Ulica Przestrzenna we Wrocławiu

---

Historia

Ulica Przestrzenna, zlokalizowana na osiedlu Huby, ma długą i fascynującą historię. Obszar, na którym się znajduje, został włączony w granice Wrocławia w 1868 roku. Rozwój tego miejsca związany był z budową kamienic czynszowych w pierzejowym układzie, która miała miejsce w pierwszych dwóch dziesięcioleciach XX wieku. W okresie od 1900 do 1910 roku, najwięcej obiektów wzniesiono po obu stronach ulicy, stosując stylistykę secesyjną, która charakteryzowała się bryłami z mansardowymi dachami, okazałymi szczytami, balkonami i wykuszami.

Jednym z ważniejszych aspektów urbanistycznych tej okolicy jest brak oficyn, co pozwoliło na zagospodarowanie wewnętrznych podwórek jako terenów zieleni. Przed niektórymi domami zaaranżowano także przedogródki, co dodawało uroku tej ulicy. Ulica Przestrzenna pierwotnie była częścią długiej ulicy biegnącej od ulicy Tadeusza Zielińskiego w kierunku wschodnim, a jej odcinek od ulicy Borowskiej zaczął powstawać po 1900 roku. Do 1915 roku cała ulica była już wytyczona, docierając do ulicy Hubskiej.

W okresie międzywojennym, ulica zyskała miano eleganckiej arterii, szczególnie w zachodniej części, lecz po II wojnie światowej jej charakter zmienił się na osiedlowy. Rejon Huby był świadkiem intensywnych działań wojennych pod koniec II wojny światowej. W marcu 1945 roku front dotarł do ulicy Przestrzennej (wówczas nazywanej Goethestrasse), gdzie prowadzone były zacięte walki o przetrwanie budynków.

W wyniku tych brzmiących tragedii znaczna część zabudowy została zniszczona. Niektórzy historycy wskazują, że wiele z tych zniszczeń było skutkiem podpaleń przez żołnierzy Armii Radzieckiej. Odbudowa oraz nowa zabudowa w tej okolicy rozpoczęła się w latach 50. XX wieku i trwała do lat 60. XX wieku w ramach budowy osiedla mieszkaniowego „Huby”. Pomimo tego, że część oryginalnych kamienic została uratowana, istniejąca zabudowa wzbogacona została o nowoczesne bloki i budynki w zabudowie plombowej.

Przedwojenna ulica Goethestrasse, która prowadziła od ulicy Tadeusza Zielińskiego do Hubskiej, straciła swoje pierwotne połączenie wskutek powstania Wzgórza Andresa. W wyniku tej transformacji, wschodni odcinek ulicy otrzymał w 1974 roku nową nazwę – ulicy Przestrzennej. Obecnie teren na końcu ulicy stanowi częściowo działki prywatne, na których w latach 60. XX wieku powstały nowe budynki mieszkalne. Dodatkowo, niektóre połączenia, istniejące przed wybudowaniem obiektów pod numerem 2-8, zanikły, w tym łączność z ulicą Ciepłą.

Nazwa

W swojej historii ta ulica przeszła wiele zmian nazw, co jest odzwierciedleniem zarówno lokalnych, jak i szerszych historycznych wydarzeń. Oto kluczowe etapy w nazewnictwie:

• Goethestrasse, do 7.11.1946 r.,
• Wielka, od 7.11.1946 r. do 20.12.1974 r.,
• Przestrzenna, od 20.12.1974 r..

Niemiecka nazwa ulicy, Goethestrasse, była hołdem dla wielkiego poety niemieckiego, Johanna Wolfganga von Goethe, który przyszedł na świat 28 sierpnia 1749 roku w Frankfurcie nad Menem, a zmarł 22 marca 1832 roku w Weimarze. Urok jego twórczości oraz wpływ na kulturę niemiecką są nie do przecenienia.

Po II wojnie światowej, nowa nazwa, u ulicy Wielkiej, obejmowała całą dawna ulicę Goethego, co uwzględniało zarówno współczesną ulicę Wielką, jak i Przestrzenną. Została ona przyjęta przez Miejską Radę Narodową na podstawie uchwały z dnia 7 listopada 1946 roku nr 184.

Ostatecznie, współczesna nazwa – Przestrzenna, została nadana uchwałą Rady Narodowej Wrocławia z dnia 20 grudnia 1974 roku nr VI/28/74, co stało się istotnym krokiem w procesie rewitalizacji lokalnej tożsamości tej ulicy.

Układ drogowy

Ulica Przestrzenna jest znaczącym elementem w sieci drogowej Wrocławia, łącząc ulicę Borowską z ulicą Wapienną, kontynuującą się jako odcinek do innych dróg. Ta szeroka arteria pełni funkcję łącznika między różnymi obszarami, ułatwiając ruch kołowy.

Droga ta łączy się z innymi ulicami poprzez różnorodne typy skrzyżowań, co znacząco wpływa na bezpieczeństwo i komfort podróżowania. W poniższym zestawieniu przedstawiamy szczegółowe informacje na temat połączeń tej ulicy z drogami kołowymi:

Typ powiązania	Kierunek ruchu	Nazwa drogi	Zdjęcie	Szczegóły
skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną	↑ ↓	droga wewnętrzna oraz parking Aquaparku	_	w lewo
	← →	ulica Borowska droga zbiorcza		góra i prawy dół
skrzyżowanie	← →	ul. Łódzka	_	lewo góra, prawo dół
skrzyżowanie	← →	ul. Tomaszowska	_	góra i dół
skrzyżowanie	← →	ul. Gajowa	_	góra i dół
skrzyżowanie	← →	ul. Wapienna	_	_

Drogi przypisane do ulicy

Ulica Przestrzenna, zlokalizowana we Wrocławiu, ma przypisaną drogę gminną o długości 661 metrów, oznaczoną numerem drogi 105615D oraz ewidencyjnym numerem G1056150264011. Nawierzchnia tej ulicy wykonana jest z brukowanej kostki granitowej, z wyjątkiem niewielkiego odcinka w rejonie skrzyżowania z ulicą Borowską, gdzie zastosowano masę bitumiczną. Ulica ta przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej w zakresie od 121,56 do 122,0 m n.p.m.

Warto zaznaczyć, że cała ulica, podobnie jak inne powiązane ulice, z wyjątkiem ulicy Borowskiej, znajduje się w strefie ograniczenia prędkości do 30 km/h. Ruch rowerowy jest również dozwolony w tej strefie, co jest ściśle powiązane z drogami rowerowymi biegnącymi wzdłuż ulicy Borowskiej. Co więcej, strefa ta obejmuje działki ewidencyjne o łącznej powierzchni 13 395 m² (albo 13 397 m²).

Odcinek	Działka	Powierzchnia	Fotografia
od ul. Borowskiej do ul. Tomaszowskiej	działka nr 57 AM-27, obręb Południe	7761 m²	–
od ul. Tomaszowskiej do ul. Gajowej	działka nr 12 AM-28, obręb Południe	1801 m²	–
od ul. Gajowej do ul. Wapiennej	działka nr 29 AM-28, obręb Południe	2526 m² (2528 m²)	–
od ul. Wapiennej – sięgacz	działka nr 63 AM-28, obręb Południe	1307 m²	–
Razem	13 395 m² (13 397 m²)

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica Przestrzenna, umiejscowiona w sercu Wrocławia, to miejsce z bogatą i różnorodną zabudową. Przebiega przez obszar, który charakteryzuje się śródmiejską architekturą, pomiędzy numerami 32 a 36. Obecnie pełni ona rolę ulicy osiedlowej, będąc jednocześnie powiązaną z ulicą Borowską, która z kolei stanowi ważny element przestrzeni publicznej danego osiedla, oraz ulicą Gajową, która jest lokalnym centrum. Przestrzenna jest zdominowana przez budownictwo mieszkalne, które w zdecydowanej większości ją otacza.

Wśród nielicznych obiektów niemieszkalnych, które można znaleźć przy tej ulicy, wyróżnia się Zespół Szkół Gastronomicznych, zlokalizowany po stronie południowej, pomiędzy numerami 1 a 17. W tej okolicy znajduje się również niewielki zieleniec, który dodaje uroku urbanistycznemu krajobrazowi. Pozostałe budowle to w dużej mierze kamienice oraz bloki mieszkalne, które zostały wzniesione w różnorodnym stylu, zarówno jako uzupełniająca zabudowa plombowa, jak i wolnostojące budynki.

Co ciekawe, zabudowa wzdłuż ulicy Przestrzennej przeważnie ma od czterech do sześciu kondygnacji. Wyjątkami są jedynie niektóre obiekty, takie jak usytuowany przy ulicy Przestrzennej 1 jednoklatkowy budynek, który wznosi się na jedenaście kondygnacji, typowy dla budowli znanej jako Punktowiec przy ulicy Jastrzębiej, oraz większy, trzyklatkowy blok mieszkalny przy numerach 32, 34 i 36, który posiada aż dwanaście kondygnacji. Daje to ciekawy obraz architektury tej ulicy i jej różnorodności.

Punkty adresowe i budynki

Na ulicy Przestrzennej we Wrocławiu, według stanu na rok 2021, znajdują się różnorodne punkty adresowe oraz budynki o odmiennym przeznaczeniu i wysokości.

Po stronie południowej, numery nieparzyste, można natknąć się na następujące obiekty:

• ulica Przestrzenna 1: budynek mieszkalny o 11 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 17: obiekt przemysłowy o 1 kondygnacji,
• ulica Przestrzenna 19, 19a: budynek mieszkalny z 5 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 23: kamienica mieszkalna licząca 4 kondygnacje,
• ulica Przestrzenna 25: kamienica mieszkalna o 4 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 27: kamienica mieszkalna z 4 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 29: kamienica mieszkalna o 4 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 31, 33, 35, 37: kompleks budynku mieszkalnego z 6 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 37a,
• ulica Przestrzenna 39: kamienica mieszkalna z 6 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 41: kamienica mieszkalna o 5 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 43: kamienica mieszkalna licząca 5 kondygnacji,
• ulica Przestrzenna 49: budynek mieszkalny o 6 kondygnacjach.

Na północnej stronie ulicy, w relacji do numerów parzystych, prezentują się takie obiekty:

• ulica Przestrzenna 2, 4, 6, 8: kompleks budynek mieszkalny o 4 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 14, 16, 18, 20: budynek mieszkalny z 4 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 22: budynek mieszkalny posiadający 6 kondygnacji,
• ulica Przestrzenna 24: kamienica mieszkalna z 4 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 26, 28: kompleks budynku mieszkalnego o 6 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 32, 34, 36: budynek mieszkalny o znacznej wysokości – 12 kondygnacji,
• ulica Przestrzenna 38: budynek mieszkalny z 5 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 40: kamienica mieszkalna o 5 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 42: kamienica mieszkalna licząca 4 kondygnacje,
• ulica Przestrzenna 44, 46: budynek mieszkalny z 6 kondygnacjami,
• ulica Przestrzenna 48: kamienica mieszkalna o 4 kondygnacjach,
• ulica Przestrzenna 50: działka, która nie jest zabudowana.

Demografia

Prezentowane dane dotyczą ulicy Przestrzennej we Wrocławiu, która rozciąga się przez różne obszary statystyczne. Informacje są aktualne na dzień 31 grudnia 2020 roku. Poniżej przedstawione są szczegóły dotyczące liczby osób zameldowanych w poszczególnych rejonach.

Numer rejonu statystycznego	Liczba osób zameldowanych na stałe	Gęstość zaludnienia [os./km²]	Obszar
931640	1211	1434	od ulicy Borowskiej do Łódzkiej, strona południowa
931680	740	19288	od ulicy Borowskiej do Łódzkiej, strona północna
931700	541	18486	od Łódzkiej do Tomaszowskiej, strona południowa
931650	822	36274	od Łódzkiej do Tomaszowskiej, strona północna
931710	1459	33787	od Tomaszowskiej do Gajowej, obie strony
931730	1086	25634	od Gajowej do Wapiennej, obie strony (z wyjątkiem budynków przy ul. Wapiennej 22 i 23) od Wapiennej do końca, strona północna
931750	957	12502	przy skrzyżowaniu z ul. Wapienną, strona południowa (budynki przy ul. Wapienna 22 i 23)
931740	768	32222	koniec sięgacza (ulica Przestrzenna 49 i dalej budynki przy ul. Hubskiej)

Zieleń

Na terenie Wrocławia zieleń odgrywa istotną rolę, szczególnie w okolicy ulicy Przestrzennej. Wspólnie z innymi obszarami zieleni, ten fragment miasta został starannie zaplanowany w celu zapewnienia okolicznym mieszkańcom dostępu do przyjemnych przestrzeni rekreacyjnych.

Nazwa	Parametr	Strona	Położenie	Fotografia
teren z boiskiem Zespołu Szkół Gastronomicznych	powierzchnia: 19 684 m² (19 686 m²)	południowa	pomiędzy nr 1 a nr 17	brak
Zieleniec przy ul. Przestrzennej	powierzchnia: 2 890 m²	północna	pomiędzy łącznikiem ulicy Gajowej a ulicą Przestrzenną	brak

Zieleniec wzdłuż ulicy Przestrzennej projektowany jest jako skwer, który wzbogacony jest o fontannę, stanowiącą centralny punkt tego miejsca. Wśród drzew dominują okazałe kasztanowce, a w jego obrębie znajduje się starannie utrzymana, czynna fontanna osadzona na szerokim i wielokątnym cokole. Jej unikalny kształt misy w postaci odwróconego stożka jest prawdziwą ozdobą skweru, a spływająca woda do zbiornika dopełnia harmonijny pejzaż. Misa podtrzymywana jest przez smukłą kolumnę, co dodaje jej elegancji. To przestrzeń relaksu i odpoczynku dla mieszkańców, którzy cenią sobie czas spędzany na świeżym powietrzu.

Ulica Przestrzenna przebiega również przez obszar historycznie ukształtowanej zabudowy Hub, której charakterystyka obejmowała pierzeje, a jednocześnie nie występowały zabudowy w przyblokowych wnętrzach. Brak oficyn, które są typowe dla wielu innych części miasta, umożliwił tworzenie zielonych przestrzeni w podwórzach za budynkami. Dobrze zachowane wnętrza międzyblokowe znajdziemy w kwartałach ulic:

• strona południowa:
• Przestrzenna, Tomaszowska, Łódzka, Kamienna,
• Przestrzenna, Tomaszowska, Gajowa, Kamienna,
• Przestrzenna, Gajowa, Wapienna, Kamienna,
• częściowo: Przestrzenna, Wapienna, św. Jerzego.
• strona północna:
• Przestrzenna, Łódzka, Tomaszowska, Wesoła,
• łącznik Gajowej (ulica Przestrzenna 32-36), Tomaszowska, Gajowa, Wesoła,
• częściowo: Przestrzenna, Gajowa, Wapienna.

Ochrona i zabytki

Obszar, przez który biegnie ulica Przestrzenna, cieszy się szczególną ochroną i został wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki. Warto podkreślić, że w szczególności chroniony jest historyczny układ urbanistyczny, który obejmuje okolice ulic Suchej, Hubskiej, Kamiennej oraz Borowskiej. Dodatkowo ochrona obejmuje Park Andersa, zajezdnię oraz osiedle w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej, które kształtowało się sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz w XX wieku, a także po roku 1945. W chwili obecnej stan zachowania tego układu oceniany jest na dobry.

Wzdłuż ulicy oraz w jej najbliższym otoczeniu można znaleźć następujące zabytki, które zostały ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Niektóre z tych obiektów figuruje również w rejestrze zabytków:

Obiekt oraz lokalizacja	Data powstania i typ ochrony	Zdjęcie
strona południowa
Kamienica ul. Przestrzenna 23	około 1910 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Przestrzenna 25	około 1910 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Przestrzenna 27	1905 r., 2012 r. remont generalny (1908 r.) typ ochrony: rejestr zabytków, nr A/2079/539/Wm z dnia 22.07.1994 r.	_
Kamienica, obecnie mieszkalna z częściowo usługowym parterem ul. Przestrzenna 29	1908 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Tomaszowska 19	1908 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica, obecnie mieszkalna z częściowo usługowym przyziemiem ul. Gajowa 47-47a	1908 r., projekt P. Scholz (1908-1909) typ ochrony: rejestr zabytków, nr A/5998 z dnia 16.03.2016 r.	_
Kamienica, obecnie mieszkalna z usługowym przyziemiem ul. Gajowa 70	około 1910 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Przestrzenna 39	około 1920 r. typ ochrony: inny
Kamienica, obecnie mieszkalna z częściowo usługowym przyziemiem ul. Przestrzenna 41	około 1920 r. typ ochrony: inny
Kamienica, obecnie mieszkalna z usługowym przyziemiem ul. Przestrzenna 43	około 1915 r. typ ochrony: inny
Kamienica ul. Wapienna 23	około 1915 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Wapienna 22	około 1915 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Przestrzenna 49	około 1920 r. typ ochrony: inny	_
strona północna
Kamienica ul. Przestrzenna 24	około 1910 r. typ ochrony: inny	_
Skwer miejski (między ul. Gajową a ul. Tomaszowską) ul. Przestrzenna, dz. 11 AM 28 obr Południe	początek XX wieku typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Przestrzenna 40	około 1920 r. (1911 r.) typ ochrony: rejestr zabytków, nr A/1545 z dnia 21.01.2010 r. (fasada kamienicy)	_
Kamienica ul. Przestrzenna 42	około 1920 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Wapienna 20	około 1910 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Przestrzenna 48	około 1920 r. typ ochrony: inny	_

Baza TERYT

Dane mogą być zdobyte z Głównego Urzędu Statystycznego, a dotyczące bazy TERYT oraz spisu ulic (ULIC) przedstawiają się następująco:

• województwo: dolnośląskie (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura,
• Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura,
• kategoria/rodzaj: ulica,
• Nazwa ulicy: ul. Przestrzenna (17769).

---

Oceń: Ulica Przestrzenna we Wrocławiu

---