Ulica Tęczowa to interesujący fragment Wrocławia, rozciągający się na długości około 1,2 km. Przed 1945 rokiem nosiła nazwę Siebenhufenerstraße i znajdowała się w historycznej dzielnicy Siebenhufen, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „Siedem Łanów”.
Obecnie, ta malownicza ulica pełni istotną rolę w przestrzeni miejskiej, łącząc dwa obszary Wrocławia, które można odkryć podczas spacerów – Przedmieście Mikołajskie oraz Przedmieście Świdnickie.
Historia
Osada znana jako Siedem Łanów po raz pierwszy została wspomniana w 1353 roku, będąc światłą własnością klasztorną, a obecna ulica Tęczowa pełniła rolę głównej arterii komunikacyjnej. W roku 1516 miejscowość Siebenhufen przeszła pod zarząd Szpitala Bożego Grobu, a w 1808 roku weszła w granice miejskie.
W 1847 roku, na tej ulicy zrealizowano budowę pierwszej we Wrocławiu gazowni. Niecałe cztery lata później, w 1843 roku, otwarto drugi z dworców kolejowych – Dworzec Świebodzki (pierwszym był Górnośląski, otwarty rok wcześniej). W drugiej połowie XIX wieku na południowej stronie ulicy powstała charakterystyczna zabudowa miejska, podczas gdy na północnej, położonej blisko kolejowych terenów oraz bocznic, zainstalowano zakłady przemysłowe i składy. Dla mieszkańców północnej strony ulicy, w rejonie dzisiejszego skrzyżowania z ulicą Zdrową, zorganizowano spory targ warzywny.
Po zakończeniu budowy Dworca Świebodzkiego, w pobliżu tej lokalizacji zrealizowano linię kolejową – łącznik (Verbindungsbahn), która umożliwiała przewóz taboru kolejowego między Dworcem Górnośląskim a Świebodzkim oraz Marchijskim. W początkowej fazie transportu wagony przetaczano przy użyciu koni, lecz wkrótce, w połowie XIX wieku, zaczęto korzystać z nowoczesnych lokomotyw manewrowych. W wyniku przebudowy wrocławskiego węzła kolejowego w końcu lat 60. XIX wieku czynności związane z dawna funkcją łącznika uległy zmianie. Pozostawiona bocznica kolejowa na ulicy Tęczowej prowadziła do zakładów produkujących wagony, Waggonfabrik Gebr. Hofmann & Co. AG, które działały tam do początku XX wieku. Wkrótce później w tym rejonie ulokowano pocztowe zakłady transportowe, a aktualnie znajduje się tam Centrum Logistyki Poczty Polskiej.
Po 1906 roku, kiedy to uruchomiono największą w Europie gazownię w Tarnogaju, obiekt usytuowany na ulicy Tęczowej przekształcono w przetłocznię gazu. W 1928 roku pylone z ulicy Grabiszyńskiej zrealizowało dogodną linię tramwajową, której trasa prowadziła przez ulicę Szpitalną, Tęczową oraz Zdrową, łącząc targowisko z pozostałą częścią miasta. Linia numer 4 łączyła ulicę Tęczową z Rynkiem oraz Rakowcem, jednak kursowała tylko w dni powszednie; tramwaje w niedziele i święta jeździły wyłącznie pomiędzy Rakowcem a Rynkiem. W 1937 roku linia z Rakowca do Tęczowej została oznaczona literą „E”, a w 1939 roku powstała na jej miejsce linia „23”, prowadząca z Tęczowej przez Rynek do Alei Słowackiego.
W pierwszej połowie lat 40. XX wieku dodano dodatkową pętlę tramwajową na targowisku oraz bocznicę tramwajową z Tęczowej w kierunku terenów przemysłowych, co ułatwiło transport. System ten umożliwiał efektywne zaspokojenie potrzeb lokalnego rynku i transportu towarów, co z kolei przekładało się na oszczędności paliwowe, w owej wojennej rzeczywistości.
Podczas oblężenia Festung Breslau ulice tej okolicy doświadczyły licznych zniszczeń, a ich zachodni odcinek uległ szczególnemu zniszczeniu. Zrujnowano szpital, kościół św. Trójcy, a także zlikwidowano targowisko, co uniemożliwiło opłacalne funkcjonowanie połączenia tramwajowego z miastem. Na początku powojennych czasów torowisko na ulicach Kolejowej i Tęczowej służyło do transportu gruzu oraz cegieł pozyskanych z ruin śródmieścia, który był przenoszony na Dworzec Świebodzki, gdzie dokonano przesiadki na wagony normalnotorowe. W kolejnych latach odbudowano część ocalałych budowli, w tym niektóre magazyny i zakłady przemysłowe, takie jak przepompownia gazu.
Współczesność
W dzisiejszych czasach południowa pierzeja ulicy Tęczowej we Wrocławiu jest domem dla kilku historycznych kamienic, które przetrwały do naszych czasów oraz nowych domów mieszkalnych wybudowanych po II wojnie światowej. Wzdłuż ulicy rozciąga się także ciąg sklepów i zakładów usługowych, które są integralną częścią codziennego życia mieszkańców. Północna strona ulicy, mimo przemian, zachowała swoje przemysłowe i magazynowe oblicze. Choć infrastruktura kolejowa jest wciąż obecna w sąsiedztwie nieczynnego od lat 90. Dworca Świebodzkiego, warto zauważyć, że zapotrzebowanie na transport kolejowy znacznie się zmniejszyło.
W początkowej części ulicy znajdują się obiekty powojenne, które wzniesiono w ramach osiedla mieszkaniowego Plac PKWN. W 2006 roku, naprzeciw dawnego targu warzywnego, rozpoczęto budowę nowego osiedla „Kępa Staromiejska”, które obejmowało siedem sześciopiętrowych oraz siedemdziesięciopiętrowych budynków, oferującym łącznie około 250 mieszkań. Ten etap budowy zakończono w latach 2011–2012.
Następnie w latach 2016–2018, w rejonie ulic Tęczowej i Pochyłej, zrealizowano kolejny projekt, mieszkalno-usługowy zespół budynków znany jako „Osiedle Nowa Tęczowa”, który składał się z ośmiu kondygnacji nadziemnych i oferował łącznie 200 mieszkań. Te inwestycje wprowadzają nową jakość do okolicy, co czyni ją jeszcze bardziej atrakcyjną dla przyszłych mieszkańców.
Przypisy
- Osiedle Nowa Tęczowa w portalu urbanity.pl.
- Kępa Staromiejska w portalu urbanity.pl.
- Kępa Staromiejska w portalu Polska-org.pl.
- „Śladem tramwajów towarowych na ulicy Tęczowej” w portalu Polska-org.pl.
- Großmarkthalle – Gemüsemarkt w portalu Polska-org.pl.
- Antkowiak 1970, Tęczowa, s. 271.
- Antkowiak 1970, Tęczowa, s. 270.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Trzebnicka we Wrocławiu | Ulica Tomaszowska we Wrocławiu | Ulica Wapienna we Wrocławiu | Ulica Wesoła we Wrocławiu | Ulica Wierzbowa we Wrocławiu | Ulica Wita Stwosza we Wrocławiu | Ulica Wróbla we Wrocławiu | Ulica Wszystkich Świętych we Wrocławiu | Ulica Zygmunta Krasińskiego we Wrocławiu | Ulica Zygmunta Wróblewskiego we Wrocławiu | Ulica Tadeusza Zielińskiego we Wrocławiu | Ulica Tadeusza Rejtana we Wrocławiu | Ulica Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu | Ulica Świętokrzyska we Wrocławiu | Ulica Świętej Trójcy we Wrocławiu | Ulica św. Marii Magdaleny we Wrocławiu | Ulica św. Marcina we Wrocławiu | Ulica św. Idziego we Wrocławiu | Ulica św. Ducha we Wrocławiu | Ulica św. Doroty we WrocławiuOceń: Ulica Tęczowa we Wrocławiu