Śluza Szczytniki to komorowa śluza wodna, która znajduje się na rzece Odra, na 250,25 kilometrze jej biegu. Jest to istotny element infrastruktury wodnej w regionie, ulokowany w 0+250 km kanału Przekop Szczytnicki.
Usytuowana w malowniczym Wrocławiu, śluza jest położona w strategicznym miejscu, między Wyspą Szczytnicką a popularnym osiedlem, którym jest Plac Grunwaldzki.
Historia
Śluza Szczytniki stanowi ważny element struktury hydrotechnicznej Wrocławia, która powstała w wyniku przeprowadzonej modernizacji biegu rzeki Odry. Projekt ten, zrealizowany w latach 1892–1897, miał na celu budowę nowego korytarza żeglugowego, który omijałby centrum miasta oraz Śródmiejski Węzeł Wodny. Dzięki temu, wzrosły możliwości transportu wodnego, zwłaszcza w zakresie przewozu surowców, takich jak węgiel, pochodzący głównie z Górnego Śląska.
W ramach tej inwestycji, nastąpiło przekształcenie istniejących już odcinków koryta rzeki, które wcześniej służyły do odprowadzania wód wezbraniowych i powodziowych. Nowa droga wodna powstała częściowo w oparciu o te stare struktury oraz poprzez stworzenie nowego Kanału Miejskiego, co znacząco zmodernizowało system komunikacji wodnej w regionie.
Charakterystyka
Śluza Szczytniki to jeden z kluczowych elementów Stopnia Wodnego Szczytniki, który pełni istotną rolę na szlaku wodnym. Choć jej wymiary pozostają niewielkie, podobnie jak pozostałych śluz w Wrocławskim Szlaku Miejskim, takich jak Śluza Opatowice czy Śluza Miejska, ten fragment drogi wodnej nie odgrywa dużej roli w transporcie towarowym. W ostatnim czasie jednak następuje wzrost zainteresowania turystyką oraz rekreacją wodną, co przyczynia się do ożywienia tej części wrocławskich wód.
Wymiary śluzy Szczytniki są następujące: długość wynosi 55,0 metra, a szerokość 9,6 metra. Różnica wysokości, nazywana piętrzeniem, osiąga 2,05 metra. Wrota wsporne, stalowe, stanowią zamknięcia komory śluzy, która jest napełniana oraz opróżniana za pomocą kanałów obiegowych, co zapewnia odpowiednią kontrolę nad poziomem wody.
Odległości, jakie występują na drogach wodnych prowadzących przez tę śluzę, są następujące:
- w dół rzeki, do kolejnej śluzy na Wrocławskim Szlaku Miejskim – Śluzy Miejskiej, wynoszą 5,7 km,
- w górę rzeki, do wcześniejszej na szlaku Śluzy Opatowice, wynosi 5,6 km,
- w dół rzeki, do śluzy na Szlaku Śródmiejskim – Śluzy Piaskowej, wynosi 3,85 km.
Prawy brzeg rzeki obejmuje Wyspę Szczytnicką, natomiast lewy brzeg to obszar osiedla Plac Grunwaldzki. Poziom wody dolnej jest regulowany przez Stopień Wodny Psie Pole, natomiast poziom wody górnej stabilizowany jest przez Śródmiejski Węzeł Wodny Górny oraz Jaz Szczytniki. Awanport górny śluzy ma wiele funkcji, w tym działanie jako basen dla Jacht Klubu AZS, a także stanowi miejsce cumowania holownika parowego Nadbór, należącego do Fundacji Otwartego Muzeum Techniki – Otwartego Muzeum Odry.
Przypisy
- Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – Komunikat ... w sprawie udostępnienia szlaków wodnych Śródmiejskiego Węzła Wodnego Wrocławia dla ruchu Ŝeglugowego jednostek turystycznych i sportowych (dostęp 10.12.2009 r.)
- Holownik Parowy Nadbór na stronie Fundacji Otwartego Muzeum Techniki (dostęp 11.12.2009 r.)
- Strona Jacht Klubu AZS Wrocław. jkazs.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (29.07.2012 r.)] (dostęp 11.12.2009 r.)
- Wrocławski Węzeł Wodny – Historia. 2wrzdh.ins.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (07.04.2005 r.)] (dostęp 12.11.2009 r.)
- a b www.wroclaw.pl – Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 11.12.2009 r.)
- a b c wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 11.12.2009 r.)
- Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu: WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE – Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu. wbu.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (22.02.2014 r.)] (dostęp 11.12.2009 r.)
- a b c d e f Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (05.03.2016 r.)], AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 08.12.2009 r.)
Pozostałe obiekty w kategorii "Drogi i trasy":
Trasa W-Z (Wrocław) | Wschodnia Obwodnica Wrocławia | Obwodnica śródmiejska Wrocławia | Trasa Mieszczańska we Wrocławiu | Estakada Gądowianka | Kolej gondolowa „Polinka” we Wrocławiu | Obwodnica staromiejska Wrocławia | Śluza MieszczańskaOceń: Śluza Szczytniki