Pałac Selderów to historia i architektura Wrocławia, który dawniej pełnił rolę pałacu miejskiego. Mieści się on na skrzyżowaniu dwóch ważnych ulic, co dodaje mu wyjątkowego uroku. Z jednej strony można go znaleźć na ulicy Kazimierza Wielkiego 45, a z drugiej na ulicy św. Doroty.
Warto zaznaczyć, że jego lokalizacja na tych historycznych ulicach sprawia, że jest to interesujący punkt na mapie Wrocławia, przyciągający zarówno turystów, jak i mieszkańców.
Historia pałacu
Pałac Selderów we Wrocławiu to obiekt o bogatej historii sięgającej średniowiecza. Pierwszy z budynków, który wzniesiono na tej działce, miał trzy kondygnacje oraz był jednokorytarzowy. Gotyckie elementy konstrukcyjne przetrwały do dzisiaj w części piwnicznej obecnej struktury.
Na planach z XVI wieku, w tym tych stworzonych przez Barthela Weihnera, dostrzegamy budowlę z dachem kalenicowym zwróconym ku ulicy. Właścicielem posesji i budynku od 1708 roku była austriacka rodzina szlachecka von Selder, a dokładniej Maria Clary von Selder, która stała się właścicielką w 1726 roku.
Ok. 1730 roku przeprowadzono znaczną przebudowę, podczas której stary budynek został nie tylko odnowiony, ale także rozbudowany z użyciem wcześniejszych murów. W efekcie powstał trzykondygnacyjny, trójskrzydłowy, dwutraktowy gmach o kształcie litery „C”. W tę nową formę włączono również jednotraktową oficynę tylną oraz wschodnie skrzydło, które miało dwie kondygnacje.
Pod koniec XVIII wieku, zapewne na skutek działań Marii Clary von Selder, rozbudowano wschodnie skrzydło, tworząc barokowy, dwukondygnacyjny szczyt. W centrum pięcioosiowej fasady pałacu umieszczono boniowany portal, a dolna część elewacji również była bogato zdobiona. Pierwsza kondygnacja oddzielona była od parteru gzymsem, a powyżej znajdowały się prostokątne okna otoczone koryncko-kompozytowymi pilastrami, które steigtły z boków osi centralnej.
Pilastrami podtrzymywano gzyms koronujący, a w części środkowej dodano szczyt z lukarną, otoczoną parą lizen. Elewacja od ul. św. Doroty liczyła dziewięć osi, oddzielonych pasami tynku, z surowym portalem jako jej zwieńczeniem.
Wnętrze pałacu zachowało wiele przeszłych elementów, takich jak sklepienia kolebkowe z lunetami w piwnicy i parterze. Równocześnie do tylnej części elewacji dobudowano czterobiegową klatkę schodową, aby połączyć dom frontowy z oficynami, korzystając z otwartych drewnianych galerii.
W 1863 roku podwyższono skrzydło boczne o jedną kondygnację, a w częściach parterowych od strony frontowej zainstalowano dwie wielkie witryny. W 1939 roku budynek przeszedł renowację elewacji, co przyczyniło się do jego zachowania w lepszym stanie do danas.
Po 1945
W trakcie wojennych wydarzeń w 1945 roku, pałac Selderów doznał jedynie minimalnych uszkodzeń, jednak jego późniejsza historia jest znacznie bogatsza. W okresie od 1958 do 1960 roku, bądź nieco później, bo do 1962 roku, obiekt przeszedł gruntowny remont, który skoncentrował się głównie na modernizacji wnętrz. Przystosowano budynek do nowych funkcji, a kluczowymi osobami odpowiedzialnymi za ten proces byli Edmund Małachowicz oraz Jerzy Misiewicz.
Jednym z bardziej widocznych efektów renowacji była budowa nowej klatki schodowej, która zlikwidowała wcześniej istniejące galerie wokół dziedzińca. Pałac zyskał nową, biurową funkcję i stał się siedzibą Dolnośląskiej Izby Lekarskiej; był również znany pod nazwą Dom Lekarza.
W ciągu lat 2007–2013 przeprowadzono kolejny remont, który przyczynił się do przywrócenia świetności budynku. W ramach tych prac odnowiono elewację oraz przekształcono patio na dziedzińcu, które pokryto dachem. Co więcej, w odremontowanych wnętrzach poza dotychczasowym najemcą znalazły siedzibę również Sąd Lekarski oraz Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej. Przebudowę kamienicy zaprojektowało uznane biuro Mazur Arquitectos & Ingenieros Asociados.
Podczas wspomnianych prac renowacyjnych, odkryto interesujące znaleziska. Na tyłach budynku natrafiono na ponad 500-letni piec, brukowaną posadzkę łaźni oraz ogromną latrynę, co świadczy o bogatej historii tego miejsca.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- a b c d e f g Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 223.
- a b c Harasimowicz 1998 ↓, s. 11.
- a b Brzezowski 2005 ↓, s. 212.
- Brzezowski 2005 ↓, s. 211.
- a b Małachowicz 1985 ↓, s. 220.
- Pałac odzyskał blask
- XVIII-wieczna kamienica jak nowa. Zobacz Dom Lekarza
Pozostałe obiekty w kategorii "Pałace":
Pałac arcybiskupi we Wrocławiu | Pałacyk Wiskotta we Wrocławiu | Pałac biskupi (letni) we Wrocławiu | Pałac Leipzigera we Wrocławiu | Pałac Hornesów we Wrocławiu | Pałac królewski we Wrocławiu | Pałac Książąt Legnicko-Brzeskich we Wrocławiu | Pałac książąt opolskich we Wrocławiu | Pałac Ballestremów we Wrocławiu | Pałac Kornów w Pawłowicach | Pałac Wallenberg-Pachalych we Wrocławiu | Pałac Rybischów we Wrocławiu | Pałac Hollenderów we Wrocławiu | Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu | Pałac Schaffgotschów we Wrocławiu | Pałac Oppersdorfów we WrocławiuOceń: Pałac Selderów we Wrocławiu