Plac Srebrny to interesująca lokalizacja w Wrocławiu, znajdująca się na osiedlu Gajowice, które kiedyś wchodziło w skład dawnej dzielnicy Fabryczna. Miejsce to jest obsługiwane przez drogę gminną o długości 105 m oraz stanowi część działki, która ma status drogi wewnętrznej.
Wspaniałym elementem otoczenia jest zespół mieszkaniowy „Gajowice”, który został uznany za dobro kultury współczesnej. Warto również zwrócić uwagę na pobliski Stadion Oporowska. Na zachodniej stronie placu przebiega kolejowa obwodnica Wrocławia, a wzdłuż niej urządzono trakt spacerowy, który współtworzy estetykę tego miejsca, z którego Plac Srebrny jest istotnym elementem.
Historia
Plac Srebrny we Wrocławiu ma bogatą historię, ściśle związaną z rozwojem Gajowic. Wydarzeniem kluczowym w tym kontekście był rok 1868, gdy Gajowice stały się częścią miasta. W miarę upływu XIX wieku, okolice placu zaczęły się intensywnie zabudowywać, a wschodnia strona placu stała się miejscem gęstej zabudowy kamienic czynszowych. Już od 1869 roku, po północnej stronie, funkcjonowała kolejowa obwodnica towarowa, będąca istotnym elementem transportowym regionu.
W latach 1891-1901 wokół nasypu kolejowego utworzono urokliwy trakt spacerowy, który obejmował aleje z szpalerami drzew oraz różnorodne obiekty w jego sąsiedztwie, łącznie z terenem placu Srebrnego. Planowano również budowę Parku Sportowego Grabiszyn, który na początku miał nosić nazwę Volkspark am Sauberbrunn, co oznaczało park ludowy przy kwaśnym źródle. Chociaż projekt został zrealizowany tylko w ograniczonym zakresie, to jednak powstał stadion przy Oporowskiej oraz fragment promenady przy torach kolejowych, ozdobiony drzewami. Pozostała powierzchnia zamieniła się w ogródki działkowe.
Miasto doświadczyło również ogromnych zniszczeń podczas II wojny światowej, zwłaszcza w 1945 roku, gdy oblężenie Wrocławia zniszczyło znaczną część zabudowy. Po wojnie, wyczyszczone tereny po stronie wschodniej zostały przeznaczone do zabudowy. Zakład Juliusa Kemny, który przed wojną był jednym z ważnych punktów na mapie gospodarczej, przekształcił się w fabrykę Fadroma. Po przemianach ustrojowych w Polsce, w dużej części tych terenów zaczęto budować nowoczesne osiedla, a pozostałe tereny zatrzymano dla biur, handlu oraz usług. Zachowany stadion – Stadion Oporowska – był przez wiele lat wykorzystywany przez klub Śląsk Wrocław w sekcji piłki nożnej.
Niestety, dawny trakt spacerowy wzdłuż nasypu kolejowego z czasem podupadł, a jego pierwotne wartości estetyczne oraz krajobrazowe uległy zatarciu, przede wszystkim z powodu braku odpowiedniej pielęgnacji. Mimo to, teren wokół placu Srebrnego pozostaje z dużym potencjałem rekreacyjnym.
W 1959 roku zainicjowano projekt budowy osiedla mieszkaniowego na wolnych terenach Gajowic, które powstały po odgruzowaniu. Prace projektowe realizowano w Miastoprojekcie – Wrocław pod kierownictwem Igora Tawryczewskiego, a sama budowa miała miejsce w latach 1960-1970. W efekcie powstało osiedle mieszkaniowe „Gajowice”, a punktowce w rejonie placu oddano do użytku w 1963 roku.
W 2012 roku, jako część programu zagospodarowania przestrzeni międzyblokowych oraz placów zabaw, realizowane były prace nad projektem dla przestrzeni międzyblokowej – Oporowska, Srebrny, Grabiszyńska, Cynowa.
Nazwy
Plac Srebrny we Wrocławiu przeszedł przez różne etapy w swojej historii, podczas których zmieniał swoje nazwy. Wśród nich można wymienić:
- Raabeplatz, do 1946 r.,
- Srebrny, od 1946 r..
Wcześniejsza nazwa – Raabeplatz – nawiązywała do postaci Wilhelma Raabe, który był znanym pisarzem oraz jednym z czołowych przedstawicieli realistycznej prozy niemieckiej. Jego dorobek obejmuje między innymi dzieło pt. „Kronika Wróblego Zaułka”. Wilhelm Raabe przyszedł na świat 8 września 1831 roku w Eschershausen, a zmarł 15 listopada 1910 roku w Brunszwiku. Obecna nazwa placu została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona oficjalnie w okólniku nr 12, datowanym na 7 marca 1946 roku.
Drogi
Opisany fragment obejmuje drogę, która posiada kategorię drogi gminnej, o łącznej długości wynoszącej 105 metrów. Numer ewidencyjny tej drogi to 106262D, a jej szczegółowy numer to G1062620264011. Droga ta została usytuowana na działce o powierzchni 2 510 m²,
gdzie nawierzchnia pierwszego odcinka wykonana jest z masy bitumicznej, natomiast pozostała część pokryta jest nawierzchnią betonową. Dodatkowo, do placu Srebrnego przynależy działka klasyfikowana jako droga wewnętrzna, która ma powierzchnię 3 294 m². Ta przestrzeń została przeznaczona na parking z nawierzchnią betonową. Właścicielem tej działki jest gmina, chociaż pozostaje ona w zarządzie i użytkowaniu.
Droga gminna jest połączona z ulicą Grabiszyńską, która ma charakter zbiorczy i została przypisana do klasy głównej. Warto dodać, że na tej ulicy znajduje się wydzielone torowisko tramwajowe, które stanowi kluczowy korytarz tramwajowy. Z kolei, skrzyżowanie, o którym mowa, jest wyposażone w sygnalizację świetlną, co znacząco poprawia bezpieczeństwo ruchu. Przy tym skrzyżowaniu znajduje się przystanek dla pasażerów.
Kluczową zaletą placu Srebrnego jest jego korzystny dostęp do miejskiej infrastruktury komunikacyjnej, którą obsługują zarówno autobusy, jak i tramwaje, realizujące przewozy w ramach publicznego transportu zbiorowego, z przystankiem o nazwie „Plac Srebrny”. Natomiast koniec wspomnianej drogi osiąga skrzyżowanie z ulicą Oporowską.
Warto również zaznaczyć, że całość trasy, z wyjątkiem skrzyżowania z ulicą Grabiszyńską, jest objęta strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h. Teren ten znajduje się na wysokości bezwzględnej około 115,5 m n.p.m.
Zabudowa i zagospodarowanie
Plac Srebrny we Wrocławiu, ulokowany na terenie Gajowic, w obszarze dawnej dzielnicy Fabryczna, jest otoczony ulicami, w tym Grabiszyńską na północy, gdzie można zauważyć nowoczesną zabudowę mieszkaniową oraz biurową i handlowo-usługową. Po stronie wschodniej sąsiaduje z zespołem mieszkalnym „Gajowice”, natomiast na południu ulokowana jest ulica Oporowska, gdzie znajduje się Stadion Oporowska oraz kolejowa obwodnica Wrocławia na zachodzie. Dalsza część zachodnia graniczy z osiedlem Grabiszyn-Grabiszynek.
W przywołanych dokumentach planistycznych, a mianowicie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2010 oraz 2018 roku, zespół mieszkaniowy „Gajowice” został określony jako dobro kultury współczesnej. Ochrona tego obiektu, zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, podkreśla jego znaczenie dla urbanistyki i architektonicznej kompozycji osiedla. Punkty zamieszkania wchodzące w skład tego zespołu posiadają cechy wyróżniające, co czyni je interesującym przykładem wielkich osiedli blokowych.
W skład zabudowy przy placu Srebrnym wchodzą dwa kluczowe budynki:
- pięciokondygnacyjny budynek mieszkalny, z trzema klatkami schodowymi, znajdujący się pod numerami 1, 2, 3,
- dziesięciokondygnacyjny punktowiec mieszkalny oznaczony numerem 4.
Obszar, w którym mieści się Plac Srebrny, stanowi rejon statystyczny nr 930680, odznaczający się gęstością zaludnienia wynoszącą 17 347 mieszkańców na kilometr kwadratowy. Na dzień 31 grudnia 2021 roku, w tej części Wrocławia zameldowane były 740 osoby.
Baza TERYT
Informacje, które pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego, prezentują szczegółowe dane z bazy TERYT, dotyczące spisu ulic w regionie. Wśród kluczowych informacji można wymienić:
- województwo: dolnośląskie (02),
- powiat: Wrocław (0264),
- gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Fabryczna (0264029) delegatura,
- Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Fabryczna (0986290) delegatura,
- kategoria/rodzaj: ulica,
- Nazwa ulicy: pl. Srebrny (20738).
Te dane stanowią niezbędny element w zrozumieniu struktury urbanistycznej Wrocławia, a także pokazują, jak ważna jest systematyczna klasyfikacja przestrzeni miejskiej.
Przypisy
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, dz. Grabiszyn, AR_10, 20.
- ZGKiKM 2023 ↓, EGiB Klasoużytek geometryczny → 3684 Ti.
- ZGKiKM 2023 ↓, Obiekty topograficzne (BDOT500), dz. 21/2.
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 592 (ul. Oporowska).
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA: 1808 (ul. Grabiszyńska).
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11; SZA_02.
- ZGKiKM 2023 ↓, EGiB Klasoużytek geometryczny → 3847 dr.
- ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5.
- GUS 2023 ↓, ULIC: 20738.
- GUS 2023 ↓, ULIC.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Demografia.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa wysokościowa.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Komunikacja i transport.
- ZDiUM drogi 2022 ↓, poz. 5408 Srebrny plac - działka).
- ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 1401-1413 (Grabiszyńska).
- RMWr 2016 ↓, §23 ust. 2 pkt 1.
- RMWr 2016 ↓, §23 ust. 2 pkt 4.
- Dworniczak, Kwaśniewski 2019 ↓, s. 8-10.
- Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 599-600 (poz. 538 Trakt spacerowy ...).
- Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 337-338 (poz. 244 Osiedle Gajowice).
- Gabiś 2008 ↓, s. 2.
- Molicki 2001 ↓, s. 6.
- UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Wrocław 1948.
- ZDiUM drogi 2022 ↓, poz. 5407 Srebrny plac).
- ZDiUM drogi 2022 ↓, poz. 5407-5408 Srebrny plac).
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Plac Stanisława Staszica we Wrocławiu | Plac Strzelecki we Wrocławiu | Plac św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu | Plac św. Krzysztofa we Wrocławiu | Plac biskupa Nankiera we Wrocławiu | Plac Bohaterów Getta we Wrocławiu | Plac Franciszkański we Wrocławiu | Plac Gustawa Daniłowskiego we Wrocławiu | Plac Icchaka Lejba Pereca we Wrocławiu | Plac Indyjski we Wrocławiu | Plac Solny we Wrocławiu | Plac Orląt Lwowskich we Wrocławiu | Plac Powstańców Wielkopolskich we Wrocławiu | Bulwar Tadka Jasińskiego we Wrocławiu | Bulwar Słoneczny we Wrocławiu | Bulwar Politechniki Wrocławskiej we Wrocławiu | Bulwar Marii i Lecha Kaczyńskich we Wrocławiu | Bulwar kard. Stefana Wyszyńskiego we Wrocławiu | Bulwar Józefa Zwierzyckiego we Wrocławiu | Aleja Jana Kochanowskiego we WrocławiuOceń: Plac Srebrny we Wrocławiu