Dom Trzonowo-Linowy, powszechnie znany jako „Trzonolinowiec” lub w skrócie „Linowiec”, to niezwykle interesujący obiekt, który wzbudza zainteresowanie nie tylko miłośników architektury, ale także historyków oraz turystów odwiedzających Wrocław. Ten zabytkowy budynek modernistyczny znajduje się w malowniczej lokalizacji przy ul. Tadeusza Kościuszki 72-74, na rogu ul. Dworcowej.
Budowa tego charakterystycznego obiektu miała miejsce w latach 1961–1967, co czyni go jednym z bardziej rozpoznawalnych przykładów architektury modernistycznej we Wrocławiu. Jego unikatowa forma oraz przemyślane detale sprawiają, że jest to miejsce, które warto zobaczyć podczas wizyty w tym niezwykłym mieście.
Opis
Trzonolinowiec we Wrocławiu to niezwykły obiekt, który wyróżnia się swoją szczególną konstrukcją. Budynek ma 12 kondygnacji, na których zlokalizowane są 44 mieszkania. Jego projekt, autorstwa Andrzeja Skorupy oraz Jacka Burzyńskiego, przeszedł istotne modyfikacje, w tym zmiany dotyczące przeszkleń, co przyczyniło się do jego unikalnego wyglądu. W Europie jest to jeden z nielicznych budynków tego typu, którego podstawę stanowi żelbetowy trzon, odpowiedzialny za przenoszenie pionowych obciążeń na fundamenty.
Konstrukcja opuszczona jest na kwadratowe platformy, które zawieszone są na dwunastu stalowych linach. Te rozciągane elementy, zamocowane do szczytu trzonu, przenoszą ciężar stropów, a dodatkowo są zakotwione na poziomie parteru, co zwiększa stabilność całej struktury. Najniższe piętro wznosi się nad wolną przestrzenią otaczającą trzon. Ciekawostką jest, że proces budowy nie odbywał się klasycznie od dołu, lecz od najwyższego piętra. Kondygnacje, wykonane z gotowych prefabrykatów, podnoszone były przy pomocy siłowników hydraulicznych, zaprojektowanych przez T. Tenidowskiego.
W 1974 roku, w celu zwiększenia stabilności, wisząca konstrukcja została dodatkowo wzmocniona. Projekt modernizacji powstał na Politechnice Wrocławskiej. Liny obudowano betonem, a dla wzmocnienia parteru dodano stalowe słupy. W tej samej chwili wymieniono również ściany osłonowe i wewnętrzne budynku.
Na uwagę zasługuje fakt, że budynek zdobył tytuł Wrocławskiego Domu Roku w 1967 roku, co potwierdza jego wyjątkową wartość architektoniczną i znaczenie dla lokalnej społeczności.
Stan techniczny budynku
W dniu 26 stycznia 2023 roku, po nakazie wydanym przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego (PINB), wspólnota mieszkaniowa podjęła decyzję o zleceniu opracowania rzetelnej opinii dotyczącej stanu technicznego kluczowych elementów konstrukcyjnych budynku. Zarządca nieruchomości zorganizował pilne zebranie wspólnoty, zaplanowane na 31 lipca 2023, ze względu na alarmujące zalecenia ekspertyzy, którą otrzymano 24 lipca 2023. Ta ekspertyza sugerowała natychmiastowe opróżnienie budynku oraz ewakuację mieszkańców, a także konieczność zabezpieczenia obszaru, oraz stworzenia projektu naprawy lub rozbiórki budynku.
Jednakże już 27 lipca pracownicy PINB zakwestionowali rzetelność powyższej ekspertyzy, wskazując na jej niezgodność z odpowiednimi normami oraz uznając konkluzję o konieczności opuszczenia budynku za przedwczesną.
W lutym 2024 roku badacze z Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej zaprezentowali wyniki swoich analiz, które ujawniły, że konieczne są głębokie prace remontowe w strukturze budynku, w tym naprawa korodujących lin nośnych. Co więcej, wskazano, że elementy konstrukcyjne są aktualnie przeciążone, a także że do końca lipca 2024 roku konieczne będzie wykwaterowanie mieszkańców.
Przypisy
- Mieszkańcy Trzonolinowca muszą się wyprowadzić. Może nawet natychmiast!. tuwroclaw.com, 02.02.2024 r. [dostęp 02.02.2024 r.]
- Wrocław. Trzonolinowiec, ekspertyza, remont, mieszkańcy. tvn24.pl, 02.02.2024 r. [dostęp 02.02.2024 r.]
- Wrocław. Nadzór budowlany uznał ekspertyzę ws. trzonolinowca za nierzetelną. tvn24.pl, 27.07.2023 r. [dostęp 28.07.2023 r.]
- JustynaJ. Kościelna JustynaJ., Będzie ewakuacja Trzonolinowca? Mieszkańcy w szoku. „Nikt się tego nie spodziewał” [online], Radio Wrocław [dostęp 25.07.2023 r.]
- Michał Torz: Wrocławski Trzonolinowiec został wpisany do rejestru zabytków. dzieje.pl, 29.11.2023 r. [dostęp 05.10.2024 r.]
- a b Muzeum Architektury we Wrocławiu ul. Bernardyńska 5 50-156 Wrocław, Kolekcja; Oficjalna strona Muzeum Architektury we Wrocławiu w serwisie Facebook.com, 19.06.2020 r.
- a b c d Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.), Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006 r., s. 921. ISBN 83-7384-561-5.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 82-94 we Wrocławiu | Mezonetowiec we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Odrzańskiej 1 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 64 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 68 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 75 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Psie Budy 9 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Ruskiej 39 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 3 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy św. Antoniego 28 we Wrocławiu | Dom jednorodzinny przy ul. Zielonego Dębu 21 we Wrocławiu | Budynek mieszkalny przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 80-86 we Wrocławiu | Punktowiec przy ulicy Jastrzębiej we Wrocławiu | Oficyna domu przy ulicy Ruskiej 47/48a we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 10 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 15 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 14 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 43 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 39 we Wrocławiu | Kamienica Sachsów we WrocławiuOceń: Trzonolinowiec we Wrocławiu