Budynek mieszkalny zlokalizowany przy ulicach Grunwaldzkiej 88 oraz Henryka Sienkiewicza 131 we Wrocławiu, to wyjątkowa struktura położona na osiedlu Plac Grunwaldzki. Jego autorstwo przypisuje się projektantce Jadwidze Grabowskiej-Hawrylak. Budowa rozpoczęła się w 1963 roku i zakończyła w 1970 roku, co czyni go jedną z pierwszych realizacji w tej części miasta, która wyprzedziła znaczne inwestycje związane z rozwojem okolic placu Grunwaldzkiego.
W okresie przełomu lat 60. i 70. XX wieku, budynek ten stał się integralną częścią miejskiego krajobrazu, będąc jednocześnie tłem dla planowanych prestiżowych inwestycji w tym rejonie. W kontekście okolicznej zabudowy historycznej, do której przylega, wyróżniał się zarówno swoją skalą, jak i starannie opracowanymi elewacjami, co nadaje mu niepowtarzalny charakter i znaczenie w architekturze Wrocławia.
Położenie i otoczenie
Opisywany budynek znajduje się w sercu Wrocławia, w popularnym obszarze zwanym Plac Grunwaldzki, w miejscu, gdzie krzyżują się ulice: Henryka Sienkiewicza, Grunwaldzka oraz Odon Bujwid. Jego dokładny adres to Grunwaldzka 88 oraz Henryka Sienkiewicza 131. Zlokalizowany jest w urbanistycznej dzielnicy Śródmieście, a dokładniej w jednostce urbanistycznej Plac Grunwaldzki.
Obszar, na którym stoi ten budynek, określany jest jako miejsce o intensywnej zabudowie śródmiejskiej, gdzie użycie terenu jest na wysokim poziomie oraz występuje znaczna gęstość zaludnienia. W tej zabudowie można dostrzec kwartały urbanistyczne z ciągłymi liniami zabudowy wzdłuż ulic i placów. Opisany budynek, zamyka zwarty kwartał na jego wschodnim skraju, ograniczony przez ulice: Henryka Sienkiewicza, Odona Bujwida, Grunwaldzką oraz Edwarda Suchardy. W najbliższym otoczeniu znajdują się również liczne istotne obiekty publiczne oraz komercyjne.
W bliskim sąsiedztwie tego budynku znajduje się wiele obiektów związanych z wyższymi uczelniami. Bezpośrednio naprzeciwko, przy ulicy Odona Bujwida, znajdują się akademiki „Kredka” oraz „Ołówek”, które stanowią ważny element życia studenckiego w tym rejonie.
Co więcej, teren ten wyróżnia się korzystnym dostępem do komunikacji miejskiej. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku znajdują się przystanki tramwajowe i autobusowe, które obsługują linie wrocławskiej komunikacji miejskiej, umiejscowione wzdłuż ulic: Henryka Sienkiewicza oraz Grunwaldzkiej, jak również wzdłuż głównej osi placu Grunwaldzkiego.
Historia
Pierwsze pomysły dotyczące zabudowy tego terenu pojawiły się w 1963 roku, kiedy to stworzono koncepcję, która zakładała wkomponowanie budynku w miejsce, w którym krzyżują się ulice Sienkiewicza oraz Grunwaldzka. Planowano stworzenie przed nim niewielkiego placu ozdobionego zielenią oraz elementami małej architektury. Aby zrealizować ten zamysł, przewidywano złamanie budynku, co miało na celu uzyskanie wgłębnika w narożniku. Dwa skrzydła budowli miały natomiast nawiązywać do istniejących już zabudów – południowa pierzeja ulicy Sienkiewicza oraz północna pierzeja Grunwaldzkiej zbiegają się pod szerokim kątem, co umożliwiło estetyczne ukształtowanie tej przestrzeni urbanistycznej.
W 1968 roku powstało kolejne opracowanie, które zyskało miano projektu realizacyjnego. W tym etapie wprowadzono pewne poprawki w stosunku do wcześniejszych koncepcji z 1963 roku. Dotyczyły one między innymi całkowitego przeznaczenia parteru na działalność handlową oraz usługową, a także uproszczenia formy nadbudówki. Podjęto decyzję o wysunięciu mieszkań na piętrach poza lico parteru, co pozwoliło na zwiększenie powierzchni przeznaczonej na mieszkania. Dodatkowo zaplanowano podniesienie poziomu parteru oraz placu przed budynkiem ponad wysokość ulicy. Projektantem omawianego obiektu jest Jadwiga Grabowska-Hawrylak, a zakończenie budowy miało miejsce w 1970 roku.
Warto dodać, że w budynku znajdującym się pod adresem ul. Sienkiewicza 131 mieszkał Władysław Frasyniuk, znany działacz Solidarności oraz polityk lat 80. XX wieku. W tym miejscu, w okresie stanu wojennego, odbywały się różnego rodzaju manifestacje, które miały ogromne znaczenie w owych czasach.
Charakterystyka
Budynek został zaklasyfikowany według Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) jako m – budynek mieszkalny (110). Na parterze znajdują się nie tylko lokale mieszkalne, ale również lokale handlowo-usługowe, co zwiększa funkcjonalność całej zabudowy. Wysokość obiektu wynosi 9 kondygnacji nadziemnych, co tworzy zróżnicowaną przestrzeń. Siedem pięter zostało zaprojektowanych na lokale mieszkalne, natomiast nad ostatnim piętrem mieszkalnym wykonano nadbudówkę, co dodaje charakteru budynkowi.
Obiekt dysponuje 49 mieszkaniami typu M3, M4 oraz M5, które według wcześniejszych założeń, mogą pomieścić ponad dwustu mieszkańców. Powierzchnia zabudowy wynosi 404 m², co jest istotnym elementem w kontekście zabudowy budynku. Cała nieruchomość położona jest na działce gruntu, której geometryczne oraz ewidencyjne pole powierzchni wynosi 620 m².
Nieruchomość jest współwłasnością zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych, co może pozytywnie wpływać na jej zarządzanie. Działka ta ma przypisany klasoużytek jako tereny mieszkaniowe, co wpisuje się w planowanie przestrzenne Wrocławia oraz jego rozwój na obszarze mieszkalnym.
Architektura, odbiór, opinie
Budynek przy ulicy Grunwaldzkiej 88 i Henryka Sienkiewicza 131 we Wrocławiu doskonale wypełnia lukę w zabudowie, wyróżniając się swoją dodatkową wysokością na tle historycznego krajobrazu miejskiego. Współczesne spojrzenie na tę inwestycję postrzega ją jako niewielki dom, który nietypowo formułuje narożnik zabudowy. To unikalne podejście znacząco wpłynęło na samą konstrukcję budynku, która jest często określana mianem „złamanego budynku”.
Dzięki temu rozwiązaniu, przed budynkiem udało się stworzyć przestronny plac, na którym uwagę przyciąga starannie zaprojektowana zieleń oraz elementy małej architektury. Dodatkowym atutem jest podniesienie poziomu parteru, co pozwoliło na wprowadzenie schodów terenowych, które wkomponowano w otoczenie. W obrębie tych schodów zaaranżowano też betonowe kwietniki, co dodaje estetycznego charakteru przestrzeni.
Wnętrze budynku posiada funkcjonalny układ galeriowo-korytarzowy. Zarówno elewacje, jak i wnętrza budynku zostały zaprojektowane z dbałością o szczegóły, co zyskało pozytywne opinie. Elewacje charakteryzują się jasnymi betonowymi balustradami oraz ścianami w odcieniach ochry, które nadają całości nowoczesny wygląd. Mieszkania, umiejscowione zarówno z przodu, jak i od strony podwórza, zostały ergonomicznie zaprojektowane, tworząc przestrzeń wypoczynkową oraz sypialnie.
Aby zwiększyć komfort akustyczny mieszkańców, w fasadzie uwzględniono głębokie loggie, które skutecznie izolują od hałasu generowanego przez intensywny ruch drogowy. W momencie budowy, obiekt stanowił kluczowy element w atrakcyjnej wizji przyszłości Wrocławia, mając na celu zakrojenie przestrzeni dla prestiżowych inwestycji. Niemniej jednak, realizacje takie jak akademik „Kredka” oraz „Ołówek” sprawiły, że obecnie budynek ten jest nieco przesłonięty, co może prowadzić do wrażenia oddalenia od głównych arterii zabudowy.
Przypisy
- UMWr SIP Mapy 2023 r., Osiedla Wrocławia.
- UMWr SIP EMUiA 2023 r., UiA poi/pt/7542 (ul. Grunwaldzka 88).
- UMWr SIP EMUiA 2023 r., UiA poi/pt/18728 (ul. Henryka Sienkiewicza 131).
- UMWr SIP Mapy 2023 r., Komunikacja i transport.
- UMWr SIP Mapy 2023 r., Plac Grunwaldzki, AR_29, 131.
- UMWr SIP Mapy 2023 r., Dostęp do infrastruktury komunikacyjnej miasta.
- ZGKiKM 2023 r., EGiB G5 026401_1.0005.AR_29.131.
- Harasimowicz 2006 r., s. 804 (Sienkiewicza Henryka).
- Harasimowicz 2006 r., s. 212 (Frasyniuk Władysław).
- Mironowicz 2016 r., s. 33 (Ryc. 13), 34-35.
- UMWr SIP Studium 2018 r., s. 341, 343, k.j.u. A7.
- UMWr SKM 2023 r., Schematy.
- wroapp.pl 2022 r., Wykadrowany narożnik.
- Zdjęcie lotnicze z 1925 r.. fotopolska.eu. [dostęp 10.09.2023 r.].
- Zdjęcie lotnicze z 1934 r.. fotopolska.eu. [dostęp 10.09.2023 r.].
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica Pod Czarnym Kozłem we Wrocławiu | Kamienica Pod Trzema Gołębiami we Wrocławiu | Kamienica Pod Zimnym Kamieniem we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotą Palmą we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Barankiem we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Gronem we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Koszykiem we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Pokojem we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Słońcem we Wrocławiu | Kamienica przy pl. Solnym 14 we Wrocławiu | Kamienica Hirschela we Wrocławiu | Dom ośmiorodzinny przy ul. Tramwajowej 2a we Wrocławiu | Winiarnia Philippich we Wrocławiu | Dawny budynek Kamery Cesarskiej we Wrocławiu | Kamienice przy ulicy Więziennej 1-3 we Wrocławiu | Kamienica Rynek-Ratusz 25-27 we Wrocławiu | Kamienica Rynek-Ratusz 10 we Wrocławiu | Budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 94-96 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Wita Stwosza 15 we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Słońcem przy ulicy Drobnera we WrocławiuOceń: Budynek mieszkalny przy ulicy Grunwaldzkiej 88 i Henryka Sienkiewicza 131 we Wrocławiu