Plac Czysty, znany również pod niemieckimi nazwami Salvator Platz oraz Franz-Seldte-Platz, jest ważnym punktem na mapie Wrocławia. Położony w malowniczym Przedmieściu Świdnickim, w obrębie historycznego Starego Miasta, plac ten marki jego lokalizacją na południe od miejskiej fosy.
Oprócz swojej wyjątkowej lokalizacji, Plac Czysty jest zbiegiem ulic Czystej iPodwale, co czyni go interesującym punktem dla turystów oraz mieszkańców.
Warto zwrócić uwagę na historię placu, który został wytyczony około 1845 roku. Niemiecka nazwa nawiązywała do nieistniejącego już ewangelickiego Kościoła Imienia Zbawiciela oraz cmentarza parafialnego, które miały tutaj swoje miejsce w przeszłości.
Historia
W obszarze, który obecnie zajmuje plac, w przeszłości znajdowały się podmokłe tereny, wykorzystywane głównie jako pastwiska. Intensywne zagospodarowanie tych rejonów, leżących wówczas za murami miejskimi, rozpoczęto na początku XIV wieku. Wtedy to podjęto działania melioracyjne oraz parcelacyjne gruntów, które umożliwiły ich lepsze wykorzystanie. W roku 1541 na Wygonie Świdnickim, w miejscu obecnego placu, powstał cmentarz Parafii św. Marii Magdaleny, a już w 1561 roku zbudowano pierwszy ewangelicki Kościół Imienia Zbawiciela. Niestety, świątynia ta przetrwała jedynie do 1854 roku, kiedy to zniszczył ją pożar. W pobliżu kościoła znajdował się również cmentarz parafialny, który pełnił ważną rolę w życiu lokalnej społeczności.
Architekt Julius von Roux, odpowiedzialny za projekty związane z nowym kościołem, zaproponował dwa różne rozwiązania, jednak nie podjęto się odbudowy zniszczonej budowli. Po roku 1807 zlikwidowano fortyfikacje ówczesnej Twierdzy Wrocław, a grunty zostały rozparcelowane, co otworzyło nowe możliwości dla zabudowy. Wokół placu, który powstał około roku 1854, zorganizowano osiem działek, które zostały następnie zabudowane okazałymi kamienicami. Wiele z tych budynków miało ogrody zlokalizowane na tyłach, co dodawało uroku temu miejscu.
Na miejscu zniszczonego kościoła powstało założenie ogrodowe, które również przyczyniło się do estetyki placu. W roku 1930 zlikwidowano zachodnią pierzeję placu, na jej miejscu wzniesiono skrzydło nowego Domu Towarowego „Wertheim”. Niestety, podczas działań wojennych w 1945 roku, kiedy Wrocław znalazł się w oblężeniu, cała zabudowa placu uległa znacznemu zniszczeniu.
Po zakończeniu II wojny światowej plac pozostał niezabudowany, a w jego centralnej części powstał zieleniec. Z czasem na terenach zniszczonej zabudowy utworzono parking przynależny do domu towarowego PDT. W latach 2000-2001, w ramach rewaloryzacji, przeprowadzono rozbudowę Domu Towarowego „Centrum Renoma”, który zajął parcelę przy placu, wprowadzając nowoczesne rozwiązania, w tym parking wielokondygnacyjny, co znacznie wpłynęło na funkcjonalność tego miejsca.
Współczesność
Obecnie plac Czysty to niewielka przestrzeń, która została zagospodarowana na deptak oraz zieleniec, zlokalizowane blisko Domu Towarowego „Centrum Renoma”. Ta część zajmuje zarówno południową, jak i zachodnią stronę placu. Na północy można zauważyć ulicę Podwale, za którą rozciąga się fosa miejska, a wschodnią granicę placu wyznacza ulica Czysta.
Za tą ulicą znajduje się zabudowa mieszkaniowa, w tym budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56 we Wrocławiu oraz Galeria Handlowa „Na Czystej”.
Nazwa
Nazwa niemieckojęzyczna tego miejsca, Salvatorplatz, pochodziła od Kościoła Imienia Zbawiciela, który istniał w tym miejscu od 1561 do 1845 roku.
Obecną nazwę placu przyjęto oficjalnie 26 kwietnia 1950 roku.
Warto również zaznaczyć, że w krótkim okresie, od 14 kwietnia 1933 roku do 6 sierpnia 1933 roku, miał on inną nazwę, był znany jako Franz-Seldte-Platz.
Przypisy
- Galerianaczystej.com
- Wratislavia.net, 2012, s. 124 (Salvatorplatz).
- Wratislavia.net, 2012, s. 47 (Franz-Seldte-Platz).
- ZDiUM, 2014, s. poz. 576 (ul. Czysta).
- ZDiUM, 2014, s. poz. 3064 (ul. Podwale).
- Harasimowicz, 2006, s. 997 (Wygon Świdnicki).
- Harasimowicz, 2006, s. 433 (Tadeusza Kościuszki, plac).
- Harasimowicz, 2006, s. 411 (Kościoły – rozmieszczenie).
- Harasimowicz, 2006, s. 723 (Przedmieście Świdnickie).
- Harasimowicz, 2006, s. 118 (Cmentarze – mapa).
- Harasimowicz, 2006, s. 757 (Roux Julius von).
- Harasimowicz, 2006, s. 156 (Dom Towarowy "Wertheim").
- Harasimowicz, 2006, s. 152-153 (Domy handlowe i towarowe).
- Harasimowicz, 2006, s. 133 (Plac Czysty).
- Harasimowicz, 2006, s. 412-413 (Kościół Imienia Zbawiciela).
- Harasimowicz, 2006, s. 682 (Podwale).
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Władysława Reymonta we Wrocławiu | Plac Jana Pawła II we Wrocławiu | Plac Józefa Bema we Wrocławiu | Plac Józefa Piłsudskiego we Wrocławiu | Ulica Zachodnia we Wrocławiu | Ulica Zamkowa we Wrocławiu | Plac Nowy Targ we Wrocławiu | Plac Polski we Wrocławiu | Plac Powstańców Warszawy we Wrocławiu | Ulica Żmigrodzka we Wrocławiu | Ulica Więzienna we Wrocławiu | Ulica Braniborska we Wrocławiu | Ulica Uniwersytecka we Wrocławiu | Bulwar ks. Aleksandra Zienkiewicza we Wrocławiu | Ulica Świdnicka we Wrocławiu | Ulica św. Wita we Wrocławiu | Ulica św. Katarzyny we Wrocławiu | Ulica św. Jana Kapistrana we Wrocławiu | Ulica św. Barbary we Wrocławiu | Ulica Szczytnicka we WrocławiuOceń: Plac Czysty we Wrocławiu