Stara Odra we Wrocławiu

---

Historia

Forma Starej Odry, jaką możemy oglądać dzisiaj, jest efektem kierunków regulacyjnych, które miały miejsce w XVIII wieku, a także innowacyjnych działań hydrotechnicznych, które były prowadzone we Wrocławiu na przełomie XIX i XX wieku. Wówczas zmodernizowano drogę wodną na Odrze, która przebiega przez miasto, równocześnie wprowadzając nowe rozwiązania zabezpieczające przed powodziami.

Wspomniana powódź, która miała miejsce w 1736 roku, przyniosła ogromne zniszczenia, zmuszając władze do podjęcia działań mających na celu uregulowanie rzeki i ochronę okolicznych terenów. W 1746 roku, aby skutecznie zajmować się tym problemem, powołano Inspektorat Budownictwa Wodnego i Nadrzecznego. Następnie, w 1783 roku, utworzono Zarząd Regulacji Rzeki Odry, który miał odpowiedzialność za przekształcenie Odry w kluczowy szlak transportowy oraz ochronę przyległych terenów przed skutkami powodzi.

Planowane prace budowlane przy regulacji rzeki obejmowały m.in. prostowanie jej biegu oraz wzmocnienie brzegów. Takie inżynieryjne dzieła wiązały się z istotnymi zmianami zarówno hydrologicznymi, jak i własnościowymi, które dotyczyły Wrocławia oraz jego najbliższych okolic. Regulację rzeki przeprowadzono w latach 1792–1794, co wpłynęło na podział osad, takich jak Kletschkau (Kleczków) i Rosenthal (Różanka), a także Polinke (Polanka), które wcześniej leżały na prawym brzegu Starej Odry. Różanka i Polanka pozostały na prawym brzegu, natomiast Kleczków został przesunięty na lewy brzeg rzeki.

Kolejną ważną inwestycją między 1892 a 1897 rokiem była budowa nowego szlaku żeglugowego, dostosowanego do przewozu materiałów masowych, szczególnie węgla z Górnego Śląska. W tym celu wykorzystano część istniejącego koryta, które służyło do odprowadzania wód wezbraniowych, oraz stworzono nową drogę wodną. W tej epoce na Starej Odrze zainstalowano dwa jazy piętrzące wodę: Jaz Szczytniki, w głównym biegu kanału, mający na celu zasilenie Śluzy Szczytniki, oraz Jaz Psie Pole, który dostarczał wodę do Śluzy Miejskiej, umiejscowionej na Kanale Miejskim.

W latach 1913-1917 zrealizowano jeszcze jedną dużą inwestycję, polegającą na budowie nowych kanałów: Kanału Powodziowego, Kanału Żeglugowego oraz Kanału Różanka. Efektem tych prac było powstanie Jazu Różanka, który zasila Śluzę Różanka, zlokalizowaną na nowo wybudowanym Kanale Różanka.

Osobny artykuł: Pierwsza kanalizacja Odry we Wrocławiu.

Przebieg

Trasa Starej Odry prezentuje się w następujący sposób:

• rozpoczyna się w Górnej Odrze Wrocławskiej,
• po lewej stronie znajduje się połączenie z Przekopem Szczytnickim, który jest związany ze Śluzą Szczytniki,
• lewy brzeg odprowadza wodę do Kanału Miejskiego, który wiąże się ze Śluzą Miejską,
• po prawej stronie rzeka łączy się z Kanałem Powodziowym,
• prawy brzeg prowadzi do Kanału Żeglugowego,
• na prawym brzegu znajduje się kanał Różanka, który jest związany ze Śluzą Różanka,
• po lewej stronie ponownie nawiązuje się kontakt z Kanałem Miejskim,
• prawy brzeg łączy się z Kanałem Różanka,
• lewy brzeg prowadzi do Dolnej Odry,
• koniec trasy znajduje się w Dolnej Odrze Wrocławskiej.

Na Starej Odrze wzniesiono szereg mostów, które wspierają komunikację w tym obszarze. Oto one:

• Most Zwierzyniecki (drogowy), długość 1,0 km,
• Most Szczytnicki (drogowy), długość 1,7 km,
• Mosty Warszawskie (drogowy), długość 3,8 km,
• Kolejowy Most Warszawski (kolejowy), długość 4,1 km,
• Mosty Trzebnickie (drogowy), długość 5,4 km,
• Mosty Osobowickie (drogowy), długość 6,0 km.

Stara Odra jest oddzielona od Kanału Miejskiego za pomocą potężnej grobli, na której zlokalizowana jest Ulica Pasterska. Między Mostami Trzebnickimi a Mostami Osobowickimi, na przestronnej terasie wzdłuż Starej Odry, znajduje się Kąpielisko Różanka. Niestety, dostęp do grobli oddzielającej Starą Odrę od Kanału Różanka jest ograniczony i nie ma publicznego dojścia.

---

Oceń: Stara Odra we Wrocławiu

---