Willa doktora Kriebla we Wrocławiu

---

Historia

W roku 1927 dr Arnold Kriebel, renomowany laryngolog z Wrocławia i lekarz naczelny w szpitalu diakonijnym Bethanien, postanowił zlecić architektowi Adolfowi Radingowi realizację projektu dla swojego nowego domu. Nieruchomość, którą nabył kilka lat wcześniej, znajdowała się na malowniczym osiedlu Zalesie, w bezpośrednim sąsiedztwie parku Szczytnickiego, na skrzyżowaniu ulic Mozartstrasse i Morgenzeile.

Dr Kriebel miał już wcześniejsze doświadczenia z architektem Radingiem, ponieważ prowadził swoją praktykę w kamienicy „Pod Murzynem”, zlokalizowanej przy placu Solnym. Ten nowoczesny budynek, zaprojektowany również przez Radinga, stał się znany w całych Niemczech dzięki swojej śmiałej formie awangardowej.

Architekt, zajmując się nowym zleceniem od Kriebela, podjął się budowy willi w otoczeniu zieleni, mimo iż do tej pory specjalizował się głównie w projektowaniu domów wielorodzinnych oraz budynków użyteczności publicznej. Jego jedynym wcześniejszym wolno stojącym projektem jednorodzinnym we Wrocławiu był jego własny dom, zrealizowany na osiedlu Borek w latach 1921-1922, który po interwencji Policji Budowlanej musiał zostać dostosowany do bardziej klasycznych standardów.

Dom Kriebla, ukończony pod koniec 1927 roku, stał się przykładem nowoczesnej architektury w duchu „Neues Bauen”, wprowadzając formy architektoniczne jakich dotąd w Wrocławiu nie widziano. Aż do swojego wyjazdu z Wrocławia, tuż po zakończeniu II wojny światowej, Arnold Kriebel, wraz ze swoją rodziną, mieszkał w tej nowoczesnej willi.

Pomimo trudnych czasów wojennych, budynek przetrwał nienaruszony, pozostając w dobrym stanie. Po wojnie, willa przy dawnej Mozartstrasse, która do 1948 roku nosiła nazwę ulicy Władysława Żeleńskiego, a w latach 1948–1992 Pawła Findera, stała się domem profesora Uniwersytetu Wrocławskiego, Józefa Zwierzyckiego. Obecnie dom jest w niemal niezmienionej formie, a wszelkie prace renowacyjne, w tym wymiana stolarki okiennej, były wykonywane z poszanowaniem jego oryginalnego stylu. Nie zachowała się jedynie pierwotna kolorystyka, jaką zaprojektował Rading.

Architektura

Willa Kriebla jest uznawana za jedną z pierwszych realizacji architekta Radinga, który w swoich projektach kierował się założeniem, że „dom, który nie otwiera się na ogród, powietrze i słońce jest absurdem”. Zasada ta stała się fundamentem jego późniejszych prac nie tylko w Niemczech, ale również w Palestynie.

Budynek został zaprojektowany jako formacja kilku prostopadłościanów, które wznoszą sięześcianowo ku północnym i zachodnim stronom. Największe pomieszczenia mieszkalne usytuowano z oknami zwróconymi na słoneczne południe oraz nasłonecznione wschody, gdzie również zlokalizowano ogród. Z drugiej strony, pomieszczenia gospodarcze umiejscowiono w mniej doświetlonych północnych częściach budowli. Dzięki temu realizacji uległa idea harmonijnego domu pośród zieleni, skoncentrowanego na świetle słonecznym.

Część narożników obiektu została zaokrąglona, co łagodzi surowość drastycznych kształtów. Całość budynku została przykryta płaskim dachem, a okna różnią się kształtem oraz wielkością, co jest dostosowane do funkcji danego wnętrza. Największe okna, z nisko umieszczonymi parapetami, zlokalizowane są w jadalni oraz salonie, podczas gdy najmniejsze występują w pomieszczeniach gospodarczych. Elewację wykonano w beżowy tynk, a kontrastującą biel stolarki okiennej oraz drzwi podkreśliła oryginalność projektu.

Rading projektując wnętrza, inspirował się wzorcami z modelowego osiedla Weissenhof, które miało swój udział w wystawie Werkbundu w Stuttgarcie. Chociaż projektowane wnętrza wykazywały następstwo pewnych rozwiązań, miały zyskać na funkcjonalności i przejrzystości, co wobec wystawy „Mieszkanie i Miejsce Pracy” (WUWA) stało się jeszcze bardziej wyraziste. Głównym celem było wyraźne oddzielenie przestrzeni dziennej od nocnej oraz osobnej strefy gospodarczej.

Na parterze zaplanowano część dzienną, która obejmowała jadalnię z bezpośrednim wyjściem na taras prowadzący do ogrodu, salon oraz pokój muzyczny. Te trzy przestrzenie oddzielały rozsuwane drzwi, co umożliwiało ich łączenie w jedną, przestronną przestrzeń, wspierając swobodny przepływ świeżego powietrza. Izolowany od strefy wspólnej był niewielki pokój położony w południowo-wschodnim narożniku, który pełnił funkcję przytulnego azylu dla pani domu. Wyposażony w hebanowe meble oraz drewnianą okładzinę, emanuje rustykalnym wdziękiem. Na jego powierzchni znalazł się tapczan, szafa ze szklaną witryną oraz regał na książki. Okno tego saloniku usytuowano wysoko, co pozwalało osobom odpoczywającym na widzenie jedynie zieleni i nieba.

Przedpokój z klatką schodową prowadzącą na pierwsze piętro oraz garderoba oddzielały część dzienną od strefy gospodarczej, obejmującej kuchnię, spiżarnię oraz garaż. Część sypialna usytuowana jest na pierwszym piętrze, a w jej skład wchodzą sypialnia rodziców, trzy pokoje dla dzieci oraz dwie łazienki – jedna dla rodziców, druga dla dzieci. Na piętrze umiejscowiono również dwa balkony: jeden, z widokiem na ogród, jest idealnym miejscem do wypoczynku i opalania, a drugi, przylegający do łazienki rodziców, służy do ćwiczeń na świeżym powietrzu.

Zaokrąglone balustrady balkonów ukazują zachwyty Radinga architekturą okrętową, co wkrótce stało się jego znakiem rozpoznawczym, szczególnie przy projektowaniu wieżowca na wystawie.WuWA. Architekt przygotował także projekt kolorystyki pomieszczeń oraz zaprojektował większość mebli. Willa Kriebla to jedno z najważniejszych dzieł Radinga, które w okresie międzywojennym uchodziła za jeden z najnowocześniejszych oraz najbardziej awangardowych przykładów budownictwa mieszkalnego we Wrocławiu.

---

Oceń: Willa doktora Kriebla we Wrocławiu

---