Ulica Staromłyńska we Wrocławiu

---

Historia

Ulica Staromłyńska w Wrocławiu ma bogatą historię, sięgającą XIII wieku. Pierwotnie prowadziła od ulicy św. Jadwigi do ulicy Wodnej, a jej znaczenie związane jest głównie z młynami, które zaczęły powstawać w tym rejonie już w XIII-XIV wieku. W latach 1844-1846 młyny przeszły gruntowną przebudowę, a w kolejnych latach odbywały się dodatkowe modernizacje.

Wzdłuż ulicy znajdowały się także inne ważne obiekty, w tym nadrzeczne słodownie oraz łaźnia opacka, której pierwsze wzmianki datowane są na 1326 rok. Z kolei tzw. plac sądowy, w rzeczywistości był miejscem wykonywania kar śmierci. Cała zabudowa ulicy została ukończona do końca pierwszej połowy XVIII wieku.

Niestety, pożar znacząco wpłynął na wygląd tej ulicy, a odbudowa miała miejsce w 1791 roku. Kolejny istotny obiekt, miejska jadłodajnia, został wybudowany w latach 1909-1910 pod numerem 4/5. Warto również zauważyć, że przedwojenna zabudowa ulicy została niemal całkowicie zniszczona w wyniku działań wojennych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku, a z oryginalnych struktur ocalał jedynie wschodni odcinek z zespołem młynów oraz kamienicą przy skrzyżowaniu z ulicą św. Jadwigi.

W ostatnich latach, ulica zyskała nowe udogodnienia. W 2020 roku zrealizowano projekt Kładki Piaskowej, która łączy Wyspę Piasek z Wyspą Słodową. W latach 2010–2013 trwała budowa nowoczesnego budynku mieszkalno-usługowego, znanego jako Rezydencja Piasek, przy ul. Staromłyńskiej 4.

Nazwy

W ciągu swojej historii ulica zmieniała nazwy, zyskując różne oblicza w oczach mieszkańców oraz turystów. W szczególności przed 1945 rokiem była znana jako:

• Mühlgasse,
• Staromłyńska.

Po zakończeniu II wojny światowej, ulica została formalnie przemianowana na Staromłyńska, a nowa nazwa została ogłoszona przez Zarząd Miejski w okólniku nr 97 z dnia 31 listopada 1945 roku.

Układ drogowy

Ulica Staromłyńska jest drogą gminną nr 105273D, której ewidencyjny numer to G1052730264011, a jej całkowita długość wynosi 101 m. Cały obszar, na którym znajduje się ta ulica, to działki o łącznej powierzchni 1.200 m.

W okolicy ulicy Staromłyńskiej znajdziemy kilka kluczowych połączeń drogowych:

• skrzyżowanie z ulicą św. Jadwigi,
• skrzyżowanie z Bulwarem Wyszyńskiego,
• skrzyżowanie z deptakiem: wyspa Piasek,
• skrzyżowanie z bulwarem Stanisława Kulczyńskiego,
• skrzyżowanie z Kładką Piaskową.

Wzdłuż ulicy św. Jadwigi zlokalizowane jest torowisko tramwajowe, które obsługuje linie tramwajowe, będące częścią systemu komunikacji miejskiej.

Ulice w tym obszarze znajdują się w strefie zamieszkania, co wiąże się z ograniczeniem prędkości do 20 km/h. Ulica Staromłyńska oraz wszystkie wymienione wcześniej odcinki drogowe są również dostępne dla rowerzystów, co jest ważnym elementem infrastruktury drogowej w tej części Wrocławia.

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica Staromłyńska we Wrocławiu to obszar o bogatej historii i unikalnej zabudowie. Znajdujący się po północnej stronie ulicy zabytkowy zespół młynów zbożowych „Maria” i „Feniks” usytuowany jest tuż nad kanałem Młyna Maria, który oddziela wyspę Piasek od wyspy Młyńskiej oraz Wyspy Słodowej. Młyn „Maria” znajduje się przy ulicy Staromłyńskiej 2a, co czyni go istotnym punktem w tej części miasta.

W kontynuacji ulicy Staromłyńskiej, na numerze 4, zlokalizowany jest nowoczesny budynek. Interesujący jest wolny teren pomiędzy młynem a współczesną konstrukcją, który ma potencjał na dalszą zabudowę. Warto zaznaczyć, że wysokość nowej zabudowy nie powinna przekraczać 14 m. Z analiz wskazuje się, że istnieje możliwość budowy pomostu wzdłuż brzegu kanału oraz kładki prowadzącej do wyspy Młyńskiej, co z pewnością wzbogaci infrastrukturę tej części Wrocławia.

Po przeciwnej stronie ulicy, na jej południowym końcu, znajduje się zabytkowa kamienica przy ulicy św. Jadwigi 9. Budynki pod numerami 1-5 pozostają niezabudowane, a ich część służy jako parking. Tuż za parkingiem umiejscowiony jest zespół budynków klasztoru Sióstr Salezjanek przy ulicy św. Jadwigi 11. Końcówka ulicy łączy się z pieszo-rowerowymi ścieżkami, które przebiegają przez tereny zielone zrealizowane w ramach bulwaru Stanisława Kulczyńskiego.

Wolne tereny przy ulicy przeznaczone są przede wszystkim na zabudowę usługową, z niewielką możliwością zabudowy mieszkalnej. Przewiduje się możliwość budowy obiektów o maksymalnej wysokości 18 m od strony ulicy i 9 m bliżej bulwaru. Cały obszar ulicy leży na wysokości pomiędzy 117,9 a 120,1 m n.p.m., w rejonie statystycznym nr 934020, który charakteryzuje się gęstością zaludnienia wynoszącą 3529 osób/km², a na dzień 31.12.2019 r. liczba zameldowanych wynosiła 1.044 osób.

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym usytuowana jest ulica Staromłyńska, został objęty ochroną jako część zespołu urbanistycznego Ostrowa Tumskiego oraz okolicznych wysp: Piaskowej, Bielarskiej, Słodowej i Tumskiej. Rejestr zabytków przyznał temu miejscu numer rej.: 195 z dnia 15.02.1962 r. oraz A/678/213 z dnia 12.05.1967 r. Dodatkowo, teren samej wyspy Piasek także podlega ochronie.

Warto podkreślić, że inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, które obejmuje nieco szerszy zakres niż wskazany zespół urbanistyczny, traktując ten teren jako pomnik historii. Samo miasto zdecydowało się włączyć go do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, co pozwala na zachowanie krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, a także dbałość o historyczny charakter najstarszej części Wrocławia.

Ochrona tego rejonu jest także wspierana przez lokalne plany zagospodarowania przestrzennego. Obszar ten należy do strefy ochrony konserwatorskiej. W związku z tym wymagane jest m.in. zachowanie historycznego układu ulicy oraz stosowanie kamiennych nawierzchni dla chodników, dróg i przestrzeni miejskich. Ponadto, istotne jest kreowanie charakterystyki zabudowy w stylu kamienicowym, z uwzględnieniem odtwarzania historycznego podziału działek.

Obiekt i lokalizacja	Data powstania oraz numer rejestru	Zdjęcie
Strona północna
Zespół młynów zbożowych „Maria” i „Feniks”, plan przestrzenny ulica Staromłyńska, wyspa Słodowa	1267 r. (zniszczone), 1793 r., lata 40. i 80. XIX wieku, początek XX wieku, około 1950 r. gez, mpzp	–
Młyn „Maria” z zespołu młynów zbożowych „Maria” i „Feniks”, obecnie nieaktywny ulica Staromłyńska 2a	1793 r., lata 40. i 80. XIX wieku, początek XX wieku, około 1950 r. rejestr zabytków: nr A/5958 z dnia 23.02.2015 r.	–
Rynny młynów „Maria” w zespole młynów zbożowych „Maria” i „Feniks” w obrębie kanału Młyna Maria ulica Staromłyńska 2a	1793 r., lata 40. i 80. XIX wieku, początek XX wieku, około 1950 r. gez, mpzp	–
Strona południowa
Kamienica z Apteką „Pod Królem Salomonem”, aktualnie budynek mieszkalno-usługowy ulica św. Jadwigi 9	1795 r., remont w 2009 r. rejestr zabytków: nr A/4038/41 z dnia 29.03.1949 r. oraz A/1593/36 z dnia 26.10.1961 r.	–
Kostnica przy kaplicy cmentarnej św. Anny klasztoru Kanoników Regularnych, obecnie budynek nieużytkowany (gospodarczy) klasztoru Sióstr Salezjanek ulica św. Jadwigi 11	1837 r., 1976 r. gez, mpzp	–

Baza TERYT

Ulica Staromłyńska oraz jej okolice są częścią bogatej struktury urbanistycznej Wrocławia. Dane te pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego, a ich źródłem jest baza TERYT, zawierająca szczegółowy spis ulic.

W informacji dotyczącej ulicy Staromłyńskiej prezentują się następujące dane:

• województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska,
• Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto,
• Nazwa ulicy: ul. Staromłyńska (20958).

---

Oceń: Ulica Staromłyńska we Wrocławiu

---