Pałacyk Wiskotta we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

W początkach budowy, na terenie zlokalizowanym między ulicą Dworcową a ulicą Kołłątaja, powstawały zabudowania w latach 40. XIX wieku; obszar ten został podzielony przed 1843 rokiem. W tym miejscu wcześniej znajdowały się ogrody hrabiów Henckel von Donnersmarck. Do roku 1848 zrealizowano osiem budynków, a na początku lat 50. zbudowano ostatni dom na rogu ulic Podwale i Dworcowej.

W 1897 roku zrealizowano plan budowy nowego gmachu na parceli nr 63, który został przygotowany przez architekta Sixta z Wrocławia dla Theodora Wiskotta, radcy handlowego na dworze królewskim. Niemniej jednak, oryginalny projekt nie znalazł akceptacji, a prace nad nim przeniesiono do innego architekta. Zajął się tym niemiecki projektant Wilhelm Werdelmann, który w tym samym roku wygrał konkurs na projekt kompleksu Łaźni Miejskiej we Wrocławiu. Theodor Wiskott, jako członek komitetu budowy łaźni, był również członkiem rady nadzorczej Wrocławskiego Towarzystwa Akcyjnego Łaźni Miejskiej. Brał aktywny udział w tworzeniu obiektu, inwestując w zakup akcji tej instytucji, a także w wybór i zakup lokalizacji.

Wraz ze swoim bratem Maximilianem, Wiskott był właścicielem zakładów litograficznych produkujących kolorowy papier oraz prowadził działalność wydawniczą, szczególnie w zakresie edycji artystycznych. Współpracował m.in. z Towarzystwem Historii Sztuk Pięknych nad wydaniem publikacji Roberta Beckera, w której prezentowano rysunki Heinricha Mützela, ilustrujące widoki Wrocławia. Ponadto wydał katalog malarstwa Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych.

Po zatwierdzeniu projektu, stary budynek z lat 40. XIX wieku został zburzony, a na jego miejscu wzniesiono nową kamienicę, nadając jej architekturę odpowiadającą formom pałacyku. W 1928 roku obiekt przeszedł adaptację przez wrocławską firmę architektoniczno-budowlaną Simon & Halfpaap. W tym czasie swoją siedzibę miało tam Stowarzyszenie Kupieckiego Union. W 1937 roku kamienica została przekazana firmie Landwirtschaftlicher Treuhandverband Schlesien G.m.b.H., która urządziła w niej biura.

Opis architektoniczny

Kamienica, która została wzniesiona w 1898 roku, charakteryzuje się podpiwniczeniem i dwoma kondygnacjami, a także użytkowym poddaszem. Fasada frontowa, zaprojektowana w trzech osiach, została wykonana w całości z eleganckiego brązowego piaskowca, a jej najwyższym akcentem jest wysoka grzebieniasta attyka. Cechą wyróżniającą fasadę jest jej gładka powierzchnia, podkreślona bogato zdobionymi obramieniami okien, centralnym portalem wejściowym oraz balkonem. W przyziemiu widoczny jest boniowany cokół, który nadaje całości wyrazistego charakteru.

Portal, wpisany w prostokątne pole nad cokołem, został przesklepiony pełnym łukiem, zdobionym dekoracją roślinną, co dodaje budynkowi elegancji. Wyżej, powyżej parteru, elewacja staje się bardziej symetryczna, a prostokątne okna zdobione są w ornamenty. Okna na pierwszym piętrze osadzone są na gzymsie, który wspiera się na wolutowych wspornikach, a jego dodatkowy urok nadaje balustrada. Nad każdym z okien wznoszą się trójkątne obdasznice w formie frontonów, bogato zdobionych tympanonami, które prezentują dekoracje roślinne, heraldyczne oraz przedstawienia zwierząt morskich. Na szczycie budynku znajduje się wysunięty gzyms koronujący, a pomiędzy jego kroksztynami umieszczone są małe okna poddasza. Cała elewacja frontowa zachowała swój pierwotny wygląd do dziś.

Tylny fragment budynku, w przeciwieństwie do frontu, jest gładko otynkowany i wyróżnia się silnym ryzalitem w części przyziemia i parteru. Na piętrze dostępny jest balkon, który tworzy loggia, wsparta na czterech toskańskich kolumnach, co sprawia, że przestrzeń jest jeszcze bardziej otwarta i przestronna. W części dachowej umieszczono trzy charakterystyczne facjatki, a za budynkiem rozciąga się duży i malowniczy ogród.

Wnętrza budynku

Przed XX-wiecznym remontem wnętrza kamienicy miały układ trzytraktowy, z trzema osiami przestrzennymi. Od strony zachodniej umiejscowiono sieni przelotową, z wewnętrznymi, ceglanymi schodami, prowadzącymi na wysoki parter, który wykończony został białym marmurem. Na parterze, w centralnej części, znajdował się obszerny hol, doskonale oświetlony przez witraż w dachu oraz wyposażony w trzybiegowe drewniane schody osadzone na stalowych belkach, prowadzące na piętro. Z tyłu budynku usytuowany był taras z podwójnymi schodami prowadzącymi na podwórze. Sienią wieńczyło sklepienie kolebkowe wykonane z cegły, natomiast nad holą widniało sklepienie kolebkowe z lunetami.

Budynek został nowocześnie wyposażony w szereg udogodnień, takich jak urządzenia sanitarne na każdym piętrze, łazienki przylegające do sypialni, winda kuchenna oraz centralne ogrzewanie. W 1901 roku zrealizowano drewniane stropy na piętrze. Pierwszy remont kamienicy miał miejsce w 1910 roku, a kolejne przeprowadzono w latach 1928–1929.

Po 1945

W 1946 roku budynek przeszedł remont, który obejmował wymianę poszycia dachu oraz modernizację wnętrz, co znacząco wpłynęło na jego dalsze funkcjonowanie. W okresie od 1945 do 1971 roku, pałacyk stał się miejscem działalności różnych podmiotów gospodarczych, a na wyższych kondygnacjach oraz w parterze zaaranżowano mieszkania dla mieszkańców.

Rok 1971 przyniósł kolejne zmiany w zarządzaniu nieruchomością. Po zmianie najemcy, obiekt został poddany dalszemu remontowi. Od tego momentu w pałacyku swoją działalność rozpoczęła Inspekcja Nasienna, której pomieszczenia zostały przystosowane do potrzeb biurowych oraz laboratoryjnych. Na parterze funkcjonowało wydawnictwo prasowe, które także przyczyniło się do tętniącego życiem charakteru budynku.

Między 1993 a pierwszą dekadą XXI wieku, pałacyk stał się siedzibą Banku Rozwoju Eksportu. Wnętrza tej instytucji zostały zaprojektowane przez firmę Point Co. Ltd. Pracownia Projektowa, co nadało obiektowi nowoczesny wygląd. W 2022 roku, nowym właścicielem kamienicy została firma 9AND7 Sp. z o.o., która specjalizuje się w obrocie oraz rewitalizacji zabytków. Obecnie, od 2023 roku, pałacyk służy jako siedziba tej spółki.

---

Oceń: Pałacyk Wiskotta we Wrocławiu

---