Pałac Kornów, usytuowany w malowniczym osiedlu Pawłowicach (Wrocław), to nie tylko perełka architektoniczna, ale także istotny element dziedzictwa kulturowego regionu. Oryginalnie stanowił on część folwarku, który przynależał do klasztoru św. Wincentego we Wrocławiu. W 1891 roku folwark przeszedł w ręce Henryka Korna, który nadał mu nową funkcję, przekształcając go w rodzinne gniazdo.
Na frontonie pałacu nie sposób przeoczyć herby rodowe łączące historię drzewa genealogicznego: Heinricha von Korn oraz Heleny z domu von Eichborn. Otaczający pałac park o powierzchni 7,2 ha, odznacza się starannie zachowanym terenem zielonym, które zachęca do spacerów. W parku znajduje się również staw zajmujący 0,4 ha, urokliwy kamienny mostek oraz glorieta, które tworzą romantyczny nastrój tego miejsca.
Aktualnie zarządzanie pałacem oraz otaczającym go parkiem leży w rękach Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, gdzie w jego murach mieści się Centrum Szkolenia Ustawicznego, które z powodzeniem pełni również rolę centrum konferencyjnego, hotelu oraz restauracji. To wyjątkowe miejsce łączy w sobie elementy historii, edukacji oraz rekreacji.
Historia
W Pawłowicach do roku 1810 folwark znajdował się w rękach opactwa św. Wincentego na Ołbinie. Po sekularyzacji dóbr kościelnych, majątek ten wielokrotnie zmieniał swoich właścicieli. W 1886 roku, wydawca i mecenas sztuki, Heinrich Korn, razem z żoną Heleną, pochodzącą z rodu von Eichborn, nabyli ten majątek. Po rozbiórce wcześniej istniejących budynków, w latach 1891-1895 wzniesiono nowy pałac. Równocześnie przekształcono istniejący park, który istniał od połowy XIX wieku. Projekt pałacu oraz prace nad parkiem są przypisywane Augustowi Orthowi.
W 1892 roku pałac przeszedł na własność Marie von Schweinichen, córki Heinricha von Korna. W czasie tych prac dobudowano drugie skrzydło, które zachowało spójny styl z resztą budynku oraz wykonano łącznik z przejazdem. Ważnym momentem w historii Pawłowic był dzień 16 lutego 1945 roku, kiedy to wieś została zajęta bez walk.
W okresie PRL, od 1945 do 1952 roku, pałac był użytkowany przez Uniwersytet Wrocławski, a w 1952 roku obiekt przeszedł pod zarząd Akademii Rolniczej, która obecnie nosi nazwę Uniwersytet Przyrodniczy. W 1956 roku przeprowadzono ważne przebudowy wnętrz. Pożar w 1976 roku spowodował konieczność odbudowy dachu oraz poddasza.
W 1996 roku pałac, wraz z folwarkiem, został wpisany do rejestru zabytków. W 2005 roku całe otoczenie uznano za zespół zabytkowy, co rozpoczęło proces renowacji. Odrestaurowano pałac oraz oficyny, a także przeprowadzono remont pozostałych pomieszczeń gospodarczych. Dziś w pałacu mieści się Centrum Szkolenia Ustawicznego, które jest również miejscem organizacji konferencji, z hotelami oraz restauracjami, co podkreśla jego rolę w nowoczesnym życiu społecznym.
Architektura
Obiekt, który zasługuje na szczególną uwagę, to piętrowy pałac, wzniesiony na planie prostokąta. Jest to jeden z najpóźniejszych przykładów stylu renesansu północnego w Wrocławiu, co czyni go istotnym punktem w architekturze regionu.
Wyróżnia go wysoki dach mansardowy, bogato zdobiony lukarnami, co dodaje mu elegancji. Od strony frontowej, pałac posiada ryzalit, który zakończony jest szczytem w kształcie frontonu, w który wkomponowano kartusz z heraldyką rodziny założycielskiej – Herbami Heinricha von Korn oraz jego małżonki, Heleny z domu von Eichborn.
Warto również zwrócić uwagę na dwupiętrową wieżę znajdującą się po prawej stronie obiektu.
Pałac, jako część większego zespołu pałacowo-folwarcznego, otoczony jest szeregiem innych zabudowań i atrakcji, w tym:
- pałac z łącznikiem z lat 1891-1895,
- oficyna,
- dom zarządcy z 1895 roku,
- młyn z 1891 roku,
- stajnia z 1892 roku,
- wieżę wodną z 1895 roku,
- dom ogrodnika,
- dom leśniczego,
- park,
- glorietę z początku XX wieku,
- mostek z początku XX wieku,
- fontannę,
- dwie bramy wjazdowe.
Arboretum
Obecnie arboretum zajmujące 78,5 ha w spaniele wyremontowanym i udostępnionym dla zwiedzających w 2011 roku stanowi niezaprzeczalną atrakcję dla wszystkich miłośników przyrody. W jego skład wchodzi także malowniczy park, który w stylu angielskim zajmuje 7,2 ha i którego centralnym punktem jest sztuczny staw.
W arboretum można podziwiać imponującą kolekcję ponad 200 gatunków drzew i krzewów, w tym wiele unikalnych okazów. Wśród nich wyróżniają się:
- dąb szypułkowy o obwodzie pni przekraczającym 7,6 m, uznawany za pomnik przyrody,
- skrzydłorzech kaukaski,
- buk zwyczajny w odmianie 'Atropunicea’,
- grujecznik japoński,
- miłorząb dwuklapowy,
- wawrzynek wilczełyko,
- różanecznik żółty,
- kłokoczka południowa,
- liczne gatunki oczarów, róż oraz wierzb.
Arboretum jest nie tylko miejscem do relaksu, ale także wartościowym zasobem edukacyjnym, który zachwyca różnorodnością flory oraz niepowtarzalnym klimatem.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- a b c d Pałac Kornów w Pawłowicach. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 24.10.2013 r.] [zarchiwizowane z tego adresu 27.03.2019 r.]
- Pałac i arboretum w Pawłowicach (Wrocław). www.atrakcje-turystyczne.eu. [dostęp 27.10.2013 r.]
- Pałac Kornów w Pawłowicach. Wrocławski Informator Internetowy. [dostęp 27.10.2013 r.] [zarchiwizowane z tego adresu 20.07.2014 r.]
- a b c d e Hanna Będkowska: Arboretum – Ośrodek Badań Dendrologicznych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław: Uniwersytet Przyrodniczy, 2013.
- a b c Jan Harasimowicz (red.): Encyklopedia Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006.
- a b Ponadregionalne Rolnicze Centrum Kongresowe w Pawłowicach. [dostęp 27.10.2013 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Pałace":
Pałac Oppersdorfów we Wrocławiu | Pałac Schaffgotschów we Wrocławiu | Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu | Pałac Hollenderów we Wrocławiu | Pałac Rybischów we Wrocławiu | Pałac Wallenberg-Pachalych we Wrocławiu | Pałac Selderów we Wrocławiu | Pałac arcybiskupi we Wrocławiu | Pałacyk Wiskotta we Wrocławiu | Pałac biskupi (letni) we Wrocławiu | Pałac Ballestremów we Wrocławiu | Pałac książąt opolskich we Wrocławiu | Pałac Książąt Legnicko-Brzeskich we Wrocławiu | Pałac królewski we Wrocławiu | Pałac Hornesów we Wrocławiu | Pałac Leipzigera we WrocławiuOceń: Pałac Kornów w Pawłowicach