Pałac Książąt Legnicko-Brzeskich we Wrocławiu

Podczas generalnego remontu Instytutu rozpoczętego w 2020 roku, w piwnicznych partiach budynku natrafiono na fragmenty średniowiecznej synagogi, która zapewne została wzniesiona około roku 1300. Uważa się, że była to najstarsza żydowska konstrukcja sakralna, jaka kiedykolwiek powstała na terenie Wrocławia. Warto zaznaczyć, że nie udało się dotychczas odnaleźć pisanych źródeł, które dokumentowałyby początki istnienia tego obiektu na styku ulic Szewskiej i Uniwersyteckiej.

Wokół synagogi znajdowały się ponadto dwa mniejsze budynki, które nie były ze sobą połączone wewnętrznie. Przed odkryciem synagogi, sądzono, że znajdowała się ona na rogu ulic Uniwersyteckiej i Kuźniczej (posesja przy ul. Kuźniczej 30). Od pierwszej połowy XIV wieku, znana wcześniej jako Żydowska (Judengasse), ulica Uniwersytecka miała swoje początki, a pierwszymi dokumentowanymi właścicielami działki przy ul. Szewskiej 49 byli przedstawiciele społeczności żydowskiej – Jakub (w latach 1331-1345) oraz Canaan (1346-1349, 1350-1354).

W wyniku pogromu żydowskiego w 1349 roku, nieruchomość przeszła na własność monarchy czeskiego, podobnie mogło się stać po kolejnym pogromie w latach 1360 lub 1361. W 1356 roku Jakub z Nysy, niepewny, czy chodzi o wcześniej wspomnianego Jakuba, stał się właścicielem „prywatnej synagogi”. W latach 1358-1360 synagoga formalnie należała do chrześcijańskiego mieszczanina, który później ją sprzedał. Trafiła ona w ręce Tymona von Colditza w 1370 roku, który był królewskim namiestnikiem księstwa wrocławskiego. W 1380 roku wystarał się o przywilej królewski, pozwalający mu na zatrzymanie wszelkich żydowskich dóbr zgromadzonych w tym obiekcie. Analizując materiały archeologiczne, można zauważyć, że budynek został w tym okresie przebudowany.

W 1410 roku działkę zakupił biskup wrocławski Jan Kropidło z rodu Piastów. Na miejscu obecnego pałacu istniał w średniowieczu dom zajezdny, założony przed 1467 rokiem przez księcia Mikołaja I, pana zastawnego na Brzegu, w budowli z XIV wieku. W okolicach 1560 roku, Jerzy II wzniósł na tym miejscu renesansowy pałac, który zachwycał swoją architekturą z trzema kondygnacjami i dziewięcioma osiami okiennymi. Jego wnętrze obejmowało obszerną sień i kaplicę, a główne wejście zdobione było eleganckim portalem z herbami Piastów i Hohenzollernów.

Kolejna przebudowa miała miejsce około 1670 roku, za sprawą księcia Chrystiana II. W tym czasie wnętrza zyskały nowe stiuki, a elewacja frontowa nabrała nowego wyrazu. Obiekt przeszedł w 1709 roku w ręce księcia Leopolda Holsztyńskiego, syna Karoliny, ostatniej przedstawicielki linii Piastów śląskich, która przekazała go zakonnicom urszulankom, adaptując go na szkołę dla dziewcząt. Po przenosinach szkoły do klasztoru w 1811 roku, budynek stał się siedzibą Prezydium Policji, gdzie dokonano kolejnej przebudowy, tworząc budynek z czterema skrzydłami wokół wewnętrznego dziedzińca.

W latach 1925-1927 zbudowano nowe prezydium policji, co pozwoliło na udostępnienie dotychczasowej siedziby na potrzeby dydaktyczne Uniwersytetu Wrocławskiego w 1930 roku. Po 1945 roku, w pałacu znalazły siedzibę trzy instytuty: Historyczny, Historii Sztuki oraz Filologii Klasycznej.