Villa Colonia to imponujący dom willowy, zaprojektowany w charakterystycznym stylu landhausu, który znajduje się we Wrocławiu, w dzielnicy Krzykach, przy ulicy Rapackiego 14, dawniej znanej jako Kaiser Wilhelm Strasse. To właśnie w tym miejscu historycznym podpisano kapitulację Festung Breslau, co nadaje willi szczególne znaczenie.
Co do etymologii nazwy „Villa Colonia”, to istnieją różne teorie. Chociaż pochodzenie tej nazwy nie jest do końca jasne, lokalne legendy sugerują, że mogła ona wywodzić się od wody kolońskiej. Prawdopodobnie jednak odnosi się ona do wyjątkowej lokalizacji rezydencji, co można interpretować jako „sadybę skrajną”, czyli najdalej wysuniętą enklawę, objętą wpływami i zagospodarowaniem, a zatem wskazującą na „kolonizację”.
Co więcej, Villa Colonia została wpisana do Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem 7272, co stanowi kolejny dowód na jej znaczenie w kontekście historycznym i architektonicznym. Od 22 maja 2023 roku budynek figuruje również w rejestrze zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego, co podkreśla jego wartość kulturową oraz wyjątkowość wśród wrocławskich zabytków.
Historia
Willę Colonia we Wrocławiu zbudowano w 1905 roku, chociaż niektóre źródła wskazują na rok 1911. Powstała ona z zamysłem dla Theodora Lutzenkirchena, a co ciekawe, połączono ją z domem jednorodzinnym, który został zbudowany sześć lat wcześniej. Ten dom znajdował się przy dawnej „Krieternstrasse”, dzisiejszej ul. ks. Pawła Wawrzyniaka.
Zgodnie z relacjami, willa była wynajmowana przez opolskiego aptekarza Wieczorka, a później przez Hansa Günthera Olowinskiego. W czasach II wojny światowej, podczas oblężenia Wrocławia, w budynku stacjonował sztab 22. Korpusu Piechoty. To właśnie w tym miejscu, 6 maja 1945 roku, generałowie Hermann Niehoff i Władimir Głuzdowski podpisali kapitulację Festung Breslau.
Warunki kapitulacyjne były wcześniej ustalane w sztabie przy ulicy Kamiennej. Co ciekawe, przez wiele lat tajemnicą pozostawało miejsce, gdzie podpisano akt kapitulacji; na przykład, niektórzy sądzili, że miało to miejsce w Pszennie koło Świdnicy. Miejsce to zidentyfikował prof. Karol Jonca na początku lat 60. XX wieku, a swoje ustalenia opublikował w książce „Upadek Festung Breslau”, co zostało potwierdzone przez rosyjskich żołnierzy.
Po zakończeniu wojny, willa przez kilka lat była siedzibą izby skarbowej. W kolejnych latach mieszkało w niej wielu pracowników naukowych wrocławskich uczelni, w tym znani profesorowie, jak Edmund Klein oraz dr hab. Władysław Nadwyczawski. W następnych latach budynek przeszedł w ręce prywatne, a w 2020 roku został wystawiony na sprzedaż.
Na fasadzie domu znajduje się tablica upamiętniająca podpisanie aktu kapitulacyjnego, którą odsłonięto w 1975 roku. Pierwotnie była to tablica z gipsu, jednak w latach 90. zastąpiono ją nową, metalową, umieszczoną w bardziej widocznym miejscu. Zobacz też: Kapitulacja „Festung Breslau”.
Opis architektoniczny
Villa Colonia, znajdująca się we Wrocławiu, to niezwykle interesujący obiekt architektoniczny. Budynek dwukondygnacyjny, z piwnicą oraz poddaszem także na dwóch poziomach zdobi okolicę. Część wyposażenia, które znajduje się wewnątrz, pochodzi z czasów sprzed II wojny światowej, co nadaje mu historycznego charakteru. Całkowita powierzchnia tego wyjątkowego budynku wynosi 590 m², co czyni go przestronnym miejscem. Villa Colonia została wzniesiona jako ostatni obiekt, jeśli przyjrzymy się regulacji granic Krietern, obecnie znanym jako Krzyki.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 29.12.2023 r.]
- Beata Maciejewska: Wrocławska willa Colonia na sprzedaż. To tu skapitulowała ostatnia twierdza Hitlera. Gazeta Wyborcza, 23.01.2020 r. [dostęp 21.01.2020 r.]
- Czy Wrocław kupi zabytek? [online], Świdnicki Portal Historyczny, 22.01.2020 r. [dostęp 26.01.2020 r.]
- Elżbieta Osowicz: Villa Colonia: Tutaj poddał się Breslau. 19.12.2013 r. Radio Wrocław. [dostęp 15.11.2017 r.]
- Tomasz Targański: Miejsce, gdzie poddał się Wrocław. [w:] Gazeta Wrocławska [on-line], 07.05.2010 r. [dostęp 15.11.2017 r.]
- a b c d e Villa Colonia. [w:] Spacerem po Wrocławiu [online], 09.12.2012 r. [dostęp 15.11.2017 r.]
- Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Wrocławia plik XLS
- Nazwa – Villa Colonia [online] [dostęp 15.06.2021 r.]
- Harasimowicz 2006, s. 957.
Pozostałe obiekty w kategorii "Wille i dwory":
Willa doktora Kriebla we Wrocławiu | Willa Haasego we Wrocławiu | Willa Moritza Cohna we Wrocławiu | Willa Rheinbabena we Wrocławiu | Dom własny Adolfa Radinga | Dom własny Paula Ehrlicha we Wrocławiu | Willa Lewina we Wrocławiu | Willa przy alei Akacjowej 10 we Wrocławiu | Rezydencja przewodniczącego Śląskiego Sejmu Krajowego | Dom Akademicki „Ołówek” we Wrocławiu | Dwór szachulcowy we Wrocławiu | Dom jednorodzinny przy ul. Zielonego Dębu 19 we WrocławiuOceń: Villa Colonia we Wrocławiu