W sercu Wrocławia, przy ulicy Ruskiej 6–7, znajduje się obiekt o znaczącej wartości historycznej i architektonicznej – budynek biurowo-handlowy, który ma swoje korzenie w działalności dawnych domów handlowych.
W przeszłości funkcjonowały w nim znane przedsiębiorstwa, jak dawny sklep Wilhelma Kijnasta (niem. „Geschäftshaus Wilhelm Kijnast”) oraz zakład Adolfa Kreutzbergera (niem. „Geschäftshaus Kreutzberger”). Obecnie ten wyjątkowy budynek przekształcił się w Grand City Hotel, co podkreśla jego wszechstronność oraz ewolucję w ramach współczesnego krajobrazu miejskiego.
Historia
Budynek biurowo-handlowy znajdujący się przy ulicy Ruskiej 6–7 we Wrocławiu w roku 2021 odziedziczył historię trzech działek, które kiedyś zlokalizowane były przy Ruskiej 6 i 7 oraz Rzeźniczej 1. W poniższym opisie przybliżam funkcjonowanie poszczególnych kamienic na tych parcelach oraz ich przemiany architektoniczne.
Kamienica nr 6 „Pod Kamiennym Preclem”
Na początku działka nr 6 była najprawdopodobniej podzielona na dwie mniejsze parcele o szerokości 60 stóp. Proces ukształtowania jej miał miejsce w XIII wieku. Pierwszy murowany obiekt na tej działce pojawił się w pierwszej połowie XIV wieku. Był to frontowy budynek jednoprzestrzenny, dwukondygnacyjny, szczytowy i jednotraktowy, o wymiarach 7,5 metra szerokości i 12,3 metra głębokości. W części piwnicznej znajdowało się sklepienie kolebkowe o wysokości około 3,5 metra, natomiast na wyższej kondygnacji znajdował się strop drewniany. Pierwsze wejście usytuowane było w północno-wschodnim narożniku piwnicy. Według informacji przekazanych przez Macieja Krzywkę, przez pewien czas budynek przy Ruskiej 6 był połączony z kamienicą nr 7.
W pierwszej połowie XIV wieku do obiektu dodano aneks z ukośną tylną ścianą, którego głębokość wynosiła 2–2,5 metra, a szerokość 5,7 metra. Od północy powstał również mur graniczny, który w drugiej połowie XVI wieku został zbudowany od strony wschodniej. Ruch pomiędzy piętrami odbywał się prawdopodobnie wzdłuż zachodniej krawędzi domu, z klatką schodową znajdującą się w aneksie. W latach 1470–1525 budynek przeszedł przebudowę, w wyniku której do istniejącego traktu dodano drugi trakt oraz podwyższono całość o jedną kondygnację, co uczyniło go dłuższym na 21 metrów.
Kolejne zmiany miały miejsce w okresie 1525–1650, kiedy to obiekt przybrał styl renesansowy w części piwnicznej i aneksu. W latach 1650–1800 do tylnej części dobudowano barokową oficynę. W roku 1903 usunięto kamienicę „Pod Kamiennym Preclem” i na jej miejscu wzniesiono nowy czterokondygnacyjny dom handlowy według projektu Georga Franckego, który również odpowiadał za inne wrocławskie realizacje. Nowy obiekt charakteryzował się fasadą zakończoną bogatymi detalami architektonicznymi oraz wnętrzami, które w zdradzały elegancki styl epoki.
Kamienica nr 7 „Pod Zielonym Dębem”
Początki działki nr 7 sięgają XIV wieku, kiedy to utworzono ją z dwóch mniejszych parceli o frontach 6,65 metrów oraz 7,80 metrów. Początkowo na tej działce znajdował się budynek, który w XII wieku został rozbudowany, a jego nowa wersja miała trzy kondygnacje i układ kalenicowy względem ulicy Ruskiej. Jak pokazują dane, wysokość kamienicy wynosiła 19,5 metra, przy czym dolne kondygnacje były znacznie wyższe od górnych.
W latach 1350-1525 budynek uległ znacznym zmianom, rezultat tych modyfikacji to nowa, jednokondygnacyjna fasada o wymiarach około 13,90 × 9,45 metra. Kolejne etapy rozwoju tej kamienicy przypadają na lata 1525–1800, kiedy wprowadzono wiele modernizacji, w tym dobudowę zachodniego aneksu, co zamknęło dostęp do podwórka. Również w tym okresie funkcjonowała w kamienicy lokalna karczma oraz browar.
Dom handlowy Adolfa Kreutzbergera
Dziś, z racji swojego narożnego położenia, działka nr 7 posiada dwa adresy: Ruska 7 oraz ul. Nożownicza 1. W 1913 roku na miejscu kamienicy „Pod Zielonym Dębem” zbudowano nowoczesny klasycystyczny dom handlowy zgodnie z projektem Alvina Wedemanna. Nowy obiekt charakteryzował się zamkniętym na planie prostokąta układem, posiadającym cztery kondygnacje oraz wewnętrzny dziedziniec. Fasady zdobione były naturalnym kamieniem, a część parterowa obfitowała w witryny oferujące bogaty asortyment produktów. Piętra budynku zajmowały lokale handlowe oraz restauracje.
Kamienica przy ul. Rzeźniczej 1
Warto zaznaczyć, że pierwszy murowany budynek został wzniesiony na działce przy ul. Rzeźniczej, prawdopodobnie na pełnej jej szerokości, na przełomie XIII i XIV wieku. Budynek miał proste, jednotraktowe konstrukcje oraz był podpiwniczony. W ciągu kolejnych stuleci budynek przeszedł wiele zmian, w tym dobudowę przybudówki oraz jej wielokrotne rozbudowy. U schyłku XIV wieku kamienica stanowiła znaczącą część życia lokalnej społeczności, a jej status społeczny był wysoki, co odzwierciedlało się w osobach zamieszkałych w obiekcie, wśród których znajdowali się rzemieślnicy.
Dom handlowy DeFaKa
Do roku 1929 funkcjonowały dwa oddzielne budynki na posesjach nr 6 i 7, które były położone w sąsiedztwie. W wyniku modernizacji i przejęcia przez DeFaKa, obydwa obiekty zostały połączone, co przyczyniło się do utworzenia jednego nowoczesnego kompleksu, co podkreśla bogaty rozwój architektoniczny tego obszaru Wrocławia.
Po 1945 roku
W 1945 roku, mimo trudnych warunków wojennych, budynki przy ulicy Ruskiej 6 i 7 nie doznały poważnych uszkodzeń. W latach sześćdziesiątych XX wieku w parterowej części tych obiektów, od strony ulicy, wykonano podcienie, które opierały się na solidnych filarach konstrukcyjnych. Ponowne połączenie budynków miało miejsce później, gdy na parterze budynku nr 7 zainstalowano dom handlowy DH Junior. Przez wiele lat, aż do 1992 roku, obiekt pozostawał w rękach Przedsiębiorstwa Handlu Ubiorami „Otex” z Wrocławia.
Rok 1995 przyniósł ze sobą istotne zmiany, kiedy to obie kamienice zostały połączone oraz poddane gruntownej przebudowie na siedzibę Banku Handlowego w Warszawie S.A.. Zlecenie to zrealizowała firma Archicom, która na etapie prac postarała się zachować odrębne fasady obu budynków. W tym czasie zlikwidowane zostały podcienie, a w kamienicy nr 6 przywrócono secesyjną witrynę oraz odrestaurowano liczne detale architektoniczne na fasadzie. Wejście główne do budynku Komuny Shinmin zostało umieszczone w parterze budynku nr 6.
W budynku nr 7 przeprowadzono szereg modernizacji – wszystkie stropy oraz część ścian konstrukcyjnych zostały wymienione, a kamienne oblicowanie zostało uzupełnione i odnowione. Wysokie kondygnacje pokryto eleganckim tynkiem, a obramienia okienne stworzono z piaskowca żerkowskiego. Dodatkowo wymieniono witryny, a lampiony zostały przywrócone. Wewnątrz zaaranżowano przestronną salę operacyjną oraz biura na piętrach. Po przebudowie, podwórze zyskało szklany dach ze reprezentacyjną klatką schodową i panoramiczną windą. Ponadto, podziemia zostały pogłębione o 60 cm, co umożliwiło umiejscowienie skarbca.
Bank Handlowy funkcjonował w tym budynku do roku 2004, a następnie przez kolejne lata obiekt stał pusty. W kwietniu 2018 roku, w budynku nr 7 uruchomiono czterogwiazdkowy Grand City Hotel, który usytuował swoje główne wejście od ulicy Rzeźniczej. Hotel oferuje 85 pokoi oraz restaurację Bistro Grand.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 21.05.2018 r.]
- Marta Prell, Katarzyna D. Zagożdżon „Kamień naturalny w wybranych obiektach komercyjnych Wrocławia”, s. 6.
- Harasimowicz, Encyklopedia Wrocławia 2006 ↓, s. 150.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 970.
- a b c d e f g h i j Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 286.
- a b c d Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 285.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 107.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 135.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 138–140.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 312.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 316.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 319.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 325.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 326.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 327.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 328.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 329.
- Krzywka i Chorowska 2012 ↓, s. 332.
- Kirschke 2005 ↓, s. 147.
- Kirschke 2005 ↓, s. 148.
- Kirschke 2005 ↓, s. 149.
- Kirschke 2005 ↓, s. 272.
- Kirschke 1995 ↓, s. 88.
- Kirschke 1995 ↓, s. 420.
- Szurkowski 2009 ↓, s. 61.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki handlowo-usługowe":
Budynek handlowo-usługowy przy ul. Rzeźniczej 32/33 we Wrocławiu | Dom Towarowy „Podwale” we Wrocławiu | Magnolia Park | Pasaż Niepolda we Wrocławiu | Budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy Aleksandra Ostrowskiego 1 we Wrocławiu | Budynek Wrocławskich Zakładów Zielarskich Herbapol SA we Wrocławiu | Dom handlowy Juliusa Schottländera we Wrocławiu | Renoma | Pasaż Grunwaldzki | Targ na Ptasiej we Wrocławiu | Apteka „Pod Murzynem” we Wrocławiu | Poczta paczkowa we Wrocławiu | Galeria Dominikańska | Dom mieszkalno-usługowy przy ulicy Grabiszyńskiej 133-135 we Wrocławiu | Dom Handlowy Kameleon | Astra (Wrocław) | Ratusz we Wrocławiu | Zespół mieszkalno-usługowy przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu | Spółdzielczy Dom Handlowy „Feniks” we Wrocławiu | Nowa Giełda we WrocławiuOceń: Budynek biurowo-handlowy przy ulicy Ruskiej 6–7 we Wrocławiu