Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 39 we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

Historia tego miejsca sięga średniowiecza, kiedy to po raz pierwszy wytyczono parcelę w 1261 roku. Na tamtym etapie powstały dwa obiekty, które otrzymały numery 40 i 41. W pierwszej połowie XIV wieku zbudowano pierwsze trwałe konstrukcje, które do dziś zachowały wiele elementów historycznych.

Oba budynki mogą poszczycić się renesansowymi sklepionymi piwnicami, które przetrwały do dnia dzisiejszego. Ponadto, w tylnej części oraz w oficynie można zauważyć piękne sklepienia na parterze oraz kamieniarkę czterech okien usytuowanych na trzeciej kondygnacji zachodniego skrzydła. Przejrzystość stylu architektonicznego zmieniła się w okresie baroku, gdy obie kamienice zyskały nowe elewacje frontowe, a dekoracje drugiego piętra kamienicy nr 41 dotrwały do naszych czasów.

W 1846 roku kamienica nr 40 przeszła gruntowne przemiany, które obejmowały m.in. reorganizację wnętrz oraz klatki schodowej, co znacząco zmieniło jej wygląd. Kolejnym ważnym momentem był rok 1888, kiedy to tylna część oficyny kamienicy nr 41 została zaadaptowana na potrzeby lokalnych zakładów drukarskich. W 1896 roku, obiekt przeszedł kolejne zmiany polegające na nadbudowie kondygnacji oraz wymianie stromej dwuspadowej dachu na jednospadowy.

W tym samym czasie obie kamienice zostały ze sobą połączone, a w 1897 roku przeprowadzono modernizację parteru oraz klatki schodowej w części wschodniej połączonej kamienicy. Prawdziwą innowacją w 1911 roku było zainstalowanie zewnętrznej windy w wschodniej oficynie, co podkreśliło nowoczesność tych budowli.

Na przestrzeni lat 70. i 80. doszło również do zmiany numeracji budynków z 40/41 na 39, co również odzwierciedlało ich ewolucję w czasie. Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego to miejsce, które poprzez swoją historię łączono różne style architektury, ukazując swoją unikalną tożsamość na tle miasta Wrocławia.

Opis architektoniczny

Kamienica nr 39 we Wrocławiu powstała dzięki integracji dwóch innych budynków: wschodniej, trzykondygnacyjnej kamienicy nr 41 oraz zachodniej, czterokondygnacyjnej kamienicy nr 40. Elementy pierwotnego podziału pozostały widoczne w elewacji frontowej.

Zachodnia elewacja budynku zachowuje ślady dawnego baroku, który został jej nadany w 1708 roku. Początkowo miała ona tylko trzy kondygnacje, jednak w XIX wieku została podniesiona do czterech. Elewacja jest zorganizowana w sześć osi, a część parterowa cechuje się boniowaniem zakończonym gzymsem. W czwartej i piątej osi dostrzegamy monumentalny portal z konsolami. Prostokątne okna drugiej i trzeciej kondygnacji otoczone są opaską ze zwornikami, natomiast powyżej nich znajdują się naczółki. Okna czwartej kondygnacji opierają się na gzymsie, a elewacja została zwieńczona gzymsem kostkowym oraz dachem kalenicowym.

Kamienica wschodnia, dwupiętrowa, została wzniesiona na osi dwutraktowej. W przedniej części mieści się przechodnia sień, której sklepienie jest przykryte zwierciadłem. W tylnej części znajduje się klatka schodowa. Także tej kamienicy nadano barokowy styl w aspekcie dwuosiowej elewacji po roku 1708. Ważnym elementem są gzymsy oddzielające kondygnacje, wsparte na pilastrach w małym porządku; na pierwszym piętrze są to dwa skrajne pilastry, a na drugim trzy. Parter również jest boniowany – we wschodniej osi dostrzegamy okno, a w zachodniej znajduje się wejście. Wyższe kondygnacje wyróżniają się oknami otoczonymi opaskami oraz naczółkami, które w drugiej kondygnacji mają formę trójkątną, a w trzeciej – odcinkową. Elewacja kończy się attyką, na której umieszczono cztery pilastry, obeliski oraz kamienną rzeźbę cherubina w zachodnim narożniku.

Oba budynki oddzielone są ogniomurem, a tylne oficyny to dwukondygnacyjne struktury, które charakteryzują się otynkowanymi elewacjami oraz skromnym detalem. Elewacja oficyny wschodniej jest wykończona cegłą, przyciągając wzrok architekturą przemysłową z metalowymi windami.

Wnętrza kamienicy kryją w sobie wiele unikalnych elementów – w piwnicach części frontowej oraz w oficynie wschodniej zachowały się sklepienia kolebkowe. Na parterze, w wschodnim skrzydle, znajdują się sklepienia oraz renesansowa kolumna przyścienna. W zachodniej części budynku wciąż możemy podziwiać trzybiegową, drewnianą klatkę schodową i płycinową stolarkę pochodzącą z połowy XIX wieku. Całość architektury dopełniają skrzydła boczne, tworzące przestronny wewnętrzny dziedziniec.

Po 1945

Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 39 we Wrocławiu przeszła szereg istotnych prac remontowych po 1945 roku. W 1960 roku budynek został wyremontowany, co było pierwszym krokiem w kierunku jego przywrócenia do dobrego stanu.

Następny, gruntowny remont miał miejsce w latach 1979–1981. Cała operacja przebudowy została zaprojektowana przez architekta J. Białasa. W ramach przeprowadzonych względów budynek przeszedł znaczącą transformację, obejmującą między innymi przebudowę pomieszczeń parterowych oraz klatki schodowej w części wschodniej.

Jednak w tym czasie miała miejsce także kontrowersyjna decyzja – z nieznanych powodów, renesansowe stropy frontowych pomieszczeń zostały usunięte. W nowej części wschodniej, w miejsce tych stropów, znalazła się żelbetonowa klatka schodowa, która miała na celu poprawienie funkcjonalności budynku.

W końcu lat 70-tych XX wieku, kamienica stała się siedzibą biur Polskiej Żeglugi Bałtyckiej. W ramach tego uczestnictwa, elewacja budynku zyskała nowe elementy dekoracyjne – wmurowano tam kotwicę oraz zawieszono stylizowane lampy na wspornikach, co dodało charakteru i estetyki tej części budynku.

Ostatnie prace renowacyjne miały miejsce w latach 2012–2013, kiedy to obie fasady kamienicy zostały gruntownie odnowione, co przyczyniło się do podkreślenia jej historycznego znaczenia oraz atrakcyjności architektonicznej.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 39 we Wrocławiu

---