Dwór szachulcowy we Wrocławiu

---

Historia budynku

Dwór szachulcowy we Wrocławiu to zabytkowy obiekt o bogatej historii, wzniesiony w 1550 roku, co przypada na drugą ćwierć XVI wieku. Jego powstanie związane było prawdopodobnie z osobą zarządcy dóbr, które do 1810 roku znajdowały się w rękach krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą, kapituły katedralnej lub sołtysa wsi Oporów.

Obiekt przeszedł znaczące zmiany, będąc przebudowywanym zarówno w XVII wieku, jak i w 1930 roku. Po 1810 roku dwór znalazł się w rękach rodziny Otto, a później przeszedł na własność rodziny Blaurock, która posiadała go aż do 1945 roku.

Opis architektoniczny

Budynek, który ma niemal liryczną formę, wzniesiony został jako jednopiętrowy dwór, którego poddasze jest wysokie. Jego rzuty przyjmują kształt litery „T”, co, w połączeniu z dwutraktowym układem oraz sienią przelotową umiejscowioną pośrodku, wyróżnia go spośród innych dworów z epok renesansu czy baroku.

Parter budynku zbudowany jest z murowanych elementów, które stanowią solidną podstawę dla typowej dla regionu szachulcowej konstrukcji. Całość wieńczy dwuspadowy dach, którego połać wysunięta jest poza lico kalenicowej ściany, a historycznie osłaniała ona krużganek.

Wcześniej, wzdłuż elewacji frontowej na piętrze, można było zobaczyć otwartą drewnianą galerię. Jej styl nawiązywał do wrocławskich i dolnośląskich kamienic, które również wykazywały takie rozwiązania w architekturze. Podobne galerie znajdowały się na tylnych ścianach budynków usytuowanych m.in. na Przedmieściu Świdnickim.

Na ścianie szczytowej elementy kratownicy ryglowej zagęszczają się, tworząc krzyż św. Andrzeja oraz figury zwane dzikim mężem i K-kształtne formy, które są charakterystyczne dla budowli szkieletowych z regionu środkowo-niemiecko-frakońskiego.

Wnętrze tego pięknego obiektu zdobił wczesnorenesansowy portal. Jak charakteryzuje to dzieło Bogusław Czechowicz, „Prostokątny otwór drzwiowy obramiony był w nim od 1/3 wysokości przenikającymi się laskowaniami i motywem skręconego sznura”.

Po 1945

Po zakończeniu II wojny światowej, budowla ta stała się miejscem zamieszkania dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W ciągu lat zmieniała się wielokrotnie jej własność, a łącznie dwór posiadało trzydziestu sześciu różnych właścicieli.

W 2016 roku nowym właścicielem została osoba związana z architekturą, a mianowicie wrocławski architekt, Marcin Dziewoński.

Niemniej jednak, z powodu wieloletnich zaniedbań, dwór jest w bardzo złym stanie technicznym.

Publikacje

W obrębie badania drewnianej architektury szkieletowej we Wrocławiu, warto zwrócić uwagę na znaczące publikacje w tej dziedzinie. Hanna Górska w swojej pracy zatytułowanej Wrocławska drewniana architektura szkieletowa (Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia, 2004) dostarcza cennych informacji na temat specyfiki budownictwa drewnianego w tym mieście.

Kolejnym istotnym dziełem jest Leksykon architektury Wrocławia, redagowane przez Rafała Eysymontta, Jerzego Ilkosza, Agnieszkę Tomaszewicz oraz Jadwigę Urbanik (Wrocław: Via Nova, 2011), które kompleksowo obejmuje różnorodne aspekty architektury wrocławskiej, w tym także jej unikalne elementy drewniane.

---

Oceń: Dwór szachulcowy we Wrocławiu

---