Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

---

Władze (2020-2024)

W skład władz Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego na lata 2020-2024 wchodzą następujące osoby:

• Dyrektor: dr hab. Robert Falewicz,
• Zastępca Dyrektora ds. Ogólnych: prof. dr hab. Paweł Rudawy,
• Zastępca Dyrektora ds. Dydaktycznych: dr hab. Grzegorz Kopacki.

Poczet dyrektorów

W historii Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego znaczącą rolę odgrywali jego dyrektorzy, którzy przyczynili się do rozwoju i ekspansji placówki. Oto lista dyrektorów:

• 1956-1958: prof. dr hab. Eugeniusz Rybka,
• 1958-1971: prof. dr hab. Jan Mergentaler,
• 1971-1978: prof. dr hab. Antoni Opolski,
• 1978-1981: prof. dr hab. Jerzy Jakimiec,
• 1981-1984: prof. dr hab. Mikołaj Jerzykiewicz,
• 1984-1987: doc. dr Tadeusz Jarzębowski,
• 1987-1993: prof. dr hab. Jerzy Jakimiec,
• 1993-2002: prof. dr hab. Henryk Cugier,
• 2002-2020: prof. dr hab. Michał Tomczak,
• od 2020: dr hab. Robert Falewicz.

Historia

Początki wrocławskiego Obserwatorium Astronomicznego sięgają 1791 roku, kiedy to założono obserwatorium na tzw. Wieży Matematycznej na Gmachu Głównym Uniwersytetu Wrocławskiego przez Antona Jungnitza. Rozwój instytucji przeszedł znaczące przekształcenia w pierwszej połowie XX wieku, kiedy to w wyniku zmian przeniesiono siedzibę obserwatorium na Wyspę Tamkę, usytuowaną nad Odrą we Wrocławiu.

Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku rozpoczęto budowę nowej siedziby dla obserwatorium w malowniczym Parku Szczytnickim. Po zakończeniu II wojny światowej, ważnym krokiem na drodze rozwoju instytutu było jego przejęcie przez polskich astronomów ze Lwowa, którzy zorganizowali polski Uniwersytet, a także Politechnikę Wrocławską.

W 1956 roku instytucja została przekształcona w Instytut Astronomiczny, co podkreśliło jej istotne znaczenie w polskiej nauce. W latach 70. XX wieku rozważano budowę nowego Obserwatorium na Wielkiej Sowie w Sudetach, jednak plany te nie doszły do skutku z powodu ograniczeń finansowych. Dwa ważne instrumenty, które miały być częścią tego projektu, w tym 60-cm reflektor Zeissa (z 1976 roku) oraz 53-cm koronograf (z 1980 roku), zostały ostatecznie umiejscowione w Białkowie i do dziś są kluczowymi narzędziami obserwacyjnymi Instytutu.

Kierunki kształcenia

Instytut oferuje programy edukacyjne dla studentów zainteresowanych astronomią. Kształcenie odbywa się poprzez studia pierwszego stopnia, które są licencjackie i trwają trzy lata.

Po zakończeniu tego etapu, studenci mają możliwość kontynuacji nauki na studiach drugiego stopnia, które są magisterskie i trwają dwa lata.

Dla tych, którzy pragną jeszcze bardziej zgłębić tajniki astronomii, dostępne jest Doktoranckie Studium Astronomii. W ramach tej formy kształcenia można skupić się na różnych specjalnościach, takich jak heliofizyka, astrofizyka oraz astronomia klasyczna.

Struktura organizacyjna

W ramach Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego można znaleźć różnorodne jednostki organizacyjne, z których każda odgrywa istotną rolę w badaniach i edukacji. Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis tych jednostek oraz ich kierowników:

• Zakład Astrofizyki i Astronomii Klasycznej,
• Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Pigulski,
• Zakład Heliofizyki i Fizyki Kosmicznej,
• Kierownik: prof. dr hab. Arkadiusz Berlicki,
• Biblioteka Instytutu Astronomicznego,
• Pracownia Dydaktyki i Popularyzacji Astronomii „Planetarium”,
• Obserwatorium Astronomiczne.

Każda z tych jednostek przyczynia się do rozwijania wiedzy astronomicznej oraz dalszej popularyzacji nauki wśród społeczności akademickiej i szerszej publiczności.

Baza lokalowo-dydaktyczna

Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego ulokowany jest w malowniczej części Sępolna, która znajduje się na wschodnich obrzeżach Wrocławia, w bezpośrednim sąsiedztwie pięknych terenów Parku Szczytnickiego. Bliskość takich atrakcji jak Ogród Zoologiczny, Hala Stulecia oraz Stadion Olimpijski dodaje miejscu uroku i stwarza przyjazne otoczenie dla nauki oraz badań.

Budynek instytutu, gdzie zlokalizowane są pracownie, sala wykładowa oraz biblioteka, składa się z trzech kondygnacji, które są ulokowane przy ul. Kopernika. Najwyższa z nich, dwupiętrowa, wieńczy wspaniała kopuła, w której znajduje się 203-mm refraktor Clarka-Repsolda, umożliwiający prowadzenie zaawansowanych badań astronomicznych.

Na zapleczu instytutu można znaleźć nowoczesny warsztat, który jest połączony z pawilonem dydaktycznym, a także pawilon dedykowany małemu koronografowi oraz przestronny pawilon instrumentu przejściowego wraz z kołem wertykalnym. Blisko ulicy Mickiewicza, na terenie instytutu, ulokowany jest również pawilon wrocławskiego oddziału Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, znany jako Zakład Fizyki Słońca.

Niektóre z zajęć praktycznych oraz staży wakacyjnych organizowane są w Obserwatorium Uniwersytetu Wrocławskiego, mieszczącym się w Białkowie, w pobliżu Wińska. Dodatkowo, wykłady oraz część ćwiczeń z przedmiotów fizycznych i matematycznych prowadzą pracownicy Instytutów Fizyki w budynkach znajdujących się przy placu Maxa Borna 9. Z kolei lektoraty z języków obcych odbywają się w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych (SPNJO) na pl. Biskupa Nankiera 2/3, co dostarcza studentom cennych umiejętności językowych potrzebnych w ich przyszłych karierach.

Doktoraty honoris causa UWr przyznane z inicjatywy pracowników instytutu

Doktoraty honoris causa, przyznawane przez Uniwersytet Wrocławski, to wyróżnienia, które otrzymują osobistości szczególnie zasłużone w danej dziedzinie. W ramach inicjatywy pracowników instytutu astronomicznego, status ten nadano wielu znakomitym naukowcom. Oto lista laureatów:

• 1 października 1975: Cornelis de Jager,
• 1 października 1975: Andrej Borysowicz Sewernyj,
• 15 listopada 1993: Daniel Beauvois,
• 25 czerwca 2004: Bohdan Paczyński.

---

Oceń: Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

---