Kamienica przy Rynku 15 we Wrocławiu

---

Historia kamienicy i jej architektura

Budowla przy Rynku 15 w Wrocławiu ma niezwykle bogatą historię, sięgającą XIV wieku, kiedy to pierwszy murowany obiekt stanął na tej działce. Jego największą pozostałością jest interesujące piwniczne kwadratowe pomieszczenie, które przykryte jest gotyckim, żebrowym sklepieniem krzyżowym. W kolejnych latach, już w XV wieku, kamienica przeszła rozbudowę, dodając nowy trakt do istniejącego budynku.

W 1700 roku, podjęto decyzję o kolejnej przebudowie, z której efektem był nowoczesny, jak na tamte czasy, trzykondygnacyjny budynek. Jego dolna część składała się z dwóch kondygnacji i charakteryzowała się trzyosiową fasadą zdobioną lizenami. Te elementy były odpowiedzialne za rozdzielanie osi okiennych oraz wspierały gzyms, nad którym umieszczona została edykula z tympanonem o odcinkowej formie, zwieńczoną wolutowymi spływami.

Kolejna, gruntowna przebudowa miała miejsce w 1879 roku, kiedy to elewacji nadano neorenesansowy styl, eliminując przy tym historyczny szczyt oraz wymieniając dotychczasowy dach na kalenicowy. W 1925 roku nastąpiły dalsze zmiany, które zrealizowano według projektu Oskara Hechta, nadając budowli nowoczesny, modernistyczny wygląd. Elewacja czterokondygnacyjnego budynku została pozbawiona wszelkich zdobień, a jej płaska powierzchnia pomalowana na ciemny kolor. Okna z każdego poziomu zostały połączone w jeden element, malując je w kontrastującym odcieniu. Wyróżniającym się detalem był niewątpliwie napis „Haus Gittler” umieszczony nad ostatnim oknem na płaskim szczycie budynku. Na parterze znajdowały się proste okna i drzwi wejściowe, a nad nimi widniał szyld banku. W okresie lat dwudziestych XX wieku kamienica była siedzibą Bankhaus Maxa Gittlera, który został założony w 1911 roku, w pierwotnej lokalizacji przy ulicy Piłsudskiego 63.

W drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku kamienica poddana została renowacji, w wyniku której przywrócono skromne dekoracje okien oraz nadano szczytowi historyzującą formę.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

Przed rokiem 1410, właścicielem kamienicy był Klemens von der Wille. Z kolei w latach 1410–1425 obiekt przeszedł w ręce kupca i kramarza, Petera Tschirwicza, a po jego śmierci do 1428 roku należał do jego żony, Margareth. Następnie, w latach 1428–1432, kamienica stała się własnością Nicolasa Wechtera, a po nim, przez ostatnie dwa lata, jego córek, Agnes i Barbary. W 1432 roku, Agnes, córka Niclasa Oppecz, oraz jej mąż Petrus, stali się jej właścicielami, utrzymując to w posiadaniu aż do 1454 roku, kiedy to Petrus zmarł. Kamienica z kolei przeszła na własność Barbary, córki Petrusa, oraz jej męża, Hansa von der Heide, a Agnes otrzymała rekompensatę w postaci 12 grzywien czynną za 150 grzywien.

Przed 1486 rokiem, Hanns Hubner stał się nowym właścicielem kamienicy, pozostając nim aż do 1501 roku. U schyłku XVII wieku, w 1671 roku, budynek zakupił Ferdinand von Mudrach, któremu przypadł w spadku baron Ernst von Mudrach. To właśnie on, około roku 1742, sprzedał kamienicę i przeniósł się do zamku w Leśnicy. Po 1740 roku, kamienica przeszła w ręce Johanna Ludwiga oraz Mathäusa Eichbornów, którzy byli założycielami banku Eichborn & Co., funkcjonującego we Wrocławiu od 1728 do 1945 roku.

Po 1945

Po zakończeniu II wojny światowej, w latach pięćdziesiątych, budynek przeszedł proces odbudowy według wizji architekta Stanisława Zakrzewskiego, mimo że w wyniku działań wojennych w 1945 roku nie doświadczył on poważnych uszkodzeń konstrukcyjnych. Obiekt został podniesiony o jedną kondygnację, a także wzbogacony o szczyt, który nawiązuje do barokowych form architektonicznych charakterystycznych dla budynku z początku XVIII wieku. Warto zauważyć, że nowy portal wpuszczony w elewację został przeniesiony z kamienicy przy ulicy Rzeźniczej 23.

W okresie powojennym, kamienica ta stała się siedzibą Polskiego Radia, a 29 września 1946 roku z jej wnętrza nadano pierwszą audycję radiową. Fakt ten został upamiętniony tablicą, która głosi:

W tym domu w 1945 r. mieściła się pierwsza siedziba Polskiego Radia we Wrocławiu. W 25. rocznicę nadania pierwszej polskiej audycji na fale eteru Towarzystwo miłośników Wrocławia. 29 września 1971 r.

---

Oceń: Kamienica przy Rynku 15 we Wrocławiu

---