Śluza Różanka

Rzeki i kanały wodne

Śluza Różanka, znana również jako Różanka (Rosentaler Schleusse), to niezwykle interesująca konstrukcja hydrauliczna, która ma kluczowe znaczenie dla żeglugi na Odrze. Zlokalizowana w malowniczej części Wrocławia, na osiedlu Różanka, ta komorowa śluza wodna nie tylko pełni funkcję techniczną, ale także stanowi istotny element lokalnego krajobrazu.

Warto zaznaczyć, że śluza jest częścią większego systemu wodnego, którym jest Stopień Wodny Różanka. Ten stopień wodny integruje różne elementy infrastrukturalne, co sprzyja regulacji poziomu wody oraz umożliwia bezpieczne przemieszczanie się jednostek pływających po rzece.

Historia

„Śluza została zbudowana w 1916 roku, a jej realizacja była częścią szerszego projektu z zakresu hydrotechniki. Ten ambitny plan polegał na stworzeniu nowej drogi wodnej, która miała przebiegać przez miasto, integrując je z Wrocławskim Węzłem Wodnym, znanym również jako Wrocławski Szlak Główny (Północny).

Charakterystyka

Śluza jest usytuowana na Kanale Różanka. Po stronie lewej znajduje się grobla, która oddziela tenże kanał od kanału Starej Odry. Z kolei na prawym brzegu kanału można zauważyć zabudowę osiedla Różanka. Tuż za wałem przeciwpowodziowym przebiega Ulica Osobowicka. Dodatkowo, tuż powyżej śluzy znajduje się most – Mosty Osobowickie.

Wymiary śluzy są imponujące: jej długość wynosi 193,0 m, szerokość 9,6 m, a głębokość na progu dolnym osiąga 4,00 m. Obiekt ten spełnia wymagania Europejskiej klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych żeglownych, a zgodnie z normami EKG ONZ z 1992 roku, zaliczany jest do III klasy dróg wodnych żeglownych. Natomiast w kontekście polskiej klasyfikacji, odpowiada IV klasie dróg wodnych. Blisko 3,92 km stąd znajduje się poprzednia śluza na szlaku wodnym: Śluza Zacisze, a następna to Śluza Rędzin, oddalona o 6,49 km.

Poziom wody w górnym zbiorniku kształtowany jest za pomocą Jaz Różanka, przy czym normalny poziom piętrzenia wynosi 112,30 m n.p.m. Poziom wody dolnej jest regulowany na Stopniu Wodnym Rędzin, gdzie normalny poziom wynosi 110,30 m n.p.m. Budowla śluzy to konstrukcja betonowa, a ściany komory zostały pokryte cegłą. Górne zamknięcie komory jest segmentowe, natomiast dolne zamknięcie to wrota wsporne. W głowie dolnej zastosowano krótkie kanały obiegowe z zamknięciami segmentowymi.

Innowacyjnym rozwiązaniem technicznym w tym obiekcie jest górne zamknięcie komory, które stanowi stalowy segment wahadłowy. Ten element konstrukcyjny zawiera żebrowe elementy nośne, jest nitowany i obracany na łożyskach ślizgowych. Dodatkowym atutem są żeliwne przeciwwagi zamocowane na kratowych wysięgnikach. Segment ten napędzany jest jednostronnie poprzez wycinek koła zębatego o średnicy około 4 m. Koło to, za pośrednictwem odpowiednio dobranego układu przekładni, napędzane jest za pośrednictwem wału z maszyny umiejscowionej w niewielkim, dwukondygnacyjnym budynku przy śluzie.

W kompleksie śluzy, oprócz budynku maszynowni, znajdują się dwa inne obiekty: bliźniaczy budynek sterowni oraz budynek administracyjny zlokalizowany przy ul. Osobowickiej 2.

Przypisy

  1. a b c d e f g wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 07.12.2009 r.)
  2. Strona www.wroclaw.pl o Wrocławskim Węźle Wodnym (dostęp 07.12.2009 r.)
  3. Małgorzata Książkiewicz, Grzegorz Bakuliński, Stanisław Januszewski, Ryszard Majewicz, Trasa turystyczna Pomniki Wrocławskiego Węzła Wodnego, Prosto z pokładu nr 55, rok IV, Marzec 2008 r. (dostęp 07.12.2009 r.)
  4. Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 07.12.2009 r.)

Oceń: Śluza Różanka

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:8