Jaz Rędzin

Rzeki i kanały wodne

Jaz Rędzin jest wyjątkowym obiektem inżynieryjnym zlokalizowanym we Wrocławiu, na rzece Odrze. Stanowi on część Wrocławskiego Węzła Wodnego, a razem ze Śluzami Rędzin tworzy Stopień Wodny Rędzin, który jest ostatnim takim stopniem w granicach Wrocławia, usytuowanym na Odrzańskiej drodze wodnej. Jaz znajduje się w punkcie 260,70 km biegu rzeki. Warto zaznaczyć, że jego budowa miała miejsce w latach 1913–1917, w ramach realizacji nowej drogi wodnej, znanej jako Główna Droga Wodna, a prace zostały zakończone w 1926 roku.

Obiekt ten zlokalizowany jest w zakolu rzeki, otaczającej Wyspę Rędzińską. Na lewym brzegu rzeki rozciąga się obszar osiedla Kozanów, w sąsiedztwie którego znajduje się Las Pilczycki. Natomiast prawy brzeg rzeki tworzą kolejne elementy stopnia wodnego, w tym wspomniana Wyspa Rędzińska oraz Śluzy Rędzin. Z dalszej perspektywy rozciąga się obszar osiedla Rędzin, od którego to nazwy wzięło nazwę również wspomniane wyżej stopień wody oraz jaz.

Charakterystyka

Konstrukcja jazu w Rędzinie opiera się na żelbetonie, co zapewnia mu trwałość i solidność. Filary tej budowli pokryte są kamienną okładziną, co wpływa na estetykę oraz ochronę przed działaniem czynników atmosferycznych.

Jaz ten ma charakterystyczną trójspałową konstrukcję, osiągającą łączną długość 133,0 m. Integralną część tej budowli stanowi most jazowy, który nie tylko pełni funkcję użytkową, ale także wzbogaca krajobraz okolicy. Wysokość spadu wynosi 2,00 m, co podkreśla jego funkcję regulacyjną w gospodarce wodnej.

Środkowe przęsło, o długości 54,08 m (a także 51,08 m), wyposażono w zamknięcia w postaci zasuw, które są wyciągane przy pomocy wózkowych wyciągarek. Wymiary zasuw to 6,34 na 4,65 m, a ich prowadnice mają długość 15,6 m. Dwa skrajne przęsła mierzą po 30,62 m długości i są wyposażone w segmentowe zamknięcia z napędem obustronnym.

Co ważne, jaz dysponuje elektrycznym napędem eksploatacyjnym, ale w sytuacjach awaryjnych można również skorzystać z napędu ręcznego. Maszynownie i windy napędowe znajdują się w nadbudówkach filarów, które zostały zrealizowane w roku 1926. W 1923 roku, na środkowym przęśle mostu, zainstalowano torowisko do dwu wyciągarek zasuw.

Jeśli chodzi o most jazowy, jego długość wynosi 228,0 m, z czego 133,0 m przebiega nad jazem, a pozostałe 95,0 m nad terenem zalewowym, w okolicach Wyspy Rędzin, czyli terasy nadrzecznej. Most zbudowany jest w technologii stalowej, a jego konstrukcja opiera się na kratowym ustrój nośnym, która jest wsparta na przyczółkach oraz filarach jazu.

Przypisy

  1. a b c d e Wratislaviae Amici – Jaz Rędzin [dostęp 05.01.2010 r.]
  2. a b c d e f g wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego [dostęp 21.12.2009 r.]
  3. a b c Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [dostęp 22.12.2009 r.]

Oceń: Jaz Rędzin

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:15