Carl Samuel Freund

Medycyna i zdrowie

Carl Samuel Freund, urodzony 15 lipca 1862 roku we Wrocławiu, pozostaje jedną z kluczowych postaci w historii medycyny niemieckiej, a szczególnie w dziedzinie neurologii i psychiatrii. Zmarł on 3 czerwca 1932 roku również we Wrocławiu, gdzie spędził większość swojego życia zawodowego.

Był on nie tylko znanym lekarzem, ale także tajnym radcą sanitarnym, co wskazuje na jego istotną rolę w systemie ochrony zdrowia. Freund pełnił również funkcję prymariusza w przytułku Claassena, czyli Claassenschen Siechenhaus, miejscu, które miało duże znaczenie w kontekście opieki psychiatrycznej i leczenia neurologicznego.

Życiorys

Carl Samuel Freund był synem wrocławskiego kupca Jakoba Freунда. Swoją edukację rozpoczął w Wankel′s Knabenschule, a później kontynuował naukę w Johannesgymnasium we Wrocławiu, gdzie w 1880 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Następnie podjął studia medyczne na Uniwersytecie we Wrocławiu oraz Uniwersytecie w Zurychu. W 1885 roku obronił pracę doktorską na temat Ueber Knochenentzündungen in der Reconvalescenz von Typhus abdominalis we Wrocławiu, zdobywając tytuł doktora medycyny.

Po ukończeniu studiów pracował jako asystent w Klinice Psychiatrycznej Szpitala Wszystkich Świętych, gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem znanego psychiatrę Carla Wernickego. Carl Samuel Freund zdobywał również doświadczenie jako asystent w przytułku w Kolonii pod kierunkiem Ottona Leichtensterna. Uczył się także u Carla Weigerta we Frankfurcie nad Menem. W semestrze zimowym 1884/1885 roku pracował w berlińskiej klinice psychiatrycznej szpitala Charité, gdzie współpracował z Carlo Westphalem, a wkrótce potem przez kilka miesięcy szkolił się u Jeana-Martina Charcota w Paryżu.

Od 1889 roku Freund prowadził własną praktykę neurologiczną we Wrocławiu. W 1908 roku objął stanowisko prymariusza przytułku przy Elbingstraße, który został ufundowany przez fundację imienia Theodora Claassena (1774–1845); instytucja ta dzisiaj funkcjonuje jako Szpital MSWiA. Carl Samuel Freund pełnił tę funkcję aż do śmierci w czerwcu 1932 roku. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Starym Cmentarzu Żydowskim przy Lohestraße.

Był aktywnym członkiem środowiska medycznego, przewodniczącym Breslauer psychiatrisch-neurologische Vereinigung oraz członkiem Gesellschaft Deutscher Nervenärzte. Żonaty z Paulą Haber, która była kuzynką wybitnego chemika Fritza Habera. Córką małżeństwa była Elisabeth Freund, żyjąca w latach 1898–1982. Freund mieszkał przy ulicy Gartenstraße 49.

Dorobek naukowy

W dniu 23 lutego 1888 w Wrocławiu odbyło się zebranie Towarzystwa Psychiatrów Wschodnich Niemiec (Verein ostdeutscher Irrenärzte), na którym Carl Samuel Freund zaprezentował interesujący przypadek pacjenta z prawostronnym jednoimiennym niedowidzeniem połowiczym. Osoba ta miała trudności z nazywaniem widzianych przedmiotów, co skłoniło Freund do zdefiniowania tego zaburzenia jako afazję wzrokową. Zasugerował on, że przyczyną tego stanu jest uszkodzenie kory ciemieniowo-potylicznej, co prowadzi do prawostronnego niedowidzenia połowiczego oraz przerwania komunikacji między ośrodkiem wzrokowym znajdującym się w prawej półkuli a ośrodkiem mowy w lewej półkuli. Szerszy opis tego przypadku został wydany w 1889 roku, po wcześniejszym streszczeniu referatu.

Niemieccy badacze, w tym Lange, przyznawali Freundowi jedno z pierwszych opisów zespołu, który obecnie nazywany jest zespołem Korsakowa. Opis tego zespołu został przedstawiony na spotkaniu Verein ostdeutscher Irrenärzte w dniu 20 listopada 1887 i ukazał się publikacyjnie w 1888 roku, zanim praca Korsakowa została opublikowana w języku niemieckim.

W 1899 roku Freund, w kooperacji z Sachsem, wydał monografię poświęconą pourazowym schorzeniom ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto, wielu swoich prac poświęcił badaniom zaburzeń pozapiramidowych. Wspólnie z Vogt zrealizował opis stanu marmurkowatego, a razem z Bielschowskym przeprowadzał badania nad zmianami prążkowia w kontekście stwardnienia guzowatego.

Freund i Freud

Carl Samuel Freund był postacią, która z uwagi na zbieżność nazwiska, często mylona była z Sigmundem Freudem. Warto zwrócić uwagę na ich wspólne doświadczenia, które wiążą się z istotnym wydarzeniem w 1894 roku.

We wrześniu tegoż roku obaj naukowcy uczestniczyli w 66. Spotkaniu Niemieckich Przyrodników i Lekarzy, które miało miejsce w Wiedniu. Na pamiątkowym zdjęciu, które zrobiono podczas tego wydarzenia, Freund i Freud stali obok siebie, co symbolizuje ich bliskie, chociaż różne ścieżki życiowe.

W latach osiemdziesiątych oraz dziewięćdziesiątych XIX wieku obaj badacze skupiali się na zagadnieniach takich jak afazja i histeria, co dodatkowo potęgowało ich porównania w środowisku akademickim. Niestety, relacje między nimi były napięte, zwłaszcza w kontekście oceny prac, które były przedmiotem sporu.

W liście adresowanym do Wilhelma Fliessa z listopada 1895 roku, Freud ostro skrytykował badania uczniów Wernickego, Sachsa oraz Freunda, nazywając je „bzdurnymi”. Użył także sformułowania, w którym zarzucił Freundowi plagiat. Spór skoncentrował się wokół dwóch prac Freunda, w tym jednej napisanej wspólnie z Sachsem, dotyczących tematyki histerii, które Freud usiłował zestawić ze swoim własnym artykułem opublikowanym w „Archives de Neurologie”.

To przykre oskarżenie, ze strony Freuda, znalazło swoje odzwierciedlenie w biografii Freuda, której autorem był Ernest Jones, jednak Henri Ellenberger uznał zarzuty Freuda wobec Freunda za pozbawione jakichkolwiek podstaw. Sprawa ta pokazuje, jak łatwo było o nieporozumienia i konflikty w ówczesnym środowisku naukowym, gdzie nazwiska i reputacja miały ogromne znaczenie.

Wybrane prace

Książki

  • Ueber Knochenentzündungen in der Reconvalescenz von Typhus abdominalis. Breslau: Breslauer Genossenschafts-Buchdr., 1885,
  • Schemata zur Eintragung von Sensibilitätsbefunden. Berlin: A. Hirschwald, 1892,
  • Ein Überblick über den gegenwärtigen Stand der Frage von den sogenannten traumatischen Neurosen. Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1892,
  • Labyrinthtaubheit und Sprachtaubheit, klinische Beiträge zur Kenntniss der sogenannten subcorticalen sensorischen Aphasie sowie des Sprachverständnisses der mit Hörresten begabten Taubstummen. Wiesbaden: J. F. Bergmann, 1895,
  • Heinrich Sachs, Carl Samuel Freund: Die Erkrankungen des Nervensystems nach Unfällen: mit besonderer Berücksichtigung der Untersuchung und Begutachtung. Fischer, 1899.

Artykuły

  • Grenzfälle zwischen Aphasie und Seelenblindheit. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 44, ss. 660–662, 1888,
  • Ein Fall von Antifebrinvergiftung. Deutsche medizinische Wochenschrift, 1888,
  • Klinische Beiträge zur Kenntniss der generellen Gedächtnissschwäche. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 20 (2), s. 441–457, 1889. DOI: 10.1007/BF02086694,
  • II. Ueber optische Aphasie und Seelenblindheit. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 20 (1), s. 276–297, 1889-02-01. DOI: 10.1007/BF02041542. ISSN 0003-9373,
  • Ueber optische Aphasie und Seelenblindheit. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 20 (2), s. 371–416, 1889. DOI: 10.1007/BF02086691,
  • Ueber das Vorkommen von Sensibilitätsstörungen bei multipler Herdsklerose, 1891,
  • Nachtrag. Zur Pathologie der disseminirten Sklerose. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 22 (3), s. 780–780, 1891. DOI: 10.1007/BF01815952,
  • Ueber das Vorkommen von Sensibilitätsstörungen bei multipler Herdsklerose. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 22 (2), s. 317–344, 1891. DOI: 10.1007/BF01776632,
  • Ein Fall einer bisher nicht beschriebenen Form von Nystagmus. Deutsche medizinische Wochenschrift 17, ss. 288–291, 1891,
  • Freund C.S., Kayser R. Ein Fall von Schreckneurose mit Gehörsanomalien. Deutsche medizinische Wochenschrift 17, ss. 949–954, 1891,
  • Ueber cerebral bedingte optische Hyperästhesie. Neurologisches Centralblatt 11, ss. 530–535, 1892,
  • Ueber nervöse Folgeerscheinungen einer Erschütterung der Wirbelsäule. Neurologisches Centralblatt 13, ss. 438–448, 1894,
  • Nervöse Folgeerscheinungen einer Contusion der oberen Brustwirbel. Jahresb. d. schles. Gesellsch. f. vaterl. Cult. 71, ss. 28–34, 1894,
  • Über psychische Lähmungen. Neurologisches Centralblatt 14 (21), ss. 938-946, 1895,
  • Zur Kenntniss der Simulation bei Unfallverletzten. Wissensch. Mitth. d. Inst. z. Behandl. v. Unfallverl. in Bresl., ss. 20-41, 1897,
  • Erweichung im vorderen Teile des linken Occipitalmarkes bei einem Linkshänder, 1897,
  • Ein Fall von sogenannter amnestischer Aphasie. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 60, s. 232-234, 1903,
  • Freud C.S., Vogt C. Un nouveau cas d’état marbré du corps strié. J. f. Psychol. u. Neurol. 18 (4), ss. 489-500, 1911,
  • Hydromyelie bei atypischer Syringobulbie. Berliner klinische Wochenschrift 49, s. 187, 1912,
  • Drei Fälle von Pseudobulbärparalyse mit schwerer Dysarthrie. Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde 50, ss. 295-298, 1913,
  • Psychische Störungen bei multipler Sklerose. Berliner klinische Wochenschrift 50, s. 1777, 1913,
  • Traumatischer Hirnabscess. Jahrber. Schles. Ges. vaterl. Kult. s. 140, 1914,
  • Zur Störung der Schwereempfindung. Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde 50, s. 297, 1914,
  • Fälle von schwerer Pseudobulbärparalyse mit schwerer Dysarthrie. Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde 50, ss. 295-297, 1914,
  • Polycythämie. Berliner klinische Wochenschrift 51, s. 1616, 1914,
  • Pathologie der Blicklähmungen. Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde 50, ss. 244-246, 1914,
  • Subdural gelegenes Aneurysma der Carotis interna als Ursache der Kompression eines Tractus opticus (homonyme Hemianopsie). Jahrber. Schles. Ges. vaterl. Kult., 1916,
  • Subdural gelegenes Aneurysma der Carotis interna als Ursache der Kompression eines Tractus opticus. Klinische Monatsblätter für Augenheilkunde 56, s. 468, 1916,
  • Ueber die tuberöse Hirnsklerose und über ihre Beziehungen zu Hautnaevi. Jahrber. Schles. Ges. vaterl. Kult. ss. 94-107, 1917,
  • Bielschowsky M., Freund C.S. Ueber Veränderungen des Striatums bei tuberöser Sklerose und deren Beziehungen zu den Befunden bei anderen Erkrankungen dieses Hirnteils. Journal für Neurologie and Psychologie 24, ss. 20-47, 1918,
  • Ueber die tuberöse Hirnsklerose und über ihre Beziehungen zu Hautnaevi. Berliner klinische Wochenschrift 55, ss. 274–278, 1918,
  • Freund C.S., Chotzen F. Drei Fälle von Erkrankungen des striären Systems. Berliner klinische Wochenschrift 58, s. 1516, 1921,
  • Zur Vererbung der Huntingtonschen Chorea. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 99 (1), s. 333–375, 1925. DOI: 10.1007/BF02878548,
  • Seltenere Fälle von Erkrankung des Corpus striatum. Gründungsversammlung der Vereinigung südostdeutscher Neurologen und Psychiater am 27. und 28. März 1926 w Breslau. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 77 (1), s. 649–674, 1926. DOI: 10.1007/BF02126906,
  • Polioencephalitis superior mit striären Symptomen. „Klinische Wochenschrift”. 6 (43), s. 2062–2069, 1927. DOI: 10.1007/BF01715448,
  • Kurze Demonstration von 3 Mitgliedern der Huntington-Choreafamilie Buchelt. Fall von pyramidaler und extrapyramidaler Erkrankung. „Klinische Wochenschrift”. 6 (43), s. 2063, 1927. DOI: 10.1007/BF01715448,
  • C. S. Freund, R. Rotter. Über extrapyramidale Erkrankungen des höheren Alters mit einem Beitrag zur Pathogenese seniler Parenchymveränderungen. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 115 (1), s. 198–271, 1928. DOI: 10.1007/BF02863776,
  • Ueber den Nutzen der frühzeitigen Ohrenuntersuchung bei Unfallverletzten. Nach nervenärztlichen Erfahrungen. Internationales Zentralblatt für Ohrenheilkunde und Rhino-Laryngologie 33, ss. 218-222, 1930.

Przypisy

  1. Molnar M. Mysteries of Nature. „Psychoanalysis and History”. 13, s. 39-67, 2011 r. DOI: 10.3366/pah.2011.0004.
  2. Nathan G. Hale: Freud in America, Vol. 1. Oxford University Press, 1995 r. s. 183.
  3. Elizabeth Freund, Carola Sachse: Als Zwangsarbeiterin 1941 in Berlin: die Aufzeichnungen der Volkswirtin Elisabeth Freund. Akademie, 1996 r. s. 13. (niem.)
  4. Johannes Lange. C. S. Freund. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 100 (1), s. 725-726, 1933 r. DOI: 10.1007/BF01814765.
  5. Breslauer Jüdisches Gemeindeblatt 9 (6), s. 68, 1932 r.
  6. Wernicke. Die psychiatrische Klinik und Poliklinik für Nervenkrankheiten. „Chronik der königlichen Universität zu Breslau für das Rechnungsjahr 1889/90”, s. 42, 1890 r.
  7. Berliner klinische Wochenschrift 49, 1912 r.
  8. Freund CS, Beaton A, Davidoff J, Erstfeld U. On Optic Aphasia and Visual Agnosia. „Cognitive Neuropsychology”. 8 (1), s. 21–38, 1991 r. DOI: 10.1080/02643299108253365.
  9. Freund C.S.. Klinische Beiträge zur Kenntniss der generellen Gedächtnissschwäche. „Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten”. 20 (2), s. 441–457, 1888 r.
  10. Sachs H, Freund CS: Die Erkrankungen des Nervensystems nach Unfällen: mit besonderer Berücksichtigung der Untersuchung und Begutachtung. Fischer, 1899 r.
  11. Francis George Gosling: Before Freud: neurasthenia and the American medical community, 1870-1910. University of Illinois Press, 1987 r. s. 128.
  12. Letter from Freud to Fliess, 29.11.1895 r. W: Jeffrey Moussaieff Masson (ed.): The Complete Letters of Sigmund Freud to Wilhelm Fliess, 1887–1904. Belknap Press of Harvard University Press, 1985 r. s. 152.
  13. Freud S. Quelques considerations pour une etude comparative des paralysies motrices organiques et hysteriques. Archives de Neurologie 25, ss. 29-43, 1893 r.
  14. Jones E: The life and work of Sigmund Freud. New York: Basic Books, 1953 r. s. 234.
  15. Henri F. Ellenberger: The discovery of the unconscious: the history and evolution of dynamic psychiatry. Basic Books, 1981 r. s. 555.
  16. a b Freund C.S. Ueber Knochenentzündungen in der Reconvalescenz von Typhus abdominalis. Breslau: Breslauer Genossenschafts-Buchdr., 1885 r.
  17. Die Matrikeledition der Universität Zürich
  18. Mitglieder. „Verhandlung der Gesellschaft Deutscher Nervenärzte”. 3/4, s. IV, 1909/1910.
  19. Freund C.S. Über psychische Lähmungen. Neurologisches Centralblatt 14 (21), ss. 938-946, 1895 r.

Oceń: Carl Samuel Freund

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:8