Kamienica Rynek-Ratusz 25-27 we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

Historia kamienicy na parceli 25-27 we Wrocławiu zaczyna się w 1824 roku, kiedy to dokonano wyburzenia istniejących budynków. Pierwsze czterokondygnacyjne obiekty, o oddzielnej numeracji, miały swoje miejsce na tejże działce, a pomiędzy kamienicą nr 27 a nr 26 znajdowało się Przejście Żelaznicze. W 1875 roku, po likwidacji kramów i wcześniejszych kamienic, wzniesiono nową, pięciokondygnacyjną strukturę handlową zaprojektowaną przez mistrza murarskiego E. Blocka. Zleceniodawcami budowy byli Julius Henel oraz C. Fuchs, którzy prowadzili działalność gospodarczą od 1754 roku.

Budynek łączył w sobie elementy pierwotnych średniowiecznych murów, głównie w piwnicy i na parterze, oraz nowoczesne, murowane ściany zewnętrzne wzmacniane stalowo-żeliwnymi słupami i podciągami. Od początku budowla wyróżniała się renesansową fasadą, bogato zdobioną detalami architektonicznymi, w tym alegorycznymi rzeźbami umieszczonymi powyżej gzymsu na pierwszym piętrze. Fasada kończyła się imponującym gzymsem oraz dachem mansardowym ze stylowymi lukarnami i kutą żelazną balustradą na kalenicy.

Parter budynku odgrywał rolę handlową, jednak był częściowo zasłonięty przez budy handlarzy, które istniały tam do wybuchu I wojny światowej. W latach 90. XIX wieku obiekt przeszedł kilka przebudów, aż do przemiany w elegancki pasaż handlowy „Julius Henel” w 1901 roku. Ostatecznie powstał kompleks handlowo-mieszkaniowy z eklektyczną fasadą, złożony z trzech wcześniej istniejących kamienic, które połączono w jedną bryłę.

Nowa konstrukcja została wzbogacona o szereg dużych okien wystawowych, wykuszy oraz dwa szczyty. Fundamenty budynku wciąż opierały się na średniowiecznych murach, przy czym nowoczesne murowane ściany oraz stalowo-żeliwne kolumny tworzyły całość. Dodatkowo, do istniejącej struktury dobudowano tylne skrzydło o trzech kondygnacjach, charakteryzujące się elegancką elewacją z cegły maszynowej, zlokalizowane wzdłuż Przejścia Garncarskiego.

Obiekt handlowy oraz biura Henel und Fuchs wyróżniały się na tle okolicy, przyciągając uwagę i odwracając ją od ważniejszego sąsiada – Ratusza. W 1936 roku projektant Rudolf Stein uzyskał zgodę na przebudowę wschodniej pierzei bloku śródrynkowego, co wiązało się z wyburzeniem kamienic 25-27 oraz narożnej Sukiennice nr 1. Planowano, aby w ich miejsce powstały nowe budynki, architektonicznie dopasowane do pozostałych kamienic.

W 1938 roku ogłoszono konkurs na opracowanie projektu aranżacji bloku śródrynkowego przylegającego do Ratusza. Wzięli w nim udział architekci, którzy byli związani z Wrocławiem od początku roku. Konkurs nie zakończył się przyznaniem pierwszej nagrody, ale wyróżniono prace inżynierów Johannesa Härtela oraz Wilhelma Beua.

Po 1945

W wyniku działań wojennych podczas II wojny światowej, znaczące zniszczenia dotknęły wschodnią część pierzei tretu. Jednakże, kamienice 25-27 zostały pieczołowicie odbudowane, we współpracy z sąsiednimi budynkami nr 23 i 24. Odbudowa ta miała miejsce dzięki oddzielnemu konkursowi projektowemu, który z sukcesem został zrealizowany przez architektów Włodzimierza Czerechowskiego, Ryszarda Jędraka oraz Ryszarda Natusiewicza.

Projekt, który został zaprezentowany w ramach odbudowy, był dostosowany do potrzeb Domu Związków Twórczych, a także stanowił siedzibę Związku Literatów Polskich, Związku Polskich Artystów Plastyków oraz Stowarzyszenia Architektów Polskich. Co ważne, budynki znajdujące się na posesjach 23 i 24 miały znaczenie zabytkowe, co sprawiło, że ich mury pozostały nienaruszone.

Niezwykle istotne było również, że budynki nr 25-26, datowane na XIX wiek, uległy całkowitemu spaleniu, jedynie ich konstrukcja przetrwała. W ramach projektu, kamienice te zostały obniżone o jeden poziom, a także połączone z budynkami 23 i 24. Zachowane w parterze przejście prowadziło do wnętrza tretu, co stanowiło istotny element architektoniczny.

Od lat 60. XX wieku, w budynku miało siedzibę Klubu Związków Twórczych, a obecnie znajduje się tam restauracja „Bierhalle”.

---

Oceń: Kamienica Rynek-Ratusz 25-27 we Wrocławiu

---