Jaz Bartoszowice

---

Historia

Jaz, który stanowi istotny element infrastruktury hydrotechnicznej, został zbudowany w latach 1913–1917. Była to część większego przedsięwzięcia, które miało na celu stworzenie nowej drogi wodnej w obrębie miasta. Inwestycja ta była realizowana w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, znanego także jako Wrocławski Szlak Główny, oraz nowego systemu przeciwdziałającego powodziom, który miał na celu ochronę miasta przed ich skutkami. Warto zauważyć, że po katastrofalnej powodzi tysiąclecia jaz przeszedł gruntowny remont w 1997 roku.

Funkcje

Jaz odgrywa kluczową rolę w regulacji stanów wody, współdziałając z innym obiektem, którym jest Jaz Opatowice. Jego funkcje można szczegółowo opisać poprzez następujące aspekty:

• zarządzanie stanem wody górnej dla Śluzy Bartoszowice oraz Śluzy Opatowice,
• kontrolowanie stanu wody dolnej dla Śluz Janowice.

W kontekście rzeki Odra, można wskazać na inne ważne jazdy i obiekty inżynieryjne. W głównym korycie rzeki, równolegle usytuowany jest Jaz Opatowice – Stopień Wodny Opatowice. Powyżej znajduje się Jaz Janowice, który wchodzi w skład Stopnia Wodnego Janowice. Co ciekawe, Kanał Powodziowy oddziela się od głównego koryta Odry na prawym brzegu, dokładnie w odległości 450 m powyżej tego jazu.

Poniżej Jazu Bartoszowice usytuowany jest Jaz Zacisze, który wchodzi w skład kolejnego stopnia wodnego – Stopnia Wodnego Zacisze, jednak obecnie jest wyłączony z eksploatacji. Następnie, już w korycie Starej Odry, funkcjonuje Jaz Różanka – Stopień Wodny Różanka.

Jaz Bartoszowice przegradza także koryto Kanału Powodziowego, co również wpływa na lokalny krajobraz:

• na lewym brzegu tego koryta znajduje się osiedle Bartoszowice, a przy jazie wykonano obwałowania, na których koronie przebiega Ulica Kanałowa,
• prawy brzeg koryta to grobla, która rozdziela Kanał Powodziowy od Kanału Żeglugowego, na koronie której przebiega Ulica Folwarczna.

Charakterystyka

Jaz Bartoszowice to konstrukcja trójprzęsłowa, która wyróżnia się swoją przemyślaną budową i funkcjonalnością. Dwa boczne przęsła, zarówno lewe jak i prawe, mają identyczną długość wynoszącą 30 metrów i są wyposażone w przelewy stałe, co można również zagłębić w definicji jazów stałych. Środkowe przęsło jest dłuższe, osiągając 40 metrów, a jego głównym elementem jest segmentowe zamknięcie. Warto zaznaczyć, że maszynownia tego zamknięcia usytuowana jest w filarze znajdującym się bliżej grobli, która rozdziela kanały Powodziowy oraz Żeglugowy.

Całkowite światło jazu, umożlwiające przeprowadzanie wód, wynosi 100 metrów. Przy normalnym piętrzeniu, spad wody osiąga wartość 3,2 metra, podczas gdy spad maksymalny wynosi 5,40 metra.

Przyczółki oraz filary jazu nie tylko wspierają jego konstrukcję, ale także stanowią fundamentalną podstawę dla Mostu Bartoszowickiego. Most ten został wybudowany, aby umożliwić sprawną obsługę stopnia wodnego, łącząc teren osiedla Bartoszowice z groblą, a także ze znajdującą się za nią Śluzą Bartoszowice.

Osobny artykuł dotyczący mostu można znaleźć pod tym linkiem: Most Bartoszowicki.

---

Oceń: Jaz Bartoszowice

---