Ulica Aleksandra Hercena we Wrocławiu

---

Historia

Ulica, o której mowa, znajduje się na obszarze, który w przeszłości służył jako przedpole dla miejskich fortyfikacji, znanych jako Ohlauer Vorstadt. Po rozbiórce tych fortyfikacji w 1807 roku, teren ten został włączony do Wrocławia w 1808 roku.

W 1873 roku opracowano plan stworzenia nowej ulicy łączącej obecną ulicę Komuny Paryskiej z ulicą gen. Karola Kniaziewicza. Jednakże, szybka realizacja tego projektu napotkała szereg problemów, które związane były głównie z trudnościami w wykupie nieruchomości przylegających do wymienionych dróg. Ostatecznie, zaplanowana ulica została ukończona dopiero w 1879 roku, a jej nazwa upamiętniła Maxa von Forckenbecka.

Podobnie jak wiele innych miejsc we Wrocławiu, ulica uległa zniszczeniom podczas oblężenia miasta w 1945 roku. Działania wojenne doprowadziły do zniszczenia części zabudowy, a szczególnie dotknęły posesje o numerach 3 i 5 od strony zachodniej oraz numer 4 od strony wschodniej.

Po II wojnie światowej na ulicy przez pewien czas działał oddział Centrali Przemysłu Naftowego. W latach 60. i 70. XX wieku, pod adresami 3-5, zrealizowano budowę siedziby Wojewódzkiego Biura Projektów.

Nazwy

W swoją historię ulica ta przeszła przez zmianę nazw, podkreślając różne epoki i kulturowe konteksty miasta. Oto szczegóły dotyczące jej nazewnictwa:

• Forckenbeckstrasse, obowiązująca od 1879 roku do 1945 roku,
• Aleksandra Hercena, od 1945 roku.

Przedwojenna, niemiecka nazwa ulicy była hołdem dla Maxa von Forckenbecka, który urodził się 21 października 1821 roku w Monastyrze, a zmarł 26 maja 1892 roku w Berlinie. Max von Forckenbeck był znaczącą osobą w Wrocławiu, pełniąc funkcję nadburmistrza w latach 1872-1878, a później nadburmistrza Berlina w latach 1878-1892. Z kolei obecna nazwa ulicy, która przyjęła się w Wrocławiu od momentu ogłoszenia w okólniku nr 94 z dnia 20 grudnia 1945 roku, upamiętnia Aleksandra Hercena. Hercen, znany również pod pseudonimem Iskander, urodził się 6 kwietnia 1812 roku w Moskwie i zmarł 21 stycznia 1870 roku w Paryżu. Był on rosyjskim pisarzem, myślicielem społecznym oraz aktywistą politycznym, który m.in. wsparł powstanie styczniowe w Polsce.

Układ drogowy

Ulica Aleksandra Hercena stanowi istotny element układu komunikacyjnego w Wrocławiu, łącząc się z różnymi typami dróg publicznych oraz innymi szlakami komunikacyjnymi. Jej funkcjonalność opiera się na kilku kluczowych połączeniach, które służą zarówno do poruszania się pojazdów, jak i pieszych.

W poniższej tabeli przedstawiono szczegóły dotyczące powiązań tej ulicy z innymi drogami:

Typ powiązania	Nazwa drogi	Zdjęcie	Szczegóły
skrzyżowanie	ulica Komuny Paryskiej lokalna	brak	w lewo i w prawo
skrzyżowanie	ulica gen. Karola Kniaziewicza dojazdowa	brak	z prawej i na wprost

Droga

Ulica Aleksandra Hercena to interesująca arteria, która przebiega przez osiedlePrzedmieście Oławskie, łącząc jednocześnie historyczne tereny dawnych Krzyków. Jest to droga publiczna, która została zakwalifikowana jako gminna (nr drogi: 105483D, nr ewidencyjny drogi: G1054830264011), co świadczy o jej znaczeniu w układzie komunikacyjnym Wrocławia.

Droga, która ma długość 159 m, znajduje się na działce o powierzchni 2 077 m². Jej funkcjonalność polega na łączeniu ulicy Komuny Paryskiej z ulicą gen. Karola Kniaziewicza, co czyni ją kluczową trasą w tej części miasta.

Technicznie rzecz ujmując, ulica dysponuje jedną jezdnią, która umożliwia ruch w obu kierunkach. Cały jej obszar objęty jest strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h, co ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańców oraz pieszych. Po obu stronach ulicy rozciągają się chodniki, które ułatwiają poruszanie się pieszym.

Warto dodać, że nawierzchnia ulicy jest wykonana z granitowej kostki kamiennej, co zapewnia jej trwałość oraz estetykę, z wyjątkiem obszaru w rejonie skrzyżowania z ulicą Komuny Paryskiej, gdzie zastosowano inne rozwiązania.

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica Aleksandra Hercena to ważny element architektoniczny we Wrocławiu, który przebiega przez obszar zabudowy śródmiejskiej, cechujący się złożoną tkanką miejską. Na tym terenie widać przemieszaną zabudowę, gdzie dominuje zabudowa mieszkalna, ale także obiekty o innym przeznaczeniu, zwłaszcza mieszkalno-usługowe. Z tego względu, obszar ten określany jest jako wielofunkcyjny centrum miasta.

W układzie urbanistycznym ulicy można zauważyć zdefiniowany schemat kompozycyjny, który składa się z liniowych oraz kwartałowych elementów. Bloki urbanistyczne przybierają formę kwartałów zabudowy, w których funkcje reprezentacyjne są zlokalizowane na zewnątrz, natomiast funkcje użytkowe umieszczone są w obrębie kwartałów. Wzdłuż ulicy występuje pierzejowa, zwarta zabudowa, mimo że pojawiają się także zaburzenia w postaci luk w tej zabudowie.

Na ulicy Aleksandra Hercena zauważyć można takie luki w zabudowie w kilku lokalizacjach: między budynkiem przy ulicy Komuny Paryskiej 3 a oficyną pod tym samym numerem, a także pomiędzy numerem 13 a budynkiem przy ulicy gen. Karola Kniaziewicza 8 po stronie zachodniej. Warto podkreślić gęstą sieć uliczną oraz dobrze rozwiniętą linię transportu publicznego, co czyni tę okolicę dostępną i funkcjonalną.

Wzdłuż ulicy Aleksandra Hercena wznoszą się budynki, w tym dobrze zachowane kamienice pełniące funkcję mieszkalną z wyjątkiem kilku obiektów:

• ulica Aleksandra Hercena 3-5 – budynek biurowy, pierwotnie siedziba Wojewódzkiego Biura Projektów,
• ulica Aleksandra Hercena 9 – dawna kamienica, obecnie budynek biurowy,
• ulica Aleksandra Hercena 11 – pierwotnie kamienica, obecnie Izba Celna,
• ulica Aleksandra Hercena 13 – kamienica mieszkalna, siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej.

Zestawienie tych elementów architektonicznych i funkcjonalnych podkreśla bogaty charakter urbanistyczny tej okolicy oraz jej znaczenie jako kluczowego obszaru w krajobrazie Wrocławia.

Ochrona i zabytki

Ulica, która znajduje się na Przedmieściu Oławskim, ma bogatą i historyczną wartość, będąc notowana w rejestrze zabytków od 20 czerwca 2005 roku, na mocy decyzji o numerze 538/A/05. Obszar ten, kształtowany w ciągu wieków od XIII do XIX, jest objęty szczególną ochroną, a jego przestrzenny układ jest istotnym elementem dziedzictwa kulturowego.

W najbliższym otoczeniu ulicy usytuowane są cenne obiekty, które zostały włączone do gminnej ewidencji zabytków. Stan ewidencji na kwiecień 2022 roku uwzględnia następujące zabytki:

Obiekt i lokalizacja	Data powstania oraz forma ochrony	Zdjęcie
Strona zachodnia
Kamienica ul. Komuny Paryskiej 3, nr 1 w zespole	około 1895 Ochrona: gez, mpzp	_
Oficyna mieszkalna, obecnie budynek mieszkalny ul. Komuny Paryskiej 3, nr 2 w zespole	około 1895 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 7	1883 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 9	1879 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica, obecnie Izba Celna ul. Aleksandra Hercena 11	1880 Ochrona: rejestr zabytków nr A/2377/421/Wm z 31.03.1983 (decyzja o wpisie nr 421/Wm z 31.03.1983; zmiana nr rejestru decyzji A/2377/421/Wm z 14.06.2010) (Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków; Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.93050, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.171446)	_
Kamienica, obecnie Miejska Biblioteka Publiczna ul. Aleksandra Hercena 13	1884 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. gen. Karola Kniaziewicza 8	około 1890 Ochrona: gez, mpzp	_
Strona wschodnia
Kamienica ul. Komuny Paryskiej 5	około 1890 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 6	około 1885 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 8	lata 1880-1885 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 10	1884 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 12	1884 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 14	1908 Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica ul. Aleksandra Hercena 16	około 1908 Ochrona: gez, mpzp	_

Demografia

Ulica przebiega przez teren, który należy do jednego z rejonów statystycznych, oznaczonego numerem 931130. Obszar ten charakteryzuje się wyraźną gęstością zaludnienia, co jest wynikiem analizy przeprowadzonej na podstawie danych z dnia 31 grudnia 2021 roku.

Na ten moment można wskazać, że liczba osób zameldowanych na tym obszarze wynosi 706, co przyczynia się do gęstości zaludnienia szacowanej na 26 908 osób/km².

Baza TERYT

Dane pochodzą z bazy TERYT według Głównego Urzędu Statystycznego, które zawierają szczegółowe informacje na temat spisu ulic. W przypadku ul. Aleksandra Hercena we Wrocławiu, przedstawiają się one w następujący sposób:

• województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura,
• Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura,
• kategoria/rodzaj: ulica,
• Nazwa ulicy: ul. Aleksandra Hercena (06618).

---

Oceń: Ulica Aleksandra Hercena we Wrocławiu

---