Kamienica przy Rynku 12 we Wrocławiu

---

Historia i architektura kamienicy

Historia kamienicy na Rynku 12 we Wrocławiu sięga średniowiecza. Pierwszy murowany budynek został wzniesiony w XIII wieku, zastępując wcześniejszą drewnianą konstrukcję. W 1570 roku obiekt przeszedł gruntowną przebudowę, przybierając formy renesansowo-manierystyczne, a sam budynek został podwyższony o jedną kondygnację. Z tego okresu pochodzi zabytkowy kolumnowy portal wejściowy, zdobiony bogatą niderlandzką groteską na podniebieniu arkady. Następnie, w 1715 roku, nowym właścicielem został Johann Freyer, który nadał kamienicy barokowy charakter od strony pl. Solnego. Właśnie wtedy zyskała nazwę Freiers Ecke, co nawiązywało do nazwiska jej właściciela. Kamienica miała wówczas trzy kondygnacje, a w jej skład wchodziły również poddasze oraz dwukondygnacyjny strych.

W 1904 roku obiekt przeszedł w ręce firmy Philippi & Co., znanej z handlu winem. W tym czasie stara kamienica została rozebrana, by na jej miejscu powstał nowoczesny pięciokondygnacyjny dom handlowy, wykonany z żelbetonu z elewacją nawiązującą do stylów barokowego i secesyjnego. Projektantem budynku był Robert Hönsch. Zachowano jednak zabytkowy portal, który został przeniesiony i umieszczony na nowej elewacji innego obiektu znajdującego się przy ul. Biskupiej 11/ Wita Stwosza 16. Drewniane, rzeźbione schody trafiły do muzeum. W nowym budynku na pierwszych kondygnacjach mieściły się sklepy, z osobnymi wejściami od strony pl. Solnego, gdzie trzy z nich prowadziły do krętych schodów na I piętro. Biura zajmowały trzecie i czwarte piętro, dostępne za pośrednictwem oddzielnej klatki schodowej od strony Rynku. W 1930 roku nowymi właścicielami budynku zostali kupcy M. Rosner, B. Jacobowitz i M. Rosenbaum, a od 1939 roku jego właścicielem stał się Deutschen Bank.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

W XV wieku, w latach 1416–1436, kamienica była w posiadaniu Hannosa (Jahannesa) Malisa, który mieszkał tutaj z żoną Anną. Po jego śmierci, w związku z zadłużeniem, obiekt przeszedł na własność jego córek: Dorothei i Margarethe, zakonnicy z Trzebnicy, które sprzedały swoje udziały. W 1436 roku nowym właścicielem został kupiec Niklas Koppe, który szybko odsprzedał kamienicę Jorge Knebelowi. Knebel, będący witrykiem kościoła św. Elżbiety, a także ławnikiem oraz rajcą w latach 1439–1452, posiadał dwie komory w sukiennicach oraz udziały w młynach miejskich. W 1451 roku rozszerzył swoje posiadłości kupując kamienicę przy Rynku 24. Po jego śmierci 4 października 1452 roku, testamentowo przekazał kamienicę sobie córkom: Katarzynie, Barbarze, Dorocie, Hedwig i Urszuli, które były właścicielkami do 1469 roku.

W 1469 roku nowym właścicielem został Adalarius Colman, a już po trzech latach kamienicę nabył Sebold Sawermann, znany inwestor na rynku nieruchomości. W latach 1469–1473 był też posiadaczem kamienicy przy Rynku nr 14, a w latach 1493–1500 kamienicy przy Rynku nr 35 oraz w latach 1499–1501 kamienicy przy Rynku nr 49. Sebald Sauermann wrocławskim obywatelem był od 1466 roku, a jego korzenie sięgały Gefrees we Frankonii. Jako wpływowy kupiec utrzymywał relacje handlowe z Małopolską, Węgrami i Łużycami. W 1492 roku zdobył cesarskie przywileje herbowe. Przez 22 kadencje zajmował miejsce w ratuszu, zyskując znaczące pozycje w lokalnej administracji. Jako wityk kościoła Św. Elżbiety oraz prowizor szpitala Św. Trójcy, jego wizerunek wraz z żoną i dziećmi upamiętniono na epitafium w kościele Św. Elżbiety w 1508 roku.

Po II wojnie światowej

W wyniku intensywnych działań wojennych, które miały miejsce w 1945 roku, kamienica przy Rynku 12 uległa wypaleniu. Jednakże, zadbano o jej szybkie odbudowanie, co miało miejsce przed 1948 rokiem. W kolejnych latach, od 1953 do 1955, budynek przeszedł gruntowną renowację. Elewacja została całkowicie przekształcona, co objawiło się w regularnym prostokątnym kształcie wszystkich okien, a co drugie okno, podkreślone boniami, uwydatniało siedmioosiowy układ fasady od strony placu Solnego.

Od 1948 roku w obiekcie miało swoją siedzibę Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, które było jego właścicielem aż do 2004 roku. Budynek ten pełnił także szereg innych funkcji, zawierających bibliotekę, klub, siedzibę PTTK oraz ośrodek kultury dla pracowników, aby następnie stać się siedzibą GetBanku.

W 2003 roku nowym właścicielem kamienicy został Krzysztof Szaraniec, związany z firmą American-Australion Corporation „Rainbow”. W latach 2004–2006 przeprowadzono gruntowną przebudowę, podczas której na parterze i pierwszym piętrze przywrócono przedwojenny wygląd elewacji. Przywrócono również duże witryny oraz okna zwieńczone łukami odcinkowymi. Na drugiej i trzeciej kondygnacji wprowadzono natomiast barokowo-secesyjną dekorację sztukatorską, a autorem całego projektu był Stanisław Lose.

---

Oceń: Kamienica przy Rynku 12 we Wrocławiu

---