Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3 we Wrocławiu

---

Historia

W drugiej połowie XIV stulecia, na terenie posesji oznaczonej numerem 3 w północnej części Wrocławia, została wzniesiona jednotraktowa, jednopiętrowa kamienica z podpiwniczeniem oraz pierwszym traktem, który charakteryzował się jednoprzestrzennym układem. Budynek był usytuowany szczytem w kierunku ulicy, a jego szerokość wynosiła około 5,73 m, natomiast głębokość oscylowała wokół 8,75 m. Część południowa posesji pełniła funkcję przejazdu prowadzącego na tyły zabudowy.

W pierwszej połowie XV wieku zrealizowano projekt budowy południowej części kamienicy, która mogła stanowić oddzielną strukturę, powiązaną z osobną działką. Warto dodać, że parter tej części mógł również funkcjonować jako przejazd prowadzący na podwórze. Nowa, węższa część budynku miała wymiary 4,25 × 8,5 m na poziomie piwnic. Z kolei w okresie od 1470 do 1525 roku, przystąpiono do rozbudowy istniejącego budynku poprzez dobudowanie drugiego, również podpiwniczonego traktu.

Na tym etapie kamienica uzyskała status osobnej własności. Kolejna istotna zmiana miała miejsce w drugiej połowie XVI lub w pierwszej połowie XVII wieku, kiedy to fasada budynku została przekształcona, nadając jej charakter renesansowy. Do fasady dodano portal w stylu renesansowym, który był bogato zdobiony szeregami płycin, a w archiwolcie umieszczono dekoracje z motywami rozet. W przyłuczach portalu znalazły się rzeźby lwów, które podtrzymywały dwie tarcze herbowe: po lewej stronie herb przedstawiający konia (Pachały), a po prawej – herb z szerokim zygzakiem (Jenkwitz-Posadowski). Nadświetle portalu wykończono szkłem i chroniono kratą.

Warto podkreślić, że w południowej części budynku prowadzono znaczne prace, związane z przejazdem w sąsiedniej kamienicy, przy ul. Rzeźniczej 2. W tym samym okresie przebudowano także ściany pomieszczeń we wszystkich traktach, co pozwoliło na wydzielenie nowego ciągu komunikacyjnego.

Na przełomie XVII wieku doszło do znacznej barokowej przebudowy kamienicy. W narożach budynku zastosowano boniowanie, a pomiędzy oknami wprowadzono ozdobne, płaskie gzymsy. Zwieńczenie kamienicy stanowił trzykondygnacyjny szczyt zakończony trójkątnym tympanonem. Każda kondygnacja została oddzielona gzymsem, otoczoną efektownymi wolutami. Nad oknami umieszczono naczółki; na pierwszym piętrze były one odcinkowe, a na drugim – trójkątne. Pod oknami II piętra zainstalowano lustra przyozdobione girlandami oraz festonami.

W tym czasie, w latach 1650-1660, dokonano m.in. wymiany portalu, który otrzymał bogatszą dekorację snycerską. Stropy wzbogacono polichromowanymi motywami dekoracyjnymi. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, polichromowane deski wykorzystywano jako ogrodzenie placu budowy kamienicy Rynek 3, a następnie po renowacji stały się częścią zbiorów Muzeum Architektury.

Przełom XIX wieku przyniósł kolejne zmiany; w 1894 roku przebudowano kamienicę, zmieniając układ otworów w części parterowej, co skutkowało likwidacją centralnego portalu. Dodano dwa okna witrynowe, a pomiędzy nimi stworzono wejście do lokalu handlowego, z kolei w północnej osi umieszczono przejście do samej kamienicy. Również dekoracje szczytu zostały uproszczone. Właściciele kamienicy Kiełbaśniczej 30 stali się zarządcami budynku od 1877 roku, a w 1899 roku na podwórku kamienicy znajdowała się drukarnia Freunda.

Po 1945

W okresie między latami 1960 a 1963 kamienica przeszła istotne zmiany, które obejmowały przebudowę oraz połączenie z sąsiednią kamienicą o numerze 3. Mimo że budynki te zyskały nową formę, zachowano ich odrębne elewacje, co stanowiło próbę utrzymania ich unikalności wizualnej. Niestety, w trakcie tych prac zniszczono wiele cennych zabytkowych detali architektonicznych, a układ wnętrz został zmieniony, co spowodowało utratę historycznego charakteru budynku.

W 2013 roku elewacja kamienicy została gruntownie odnowiona, co przyczyniło się do poprawy jej estetyki oraz wizerunku w przestrzeni miejskiej.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3 we Wrocławiu

---