne dla miłośników spacerów, gdyż z Piasku na Wyspę Słodową prowadzi Kładka Piaskowa, oferująca piękne widoki oraz relaksujące ścieżki spacerowe.
Oprócz tego, południowo-zachodni skrawek wyspy został oddzielony od reszty terenów przez kanał, gdzie znajduje się Śluza Piaskowa. Ten fragment nosi nazwę Wyspy Daliowej, która przyciąga uwagę swym niepowtarzalnym urokiem i bogactwem przyrody.
Etymologia
Nazwa tej wyspy, znana również jako Sandinsel w języku niemieckim oraz Insula Arena w łacinie, ma swoje źródło w obecności kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku, który wznosi się na jej terenie. Z kolei łacińskie wezwanie Sancta Maria in Arena odnosi się do kaplicy św. Marii z Padwy, która została zbudowana na miejscu dawnej areny cyrku. W epoce rzymskiej obszar ten wypełniano piaskiem, co nadało mu nazwę – arena.
Historia
Już w wczesnym średniowieczu przez wyspę przebiegał główny trakt łączący północ z południem. Warto zaznaczyć, że do momentu wyburzenia na rozkaz Napoleona Bonaparte w XIX wieku, wyspa Piasek znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie Bramy Piaskowej, która była północnym wjazdem do miasta.
Przed kasatą zakonów w 1810 roku, cała wyspa była własnością kościelną, a dopiero po tym okresie weszła w skład miejskiej jurysdykcji.
Obecna zabudowa
Na wyspie przebiega z północy na południe ul. św. Jadwigi, która pełni istotną rolę komunikacyjną. W stronę Ostrowa Tumskiego prowadzi również uliczka Najświętszej Marii Panny. Pozostałe drogi na wyspie są ulicami bez wyjścia. W przeszłości teren ten był intensywnie zabudowany, można było tutaj zobaczyć klasycystyczny dom Carla Gottharda Langhansa, zlokalizowany przy skrzyżowaniu ul. św. Jadwigi i Wodnej, jak również liczne konstrukcje w stylu słupowo-ryglowym, które niestety uległy zniszczeniu w ostatnich miesiącach II wojny światowej.
Na uwagę zasługuje kościół Najświętszej Marii Panny oraz gotycki kościół św. Anny, który po 1810 roku przeszedł przebudowę, by przez pewien czas pełnić funkcję szpitala, a obecnie służy jako budynek mieszkalny. Warto również zwrócić uwagę na barokową cerkiew prawosławną Świętych Cyryla i Metodego, do której przeniesiono kościół św. Anny w roku 1810. Na wyspie znajdują się także inne budynki, w tym młyn wodny Maria, który usytuowany jest nad odnogą oddzielającą ją od Wyspy Młyńskiej.
W sąsiedztwie kościoła Najświętszej Marii Panny, przy ul. św. Jadwigi, zlokalizowany jest budynek dawnego klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna, który obecnie znajduje się w rękach Uniwersytetu Wrocławskiego. Do roku 2017 znajdował się w nim jeden z gmachów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Obecnie mieści Katedrę Judaistyki im. Tadeusza Taubego, a od 2024 roku planowane jest, że w budynku znajdą się także dziekanaty Wydziału Neofilologii oraz Wydziału Komunikacji Społecznej i Mediów Uniwersytetu Wrocławskiego.
W 2005 roku, na skwerze po północnej stronie kościoła Najświętszej Marii Panny, odsłonięto pomnik kardynała Kominka, który zawiera cytat z jego Orędzia do biskupów niemieckich. Pomnik ten upamiętnia 40. rocznicę opublikowania tego ważnego dokumentu.
Przypisy
- Dziekanat [online], Wydział Komunikacji Społecznej i Mediów [dostęp 24.09.2024 r.]
- Dziekanat [online], Wydział Neofilologii [dostęp 24.09.2024 r.]
- KamilaK. Jasińska KamilaK., Judaistyka – nowa siedziba, ale tradycja długa [online], Uniwersytet Wrocławski [dostęp 11.12.2018 r.]
- KamilaK. Jasińska KamilaK., Biblioteka na Piasku – koniec pewnej epoki [online], Uniwersytet Wrocławski [dostęp 11.12.2018 r.]
- Odsłonięto pomnik kardynał Bolesława Kominka. Wyborcza.pl, 04.12.2005 r. [dostęp 11.12.2018 r.]
- 800 lat i co dalej? Młyn Maria dawniej i dzisiaj. Wrocław nad Odrą.
- Marcin Bukowski: Wyspy Odrzańskie. Kolebka Wrocławia. Wrocław: Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, 1976 r., s. 44.
Pozostałe obiekty w kategorii "Wyspy":
Tamka | Wyspa Pomorska | Wyspa Bielarska | Kępa Mieszczańska | Wyspa Daliowa | Wyspa Młyńska we Wrocławiu | Wyspa Opatowicka | Wyspa Rędzińska | Wyspa Szczytnicka | Wielka WyspaOceń: Piasek (wyspa)