Aleja Jana Kochanowskiego we Wrocławiu

Ulice i place

Aleja Jana Kochanowskiego jest ważnym szlakiem komunikacyjnym w Wrocławiu, który w latach 2011 – 2019 stanowił fragment drogi krajowej nr 98. Ta arteria łączy południowe obszary miasta z trasą wylotową, prowadzącą przez dzielnicę Psie Pole do Oleśnicy i dalej w kierunku Warszawy. Jej przebieg jest zbliżony do kierunku południkowego, w pełni ciągnąc się po Wielkiej Wyspie, a także łącząc Most Szczytnicki z Mostami Jagiellońskimi.

Wytyczenie alei miało miejsce w pierwszej połowie lat 20. XX wieku, w odpowiedzi na rozwój kolonii osadniczej Wilhelmsruh, dzisiaj znanej jako osiedle Zacisze. Trasa została zbudowana w pobliżu wcześniejszej drogi prowadzącej z Szczytnik na północ, przez Mirowiec (niem. Fiedewalde) do Psiego Pola. Przez wiele lat aleja nosiła nazwę Wilhelmsruher Straße, aż do zmian w 1945 roku.

Po II wojnie światowej, aleja zyskała swojego patrona, którym początkowo był astronom Mikołaj Kopernik. Jednak już w marcu 1946 roku inna ulica na Wielkiej Wyspie otrzymała jego imię, a patronem alei został w końcu znany poeta polskiego renesansu, Jan Kochanowski.

Wzdłuż alei, o długości blisko 1,5 km, znajduje się głównie charakterystyczna zabudowa willowa z lat 1930-1980, w tym budynki jednorodzinne oraz „bliźniaki”. Oprócz tego, dostępna jest niska zabudowa wielorodzinna oraz kilka usługowo-handlowych obiektów. Blisko początku ulicy, na posesji nr 3, usytuowany jest dom fundacji Moritzów, zbudowany w 1902 roku (rozbudowany w 1909). Dodatkowo, na posesji nr 6a, która graniczy z Odrą, znajduje się przepompownia ścieków Szczytniki, wzniesiona w 1909 roku.

W pierwszych metrach alei Kochanowskiego, między jezdniami, przebiega także linia tramwajowa, prowadząca do Stadionu Olimpijskiego znajdującego się na Zalesiu.

Podczas powodzi tysiąclecia w 1997 roku, aleja niemal w całości została zalana wodami Odry. Obszar osiedla Zacisze, przez który przebiega aleja, bywał dotąd zalewany, co miało miejsce również przed wytyczeniem Wilhelmsruher Straße. Na pamiątkę powodzi w 1903 roku, wmurowano w ścianę budynku przy al. Kochanowskiego 12 znak, który wskazuje poziom wody z dnia 15 lipca 1903 roku. W ogrodzie rośnie wiele pomników przyrody, w tym lipa srebrzysta (Tilia tomentosa), wiąz szypułkowy (Ulmus laevis), wiązowiec zachodni (Celtis occidentalis) i topola czarna (Populus nigra). Dodatkowo, ogród został wpisany do rejestru zabytków 28 grudnia 2000 roku oraz 2 listopada 2009 roku.

Przypisy

  1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23.09.2019 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1850)
  2. w Encyklopedii Wrocławia napisano "około 1925"; nie ma jej jeszcze na planie Wagnera z 1920, ale jest na planie z 1926
  3. pomimo że mosty Jagiellońskie wybudowano dopiero w latach 1916-1917, to trakt ten był znacznie starszy, a przecinające go dziś kanały Odry (Żeglugowy i Powodziowy) przekopano w tym samym czasie, co wybudowano mosty
  4. wyróżnia się tutaj znajdujący się na posesji nr 84 dom własny arch. J. Grabowskiej-Hawrylak wybudowany w latach 1978-1981
  5. a b przed wojną początkowy odcinek (około stu metrów) od mostu Szczytnickiego (Fürstenbrücke) zaliczany był do Frankenbergstraße, wiodącej dalej na wschód (dziś al. Różyckiego), od znajdujących się tutaj dóbr rodu von Frankenberg; po II wojnie światowej odcinek ten należy do al. Kochanowskiego
  6. alejka dojazdowa do ogródków działkowych, mających adres al. Kochanowskiego 28/xx (gdzie xx – numer działki)
  7. Geomorfologia - zdarzenia ekstremalne w środowisku Dolnego Śląska, "Znaki wielkiej wody"
  8. znajdował się tu dawny pałac książąt Hohenlohe
  9. np. domy nr 21 i 23 z początków XX wieku, wybudowane w kolonii Wilhelmsruh
  10. a b ul. Wojciecha z Brudzewa odtwarza początkowy fragment starej drogi ze Szczytnik na północ; przebiegał on niegdyś – w swoim początkowym, południowym odcinku – zakolem w kształcie litery C, po cięciwie której wytyczono w latach 20. część alei Kochanowskiego; droga ta nazywała się Wilhelmsruher Weg (od niem. nazwy kolonii osadniczej, przez które przebiegała: Wilhelmsruh, w wolnym tłumaczeniu "Zacisze Wilhelma", obecnie osiedle Zacisze); z tego powodu ul. Wojciecha z Brudzewa łączy się z al. Kochanowskiego w dwóch punktach, przy czym północny odcinek tej uliczki nie jest przejezdny dla samochodów

Oceń: Aleja Jana Kochanowskiego we Wrocławiu

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:5