Jaz Różanka


Jaz Różanka to interesująca konstrukcja hydrotechniczna, której historia i funkcjonalność są ściśle związane z rozwojem Wrocławia. Znajduje się we Wrocławiu i ma formę jazu z zamknięciem sektorowym, który został zbudowany w ramach Stopnia Wodnego Różanka. Jaz ten pełni kluczową rolę w piętrzeniu wód rzeki Odry, w obrębie jej odnogi, znanej jako Stara Odra, znajdując się 5,15 km od jej źródła.

Historia tego obiektu sięga lat 1913–1914, kiedy to zrealizowano projekt budowy nowej drogi wodnej. W ramach inwestycji, która miała na celu stworzenie nowoczesnego systemu przeciwpowodziowego w mieście oraz zintegrowanie Wrocławskiej infrastruktury wodnej, postanowiono zbudować również jaz. Obiekt ten był pierwotnie jaziem kozłowo-iglicowym, jednak obecna konstrukcja, która zastąpiła tę pierwotną, powstała w latach 1976–1981 i przyjmuje formę jazu z zamknięciami sektorowymi, co znacznie poprawiło jego funkcjonalność.

Obecnie jaz Różanka jest kluczowym elementem Wrocławskiego Węzła Wodnego, stanowiąc integralny element lokalnej infrastruktury hydrotechnicznej, która nie tylko reguluje poziom wód, ale również przyczynia się do ochrony przed powodziami oraz wspiera transport wodny w regionie.

Funkcje

Jaz odgrywa kluczową rolę w regulacji stanów wody na obszarze Starej Odry, kontrolując zarówno górne, jak i dolne poziomy wody. Górny poziom wody jest regulowany dla Śluzy Różanka, natomiast dolny poziom dotyczy Śluzy Zacisze.

Na rzece znajdują się również inne jazy, które pełnią podobne funkcje. Powyżej Jazu Różanka znajdują się:

Poniżej Jazu Różanka znajduje się Jaz Rędzin. Ponadto, na Odrze Śródmiejskiej występują inne jazy, takie jak:

Jaz ten przegradza koryto Starej Odry, a jego struktura to:

  • lewy brzeg, na którym znajduje się grobla, oddzielająca Starą Odrę od Kanału Miejskiego, a na jej koronie przebiega Ulica Pasterska;
  • prawy brzeg, który również jest groblą, oddzielającą Starą Odrę od Kanału Różanka.

Charakterystyka

Jaz Różanka jest niezwykle interesującą konstrukcją hydrotechniczną. To obiekt trójprzęsłowy, który został zrealizowany w nowoczesnej technologii żelbetowej. Każde z przęseł ma długość 25 m, co łącznie umożliwia przepływ wody na odcinku wynoszącym 75 m. Całość konstrukcji została zaopatrzona w specjalne zamknięcia sektorowe, które zapewniają kontrolę nad poziomem wody.

Spad przy regulacji zazwyczaj wynosi około 2,3 m, co korzystnie wpływa na efektywność działania jazu. Ta infrastruktura posiada również niezbędną sterownię, usytuowaną w prawym przyczółku, a z lewego przyczółka urządzona jest przepławka dla ryb, która umożliwia migrację ryb przez jaz.

Obiekt ten znajduje się w pobliżu Mostów Trzebnickich, co czyni go ważnym elementem regionalnego systemu hydrologicznego. Dodatkowo, budynek sterowni jest połączony z mostem przy pomocy kładki, która jest dostępna wyłącznie dla personelu obsługującego jaz.

Przypisy

  1. a b c d wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 21.12.2009 r.).
  2. a b c Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 22.12.2009 r.).

Oceń: Jaz Różanka

Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:14