Budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 we Wrocławiu


Wrocław, jako miasto o bogatej historii architektonicznej, skrywa w sobie wiele ciekawych budynków, w tym mieszkalno-usługowy obiekt przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1. Zlokalizowany w malowniczym osiedlu Grabiszyn-Grabiszynek, budynek ten został zaprojektowany przez uznanego architekta Jerzego Tarnawskiego.

Realizacja projektu miała miejsce w latach 1976–1979, a inwestorem tego przedsięwzięcia były Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera-Elwro. Budowa owego budynku była częścią szerszych działań socjalnych zakładów, które miały na celu stworzenie warunków do życia dla młodych małżeństw.

W obiekcie mieściło się 120 mieszkań, co czyni go znaczącą jednostką mieszkalną w okolicy. Zyskał on popularność pod różnymi nazwami, takimi jak „dom rotacyjny”, „dom stażysty” czy „zakładowy dom mieszkalny”. Każde z tych określeń podkreśla jego charakter jako miejsca, gdzie młode pary mogły rozwijać swoje życie rodzinne.

Historia

Historia budynku przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 ma swoje korzenie w działaniach związanych z zapewnieniem opieki socjalnej i bytowej dla pracowników. Była to jedna z wielu inwestycji zrealizowanych w tamtym czasie. Za projekt budynku odpowiedzialny był Jerzy Tarnawski. Budowa miała miejsce w latach 1976-1979, a w efekcie powstało łącznie 120 mieszkań, które przeznaczone były głównie dla młodych małżeństw, zatrudnionych w firmie Elwro.

W rezultacie takiego rozwiązania, zmiany mieszkańców w budynku były na porządku dziennym. To zjawisko przyczyniło się do nadania potocznej nazwy „dom rotacyjny”. Po wydarzeniach związanych z transformacją ustrojową w Polsce oraz w wyniku różnorodnych przekształceń w firmach, w 1992 roku, budynek został zgodnie z uchwałą rady zakładowej wykreślony z rejestru środków trwałych.

Współczesny status budynku wskazuje, że jest on współwłasnością osób fizycznych oraz różnych podmiotów prawnych, co świadczy o jego ewolucji na przestrzeni lat.

Położenie, otoczenie

Budynek przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 leży na osiedlu Grabiszyn-Grabiszynek we Wrocławiu, które znajduje się w historycznej dzielnicy Fabryczna. Jest to obszar znany z rozległych osiedli blokowych, które stanowią charakterystyczny element architektoniczny tej części miasta.

Okolica, w której usytuowany jest ten budynek, otoczona jest ważnymi drogami, takimi jak ulica Klecińska, Grabiszyńska oraz sama ulica Aleksandra Ostrowskiego. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się także dawna przychodnia, z której korzystali pracownicy Elwro, usytuowana pod adresem Aleksandra Ostrowskiego 3.

W obszarze istniejącego zieleńca pomiędzy budynkiem a ulicą Grabiszyńską zaplanowano mały skwer, który nosi nazwę skwer ELWRO. W tym miejscu umiejscowiono obelisk z inskrypcjami, które mają na celu upamiętnienie zakładów, a także figurkę wrocławskiego krasnala. Rzeźba przedstawia postać siedzącą na liczydle, z datą inauguracji zakładów Elwro, która to przypada na rok 1959.

Budynek

„Powierzchnia zabudowy tego obiektu wynosi 502 m². Budynek ma dwunastą kondygnację nadziemną i jest usytuowany na działce o powierzchni 2 651 m². Z kolei teren wokół budynku znajduje się na wysokości około 123,9 m n.p.m. (dane z NMT GUGIK dla współrzędnych 51.09490201520756° N 16.978402222606068° E). Wnętrze budynku zdominowane jest przez małe mieszkania, które składają się z pokoju, aneksu kuchennego oraz łazienki.

Interesującą historią jest kwestia balkonów, które projektant zamierzał częściowo osłonić drewnianymi żaglami. Miały one służyć do stworzenia strefy prywatności, pozwalając mieszkańcom na suszenie prania bez wystawiania bielizny na widok przechodniów. Niestety, podczas budowy wykonawca zastosował zamiast tego metalowe, zwykłe balustrady balkownowe, nie konsultując tej zmiany z architektem. Jak wspomina projektant, jego doświadczenie za granicą uświadomiło mu, że istnieją miejsca, w których architektura i projekty są traktowane z większym szacunkiem.

Obecnie w tym budynku znajduje się, między innymi, sklep sieci Żabka, co dodaje lokalnemu otoczeniu dodatkową wartość.

Stosowane określenia

W literaturze dotyczącej obiektu mieszkalno-usługowego usytuowanego przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 we Wrocławiu, można natknąć się na szereg terminów oraz nazw, które go charakteryzują.

Najczęściej wymieniane są następujące określenia:

  • dom rotacyjny,
  • dom stażysty,
  • zakładowy dom mieszkalny.

Przypisy

  1. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_21.12.
  2. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_21.12.1_BUD.
  3. GUGiK 2023 ↓, WMS, EGiB 026401_1.0028.AR_21.12 (PL-KRON86-NH).
  4. GUGiK 2023 ↓, WMS, EGiB 026401_1.0028.AR_21.12.
  5. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA rt 347739 (Grabiszyn - Grabiszynek).
  6. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 38097 (ul. Aleksandra Ostrowskiego 1).
  7. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_21, 12.
  8. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla Wrocławia.
  9. Żabka 2023 ↓, Znajdź sklep: ul. Ostrowskiego 1.
  10. Mironowicz 2016 ↓, s. 33 (Ryc. 13), 36-40.
  11. Maciejewska 2016 ↓, poz. 3.
  12. Walków, 17.09.2015 r.
  13. RMWr 2015 ↓, §1, zał. 1.
  14. Głowicka-Wolska 2015 ↓.
  15. Piwowar, Snowarski, Wojsznis i b.d. ↓, s. 219.
  16. Piwowar, Snowarski, Wojsznis i b.d. ↓, s. 211, 219, 395.
  17. elwro.info.pl 1991-2000 i b.d. ↓.
  18. elwro.info.pl 1970-1980 i b.d. ↓.
  19. Błaszków i in. 1979 ↓, s. 18, 55.
  20. KP Mera Elwro 1979 ↓, s. 10.

Oceń: Budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 we Wrocławiu

Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:22