Max Bielschowsky

---

Życiorys

Max Bielschowsky przyszedł na świat 19 lutego 1869 roku we Wrocławiu, gdzie w rodzinie o silnych tradycjach handlowych, będącej związanej z handlem materiałami tekstylnymi, wychowywał się jako syn Eduarda Bielschowsky’ego młodszego (1840–1910) oraz Natalie z domu Lion (1839–1918). Max miał dwóch braci – Emanuela (1872–1947) oraz Ernsta (1871–1899). Warto dodać, że jego rodzina zawierała również znane postacie, takie jak okulista Alfred Bielschowsky (1871–1940) oraz kuzyn Albert Bielschowsky, znawca dzieł Goethego i jego biograf.

W wieku młodzieńczym Max związał się ze studiami na Śląskim Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Breslau, a później kontynuował naukę na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium, gdzie w 1893 roku z wyróżnieniem uzyskał stopień doktora medycyny.

Od wczesnych lat jego zainteresowania kierowały ku badaniom nad mózgiem. Po zakończeniu studiów, wspólnie z Ludwigiem Edingerem, rozpoczął pracę w Senckenberg Pathologisches Institut w Frankfurcie nad Menem. Carl Weigert, prowadzący instytut w tym czasie, wprowadził Bielschowsky’ego w tajniki technik barwienia preparatów neuropatologicznych. W latach 1896–1904 Max pełnił rolę asystenta psychiatry Emanuela Mendla w laboratorium w Berlinie, gdzie po raz pierwszy publikował swoje prace naukowe, spotykając się z pozytywnym odbiorem. Był także jednym z członków Berlińskiego Towarzystwa Psychiatrii i Chorób Nerwowych.

W 1904 roku Bielschowsky związał się z Oskarem Vogtem w Neurobiologisches Universitäts-Laboratorium w Berlinie, gdzie spędził blisko 30 lat. W 1925 roku dołączył do Instytutu Badań nad Mózgiem w Kaiser Wilhelm-Gesellschaft. W 1931 roku instytut ten przeniesiono do Berlina-Buch. Jego sześćdziesiąte urodziny w 1929 roku były powodem do wydania specjalnego zeszytu „Journal für Psychologie und Neurologie”, w którym znalazły się prace takich autorów jak Spielmeyer, Vogt, Rose i Popow. Oprócz działalności naukowej Maks prowadził również praktykę lekarską, zdobywając miano doskonałego diagnosty; jego gabinet mieścił się przy Kurfürstenstrasse 99a.

Jednakże, konflikty z Vogtem sprawiły, że Bielschowsky w 1933 roku zrezygnował z pracy w instytucie. Przyjął ofertę laboratorium Wilhelmina Gasthuis w Amsterdamie, gdzie miał możliwość współpracy z Bernardem Brouwerem, lecz już rok później związał się z laboratorium kliniki psychiatrycznej w Utrechcie, pracując u Boekego i Baumanna z grantu Fundacji Rockefellera. W 1935 roku Max przez krótki czas gościł w Instytucie Cajala w Madrycie. Wrócił do Berlina w 1936, jednak wkrótce otrzymał zakaz wykonywania zawodu. W czerwcu tego samego roku doznał pierwszego udaru mózgu, który unieruchomił go na trzy miesiące.

Od 1932 roku był honorowym członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Neurologicznego. Przed wybuchem II wojny światowej, w 1939 roku, Bielschowsky wraz z żoną Else z domu Schlesinger oraz synem Paulem osiedlił się w Londynie, gdzie rozpoczął pracę w laboratorium doktora Greena w Sheffield. Niestety, w 1940 roku kolejny udar mózgu doprowadził do jego śmierci po zaledwie trzech dniach. Wspomnienia o nim pozostawili Juliusz Hallervorden, Berthold Ostertag oraz Fritz Heinrich Lewy. Max Bielschowsky znalazł swój wieczny spoczynek na żydowskim cmentarzu w Golders Green, w pobliżu grobu bliskiego przyjaciela, Paula Schustera. Jego najmłodszy syn Hans zmarł w 1944 roku, a najstarszy, Franz David, były profesor w Szkole Medycznej Uniwersytetu w Otajo, zmarł 21 kwietnia 1965 roku w Nowej Zelandii. Żona Else odeszła 18 października 1947 roku w Londynie.

Dorobek naukowy

Dorobek naukowy Maxa Bielschowsky’ego obejmuje znaczący zbiór ponad 180 publikacji z obszaru neuropatologii. Jego badania koncentrowały się na różnorodnych zagadnieniach, w tym na patologii stwardnienia guzowatego, ceroidolipofuscynozie, która w postaci niemowlęcej nazywana jest czasami chorobą Bielschowsky’ego lub chorobą Jansky’ego-Bielschowsky’ego. Bielschowsky badał również chorobę Parkinsona, pląsawicę Huntingtona oraz dystrofię miotoniczną, wspólnie z Maasem oraz Ostertagiem.

W ramach swojego dorobku pisał rozdziały do podręczników, a do pracy Lewandowskiego przygotował m.in. rozdziały dotyczące półpaśca oraz ogólnej neurohistologii i neuropatologii.

W 1886 roku Bielschowsky, wspólnie z Paulem Schusterem, opisał zmiany histopatologiczne w stwardnieniu rozsianym. Jego pionierskie badania nad metodami barwienia skrawków histologicznych przyczyniły się do stworzenia nowej techniki srebrzenia włókien nerwowych, znanej obecnie jako metoda Bielschowsky’ego, która zastąpiła tradycyjną metodę Cajala. Ponadto, pod tą samą nazwą funkcjonują co najmniej dwie inne techniki opracowane przez Bielschowsky’ego: metoda barwienia czerwienią Kongo, która wyjawia płytki amyloidowe oraz metoda srebrzenia, również użyta w uwidacznianiu płytek.

Ciekawym osiągnięciem jest również metoda Bielschowsky’ego-Hirana, czyli zmodyfikowana wersja srebrzenia stworzona przez Asao Hirano. W 1924 roku Bielschowsky i Stanley Cobb opracowali metodę barwienia przyżyciowego, a trzy lata później Bielschowsky oraz Rose zaprezentowali metodę selektywnego barwienia V i VI warstwy kory mózgowej, wykorzystując indofenol.

Od 1901 roku, Bielschowsky poświęcił się badaniom nad guzami mózgu, publikując w tej dziedzinie wspólnie z Simonsem, Richardem Hennebergiem, Ungerem oraz Valentinem. Badał również cytoarchitektonikę kory i prążkowia, na początku z Korbinianem Brodmannem, a następnie z Maksymilianem Rosem.

Wybrane prace

Max Bielschowsky, wybitny naukowiec, pozostawił po sobie bogaty dorobek literacki, który obejmuje liczne prace poświęcone neurologii oraz histologii. Jego badania i publikacje miały istotny wpływ na rozwój dziedzin naukowych, którymi się zajmował. Oto niektóre z jego najważniejszych dzieł:

• Ueber einen Fall von Perityphlitis suppurativa mit Ausgang in Septico-Pyaemie. Muenchen kgl. Hof- u. Univ.-Buchdr. v. Dr. C. Wolf & Sohn, 1893,
• Ein Fall von Morvan’scher Krankheit. Neurologisches Centralblatt 15, ss. 450–454, 1896,
• Ein Fall von Worttaubheit nach Basisfractur. Neurologisches Centralblatt 17, ss. 729–734, 1898,
• Martin Bloch, Max Bielschowsky: Ein Fall von Worttaubheit nach Basisfraktur. Neurologisches Centralblatt 17, 729–734, 1898,
• Myelitis und Sehnerventzündung. S. Karger, Berlin, 1901, 92 pp.,
• Zur Histologie und Pathologie der Gehirngeschwülste, 1901,
• Zur Histologie der Compressions-veränderungen des Rückenmarks bei Wirbelgeschwülsten. Neurologisches Centralblatt 20, 5, 217–221, 6, 242–255, 1901,
• Die Silberimprägnation der Achsencylinder. Neurologisches Centralblatt 21, 579–84, 22: 997–1006, 1902/1903,
• Zur Histologie der multiplen Sklerose; Untersuchungsergebnisse neuer Methoden. Neurologisches Centralblatt 22, ss. 770–777, 1903,
• Bielschowsky M, Pollack B. Zur Kenntnis der Innervation des Siugethierauges. Neurologisches Centralblatt 23, 387, 1904,
• Bielschowsky M, Brodmann K. Zur feineren Histologie und Histopathologie der Grosshirnrinde. Journal für Psychologie und Neurologie 5, ss. 173-200, 12 pl., 1905,
• Bielschowsky M, Brodmann K. Zur feineren Histologie und Histopathologie der Grosshirnrinde mit besonderer Berücksichtigung der Dementia paralytica, Dementia senilis und Idiotie. „Journal für Psychologie und Neurologie”, 5, 1908,
• Über die nervösen Endorgane im häutigen Labyrinth der Säugetiere, 1907,
• Allgemeine Histologie und Histopathologie des Nervensystems. W: Max Lewandowsky (Hrsg.), Handbuch der Neurologie, Tom 1, Berlin, 1910,
• Herpes Zoster. W: Max Lewandowsky (red.): Handbuch der Neurologie, Vol. 5, Berlin, 1910,
• Über das System der Neurome und Beobachtungen an einem Ganglioneurom des Gehirns (nebst Untersuchungen über die Genese der Nervenfasern in „Neurinomen”), 1911,
• Max Bielschowsky, Gallus. Ueber tuberoese Sklerose. Journal für Psychologie und Neurologie 20, 1, 1913,
• Über spätinfantile familiäre amaurotische Idiotie mit Kleinhirnsymptomen. Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde 50, 7–29, 1914,
• Über Tuberöse Sklerose und ihre Beziehungen zur Recklinghausenschen Krankheit, 1914,
• Ueber Hemiplegie bei intakter Pyramidenbahn: ein Beitrag zur Kenntnis des Schichtungsplanes der Grosshirnrinde. Journal für Psychologie und Neurologie 22, 1916,
• Bielschowsky M, Freund CS. Ueber Veränderungen des Striatums bei tuberöser Sklerose und deren Beziehungen zu den Befunden bei anderen Erkrankungen dieses Hirnteils. Journal für Neurologie and Psychologie 24, ss. 20-47, 1918,
• Nervengewebe, Morphologie der Ganglienzelle,
• Zentrale Nervenfazern,
• Stanley Cobb, Max Bielschowsky. A method for intra-vital staining with silver ammonium oxide solution. Journal für Psychologie und Neurologie 31, 301–304, 1925,
• Bielschowsky M, Rose M. Die Bedeutung des Nachweises oxydierender und reduzierender Gewebefermente für Lokalisationsfragen des Gehirns. Journal fuer Psychologie und Neurologie 39, s. 73–83, 1927,
• Übersicht über den gegenwärtigen Stand der Neuronenlehre und die gegen sie erhobenen Einwände. W: Handbuch der mikroskopischen Anatomie der Menschen, Tom 4, Berlin, 1928,
• Über Bau und Histogenese der zentralen Ganglioglioneurome, 1928,
• Bielschowsky M, Rose M. Kora pachy- i mikrogyralna i jej stosunek do pewnych części prawidłowego allocortex. W: Księga jubileuszowa Edwarda Flataua. Warszawa, 1929, s. 35–42,
• Neue Silberimprägnationsversuche zur Darstellung der Neuroglia und deren Ergebnisse, 1931,
• Rückenmarksbefunde bei „geheilter” Myelose, 1935,
• Zur Kenntnis des Friedreich-Komplexes, 1934.

---

Oceń: Max Bielschowsky

---