Muzeum Współczesne Wrocław (MWW) to ważna instytucja sztuki współczesnej, która działa w stolicy Dolnego Śląska. Otwarte 2 września 2011 roku, muzeum pełni funkcję gminnej instytucji kultury, podlegającej bezpośrednio Prezydentowi Wrocławia.
Głównym celem Muzeum jest wystawianie, popularyzowanie oraz gromadzenie zbiorów sztuki współczesnej, ze szczególnym naciskiem na sztukę wrocławską z drugiej połowy XX wieku. MWW angażuje się także w działania edukacyjne oraz programy społeczne, które skierowane są do mieszkańców Wrocławia, co czyni je miejscem dostępnym dla szerszej publiczności.
Co ciekawe, Muzeum jest jedyną w Polsce placówką, która mieści się w naziemnym schronie przeciwlotniczym. Z kolei, schron zaprojektowany przez Richarda Konwiarza, został zbudowany w 1942 roku i pierwotnie służył jako ochrona przed nalotami dla ludności cywilnej. Muzeum znajduje się w Wrocławiu, na osiedlu Szczepin, w pobliżu Placu Strzegomskiego.
Warto również zwrócić uwagę na instalację artystyczną autorstwa Andrzeja Jarodzkiego, pt. „Pociąg do nieba”, zlokalizowaną obok Muzeum Współczesnego. Stworzona w 2010 roku, jest to największa rzeźba w Polsce, składająca się z torów, podkładów kolejowych oraz parowozu typu Ty2-1035 z 1944 roku, który symbolicznie pędzi w kierunku nieba.
Historia
W 2004 roku uruchomiono program ministerialny „Znaki Czasu”, który stał się fundamentem dla powołania Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Jego głównym celem było zbudowanie nowoczesnej kolekcji oraz centrum sztuki współczesnej, odzwierciedlającej dynamiczny rozwój kultury w regionie. W 2007 roku zasadnicze założenia programowe oraz misja muzeum, które otrzymało nazwę „Współczesne Wrocław”, zostały stworzone przez Dorotę Monkiewicz i Piotra Krajewskiego. Na czoło tej inicjatywy wysunął się ówczesny prezydent Wrocławia, Rafał Dutkiewicz, który zebrał zespół Muzeum Współczesnego Wrocławia (MWW), kierowany przez Karolinę Szafraniec.
Główna idea istnienia muzeum była mocno osadzona na wizjach Muzeum Sztuki Aktualnej, które zaproponował Jerzy Ludwiński. W 2008 roku ogłoszono konkurs na projekt architektoniczny siedziby muzeum, co stanowiło kolejny krok ku jego materializacji. Natomiast w 2009 roku pojawił się koncept tymczasowego ulokowania instytucji w schronie zlokalizowanym przy pl. Strzegomskim, co miało na celu wcześniejsze zapoznanie mieszkańców z ideą muzeum.
Muzeum Współczesne Wrocław zostało oficjalnie powołane 10 lutego 2011 roku, a jego działalność opiera się na statucie nadanym przez Radę Miejską Wrocławia. Otwarcie instytucji zainaugurowała wystawa Zbigniewa Gostomskiego, zatytułowana „Zaczyna się we Wrocławiu”, oraz piknik organizowany z myślą o mieszkańcach Wrocławia, dzięki czemu lokalna społeczność mogła zaangażować się w życie muzeum.
W 2016 roku, zaskakując wielu, Urząd Miejski Wrocławia zdecydował się nie przedłużać kontraktu z Dorotą Monkiewicz, co przerodziło się w kontrowersje oraz pytania o powody tej decyzji. W rezultacie w środowisku artystycznym zawiązała się petycja w jej obronie. Mimo że założycielka muzeum uczestniczyła w konkursie na nowego dyrektora, stanowisko to objął dr Andrzej Jarosz, związany z Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego nagła śmierć w grudniu 2019 roku doprowadziła do kolejnej zmiany kierownictwa – nowym dyrektorem muzeum został historyk sztuki Piotr Lisowski. W dniu 16 stycznia 2021 roku, posadę dyrektorki muzeum objęła dr Sylwia Świsłocka-Karwot, kontynuując rozwój i wzbogacenie oferty kulturalnej muzeum.
Misja i założenia programowe
Misja Muzeum Współczesnego Wrocław (MWW) koncentruje się na rozwoju relacji społecznych wobec sztuki współczesnej, które są budowane w ramach różnorodnych działań takich jak wystawy, edukacja, powiększanie kolekcji oraz tworzenie przyjaznych warunków umożliwiających uczestnictwo w obszarze sztuki. Muzeum dąży do oferowania atrakcyjnych i nowoczesnych form prezentacji, skierowanych do zróżnicowanych grup wiekowych i społecznych.
Równolegle do przestrzeni wystawienniczej, istotną rolę odgrywa też wirtualna przestrzeń komunikacyjna muzeum, która sprzyja kontaktowi oraz integracji lokalnej społeczności. Działalność Muzeum stawia na aktualność i odpowiada na współczesne wyzwania, co stanowi kluczowy element jego koncepcji.
Idea Muzeum Współczesnego Wrocław czerpie inspirację z koncepcji Muzeum Sztuki Aktualnej, której twórcą był Jerzy Ludwiński w 1966 roku. Muzeum ma na celu stworzenie miejsca, które będzie katalizatorem bieżących tendencji oraz postaw w sztuce. Jak zauważyła pierwsza dyrektorka muzeum, Dorota Monkiewicz, jest ono zorientowane na opowiadanie o Wrocławiu poprzez pryzmat sztuki, zamiast jedynie prezentowania dzieł lokalnych artystów. W swoich słowach podkreślała:
„Chcemy opowiadać o Wrocławiu poprzez sztukę, a nie prezentować sztukę Wrocławia. Jesteśmy lokalni i jesteśmy z tego dumni.”
W nazwie muzeum świadomie pominięto słowo „sztuka”, co poszerza tematykę podejmowanych działań na różnorodne aspekty kulturalne i społeczne. Otwartość na projekty naukowe oraz inicjatywy społeczne sprawia, że Muzeum wyróżnia się w obszarze tradycyjnych instytucji, które koncentrują się głównie na ekspozycji wybranych dzieł (por. Pawilon Czterech Kopuł), wprowadzając nowe podejście do doświadczeń artystycznych.
Monkiewicz zwraca uwagę, że „współczesność” ma również odnosić się do miasta Wrocławia i jego unikalnej tożsamości:
„Kiedy zaczęłam tu przyjeżdżać, miałam taki obraz miasta: modernizujące, dynamiczne, takie, które prze do przodu, ku przyszłości. Wrocław ma problem z tożsamością – żeby ją kształtować, musi wybiegać w przyszłość.”
Program wystawienniczy MWW skoncentrowany jest na promowaniu oraz popularyzowaniu lokalnych, progresywnych zjawisk sztuki współczesnej. Muzeum w swojej koncepcji wykorzystuje tradycje konceptualizmu, akcjonizmu, dolnośląskiej sztuki stosowanej oraz performansu, nawiązując jednocześnie do wrocławskich tradycji muzealnych.
Pomimo zmiany dyrektora w 2016 roku, formuła instytucji pozostała zasadniczo niezmieniona, chociaż pojawiły się obawy o jej prowincjonalizację. Nowy dyrektor, Andrzej Jarosz, podkreślał swoją bezstronność, mówiąc:
„Należy dbać też o to, by instytucja wywiązywała się z nałożonego nań obowiązku pluralizmu – stworzenia przyjaznego miejsca spotkań, przestrzeni mediacji pomiędzy różnymi orientacjami politycznymi, estetycznymi czy filozoficznymi.”
Kolekcje
Kolekcja Muzeum Współczesnego Wrocławia została zainaugurowana w 2011 roku i od tego czasu dynamicznie się rozwija. W roku 2019 kolekcja obejmowała już 318 obiektów, które reprezentują zarówno twórczość artystów związanych z Wrocławiem, jak i innych polskich oraz zagranicznych twórców. Ta kolekcja jest zainspirowana dziedzictwem Jerzego Ludwińskiego, który umiejętnie łączył praktykę artystyczną z ważnymi kwestiami społecznymi. Kurator Piotr Lisowski podkreślał, że:
Ambicją Muzeum jest nie tylko prezentowanie najważniejszych zjawisk z zakresu sztuk wizualnych ostatnich dekad, ale także ustosunkowanie się do najistotniejszych problemów współczesności: tożsamości jednostkowej i narodowej, ochrony dziedzictwa kulturowego, konfliktów społecznych, przemian geopolitycznych, wykluczenia i nierówności ekonomicznych.
W zbiorach Muzeum można znaleźć prace takich artystów jak m.in. Karol Radziszewski, Anna Molska, Stanisław Dróżdż, Michał Diament, Wanda Gołkowska, Hubert Czeperok, Dory Maurer, Allana Sekulę oraz Włodzimierza Borowskiego. W szczególności Muzeum kładzie nacisk na twórczość artystów neoawangardy wrocławskiej, takich jak Jan Chwałczyk i Natalia LL.
Ważne tematy, którymi zajmuje się Muzeum w ramach swoich zbiorów, to:
- Archiwum Jerzego Ludwińskiego,
- Tożsamość,
- Obecne/nieobecne,
- Sztuka krajów Grupy Wyszehradzkiej.
W zbiorach Muzeum wyróżnione są także różne archiwa, takie jak Archiwa Stanisława Dróżdża, Galerii pod Moną Lisą, Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70 oraz Pleneru Ziemi Zgorzeleckiej z 1971 roku.
Archiwum Jerzego Ludwińskiego
W Muzeum Współczesnym Wrocław znajduje się stała przestrzeń ekspozycyjno-badawcza, która łączy elementy wystawy, archiwum i magazynu sztuki. Trzecią z tych ról odgrywa Archiwum, które ma na celu ukazanie intelektualnej spuścizny Jerzego Ludwińskiego oraz jego kluczowej roli w kształtowaniu wrocławskiej i polskiej sceny artystycznej przełomu lat 60. i 70. XX wieku. Archiwum, bazując na starannie dobranych pracach artystycznych i materiałach archiwalnych, działa jako miejsce refleksji nad tożsamością instytucji w kontekście sztuki awangardowej.
Kolekcja Zachęty
Niezwykle cennym elementem zbiorów Muzeum jest depozyt kolekcji Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Ta kolekcja zawiera dzieła artystów związanych z polskim neoawangardowym środowiskiem artystycznym oraz prace współczesne. Koncentruje się na gromadzeniu dzieł, które mają swoją wartość w historii sztuki Wrocławia, w tym wpływowego ruchu sensybilistów z lat 50., artystów związanych ze sztuką konceptualną z lat 60. i 70. oraz zjawisk artystycznych z lat 80. i 90., a także nowych tendencji we współczesnej sztuce. Znajdziemy tutaj prace takich artystów jak Andrzej Lachowicz, Natalia LL, Stanisław Dróżdż, Zdzisław Jurkiewicz, Maria Michałowska, Wanda Gołkowska, Zygmunt Rytka, Józef Robakowski, Jerzy Truszkowski, Andrzej Dudek-Dürer, Grupa Luxus, Laura Pawela, Valie Export, Grupa Sędzia Główny oraz Mirosław Bałka.
Działalność z publicznością
Muzeum Współczesne Wrocław angażuje się w regularne organizowanie debat, wykładów, a także konferencji naukowych. Ważnym elementem jego działalności są projekcje filmowe oraz różnorodne interdyscyplinarne projekty społeczne. Wszelkie te inicjatywy poruszają zagadnienia związane z humanistyką oraz kulturą współczesną. Podczas odbywających się co tydzień spotkań, publiczność ma możliwość wysłuchania wykładów oraz nawiązania dyskusji z ekspertami z najróżniejszych dziedzin, takich jak socjologia, historia sztuki, antropologia, architektura, studia gender i queer, a także kultura popularna. Muzeum samo także realizuje projekty naukowe, które podejmują wyzwania współczesnego świata. Bartek Lis, kurator programu naukowego, zauważa, że:
„Jesteśmy grupą ludzi w ruchu, która chce zrozumieć współczesność, „sfotografować”, na chwilę zatrzymać, przyjrzeć się jej, pogadać o niej, a potem pobiec dalej, bo zawsze pytać jest ciekawiej niż znać wszystkie odpowiedzi (…). Chcemy wierzyć, że praca, którą wykonujemy w Muzeum Współczesnym, przyczynia się do lepszego rozumienia świata w jego zmieniającym się tempie.”
Działalność edukacyjna
Muzeum prowadzi bogaty program edukacyjny skierowany do różnych grup wiekowych i społecznych, obejmujący zarówno dzieci i młodzież, jak i seniorów oraz osoby z niepełnosprawnościami. Program ten, zaprojektowany przez Magdalenę Skowrońską i Patrycję Mastej, kontynuuje i rozwija działania Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych organizowanych w Muzeum Architektury. W tworzeniu programu, uwzględniono zarówno wytyczne Ministerstwa Edukacji Narodowej, jak i innowacyjne metody, takie jak ćwiczenia manualno-ruchowe oraz interaktywne instalacje. Warsztaty dla młodzieży koncentrują się na kreatywnym podejściu do rozwiązywania problemów, myśleniu wizualnym oraz artykulacji własnych poglądów.
Zajęcia odbywają się w przestrzeni wystawowej lub w Beautiful Tube – pomieszczeniu edukacyjnym zaprojektowanym przez Sabinę Lang i Daniela Baumanna. Tematyka warsztatów zmienia się wraz z aktualnymi ekspozycjami, jednak oferta stała obejmuje szereg interesujących aktywności, między innymi:
- Niedzielne Warsztaty Rodzinne, które łączą działania plastyczne z inspiracjami z aktualnych wystaw, gdzie każdy temat jest inny i w pełni unikatowy.
- Bliżej Sztuki, program przeznaczony dla seniorów, który umożliwia im pogłębienie wiedzy na temat sztuki współczesnej przez aktywne zwiedzanie oraz późniejsze rozmowy w kawiarni na dachu Muzeum.
- Rozrusznik bez barier, skierowany do osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, oferujący warsztaty artystyczne oparte na analizie wybranego dzieła sztuki.
- Najmłodsi w muzeum? Jak najbardziej!, cykl warsztatów dedykowanych przedszkolakom, w ramach których interaktywna wystawa Samoobsługowe Muzeum zmienia tematykę, jednocześnie odkrywając właściwości kształtów i kolorów.
- Cykl warsztatów sensualnych, które łączą audialne odkrycia wystaw z plastycznymi działaniami, wspierając osobistą percepcję oraz wyobrażenie o omawianych dziełach sztuki dla osób niewidomych oraz widzących.
Działania społeczne
W Muzeum odbywa się również wiele debat i spotkań, które zostały zainicjowane przez Bartka Lisa. Wydarzenia te prowadzone są zazwyczaj w formule nieodpłatnych wykładów otwartych, co sprzyja późniejszym dyskusjom. W ciągu pierwszych dwóch lat działalności muzeum miało miejsce ponad 100 wydarzeń o profilu społecznym, w których udział wzięło ponad trzy tysiące osób. Oprócz tematów artystycznych, poruszane są również kwestie historyczne, kulturowe oraz społeczne, współczesne problemy z zakresu humanistyki. Istotne są też zagadnienia związane z miejskim życiem Wrocławia, socjologią codzienności, architekturą oraz urbanistyką, a także ruchami genderowymi i spotkaniami z autorami książek.
Warto wspomnieć o projekcie Bez(do)Mnie, w ramach którego realizowane działania miały charakter inkluzjonistyczny, a ich celem była współpraca z podopiecznymi schroniska, które prowadzi Towarzystwo św. Brata Alberta, koncentrujące się na problemie bezdomności. Warsztaty, które dotykały problematyki dostępności dzieł sztuki dla osób niewidomych, skupiały się na rzeźbach sensualnych autorstwa Pawła Althamera. Przykładem społecznie zaangażowanej architektury są instalacje stworzone z butelek plastikowych – DEVEBERE, opracowane przez Macieja Siudę i Rodrigo Garcia Gonzaleza, które zostały następnie zaprezentowane w polskim pawilonie na weneckim biennale architektury w 2012 roku.
Tematyka związana z dzielnicą Szczepin była badana podczas warsztatów Sensualny Szczepin, a Muzeum niejednokrotnie angażowało się w działania na rzecz lokalnej społeczności, prowadząc badania społeczne w regionie. Bartek Lis podkreśla, że:
„Semantyzujemy” okolicę, albo prościej: staramy się, by Szczepin z „nie-miejsca”, miejsca w przejściu/przelocie, stał się przestrzenią znarratywizowaną, opowiedzianą, o znanej treści tak dla jego mieszkańców, jak i pozostałych wrocławian.
Muzeum było także patronem dla spółdzielni socjalnej PANATO, udostępniając jej swoje przestrzenie. W obszarze tematyki genderowej warto wymienić projekt Miasto Kobiet, który stworzono we współpracy z Agnieszką Kłos oraz cykl Rozmów o braku, które były prowadzone z aktywistą LGBT Krzysztofem Tomasikiem.
Dyrektorzy Muzeum Współczesnego Wrocław
W Muzeum Współczesnym Wrocław odbywały się różne zmiany na stanowisku dyrektora, a poniżej przedstawiamy sylwetki osób, które zasiadały na tym ważnym miejscu.
Dorota Monkiewicz, pierwsza dyrektorka Muzeum, sprawowała swoją funkcję w latach 2011–2016. Jest ona uznaną krytyczką sztuki oraz kuratorką, która specjalizuje się głównie w sztuce feministycznej, krytycznej i konceptualnej. Jej dorobek to ponad 100 publikacji poświęconych sztuce współczesnej. W MWW zorganizowała wiele wystaw, w tym:
- “Maks Cieślak. Sztuka to zakazanego owocu marmelada”,
- “Paweł Althamer. Polietylen. W ciemności”,
- “Stanisław Dróżdż. Pomysły”,
- “Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia”,
- “Marlena Kudlicka. Kontrola jakości i weryfikacja standardu. Rzeźba”,
- “Konstruktywizm to problem, a nie estetyka. Zbigniew Geppert (1934–1982)”.
Jak dotąd Muzeum miało także drugiego dyrektora — Andrzeja Jarosza, który zarządzał nim od 2 stycznia 2017 do 10 grudnia 2019 roku, kiedy to zmarł. Wcześniej, w latach 2001–2003, pracował we wrocławskim BWA. Od 2003 do 2019 roku pełnił rolę adiunkta w Instytucie Historii SztukiUniwersytetu Wrocławskiego, a w latach 2006–2019 był redaktorem naczelnym serii wydawniczej “Wrocławskie Środowisko Artystyczne”. Zainteresowywał się sztuką współczesną, malarstwem wrocławskim po 1945 roku oraz polskim modernizmem. W MWW był kuratorem wystaw:
- “Magdalena Kotkowska. Nic w zamian”,
- “Ja i moja sztuka to sztuka. Alfons Mazurkiewicz – malarz i nauczyciel”.
Piotr Lisowski pełnił funkcję dyrektora od 16 stycznia 2020 do 15 stycznia 2021 roku. Jest absolwentem historii sztuki na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Muzealniczych Studiów Kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W latach 2007–2016 pracował w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, a w Muzeum Wrocławskim był odpowiedzialny za przygotowanie wielu znaczących wystaw, takich jak:
- “Prywatne Mitologie. Urodziny Marty”,
- “Stanisław Dróżdż. Poezja konkretna”,
- “Marcin Dudek. The Crowd Man”,
- “Piotr Bujak. Red is Bad”,
- “Szczurołap”,
- “Czarna wiosna. Wokół wrocławskiej niezależnej sceny muzycznej lat 80” (wraz z Pawłem Piotrowiczem),
- Archiwum Jerzego Ludwińskiego.
Obecnie na czoło Muzeum Współczesnego Wrocław wysunęła się Sylwia Świsłocka-Karwot, która objęła stanowisko od 16 stycznia 2021. Jest absolwentką Uniwersytetu Wrocławskiego (1999, magister historii sztuki; 2004, doktor nauk humanistycznych). Po zatrudnieniu na stanowisku adiunkta w Zakładzie Historii Sztuki Nowoczesnej w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, była także zaangażowana w Dolnośląskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Współtworzyła projekty kulturalne oraz organizowała wystawy. Jest autorką licznych publikacji na temat sztuki współczesnej, w tym zasłużonej monografii “Sztuka we Wrocławiu w latach 1945–1970. Artyści, dzieła, krytycy” (wyd. Via Nova, 2016). Ponadto, jest członkinią Rady Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu oraz Wrocławskiej Rady Kultury przy Prezydencie Wrocławia.
Siedziba
Historia Muzeum Współczesnego Wrocławia sięga początku jego działalności, gdy Schron przy placu Strzegomskim pierwotnie miał być tylko prowizoryczną siedzibą. To największa konstrukcja przeciwlotnicza z lat 40. XX wieku, która została zaprojektowana przez Richarda Konwiarza, znanego niemieckiego architekta, odpowiedzialnego również za projekt Stadionu Olimpijskiego. Budynek, wykonany z żelbetu, ma sześć kondygnacji, monumentalne ściany o grubości przekraczającej metr oraz strop o głębokości półtora metra. Jego styl nawiązuje do architektury napoleońskiej i imperialnej, co mogło stanowić zabieg mający na celu ukrycie prawdziwego przeznaczenia obiektu.
Historia schronu
Podczas Festung Breslau schron spełniał rolę szpitala polowego, mogącego pomieścić ponad tysiąc rannych. Wokół obiektu rozgrywały się intensywne walki pomiędzy Wehrmachtem a Armią Czerwoną, w wyniku których dokonano wielu zniszczeń, a jego ściany były wielokrotnie uszkadzane. Pomimo to, schron przetrwał oblężenie w zaskakująco dobrym stanie. Po wojnie pełnił rolę magazynu, a po 1989 roku stał się siedzibą dla różnych usługowych sklepów. Na dachu budynku zamontowano neon z logo Coca-Coli.
W 2009 roku przeprowadzono renowację elewacji według projektu pracowni Romana Rutkowskiego, na fasadzie zamieszczono mural, który nawiązuje do twórczości poety i artysty konkretnego Stanisława Dróżdża, zatytułowany „Klepsydra”, datowany na 1967 rok. Z czasem w 2011 roku Muzeum Współczesne Wrocław zostało oficjalnie otwarte. Pomimo początkowych obaw, dotyczących nieodpowiedniości lokalizacji, przyszli założyciele muzeum, w tym Dorota Monkiewicz, ostatecznie zachwycili się surowością i charakterem architektury schronu.
Adaptacja na muzeum
Adaptacja obiektu na potrzeby Muzeum przeprowadzona została przez zespoły architektów z pracowni CH+ Architekci oraz VROA Architekci. W trakcie zmian zdecydowano się na usunięcie ścian działowych i stropów, co miało na celu przekształcenie przestrzeni w odpowiednią do wystawiania sztuki. Odsłonięto surowy beton, co dodało charakteru wnętrzu. W nowej aranżacji pojawiły się także oryginalne konstrukcje, co podkreśliło postindustrialny charakter miejsca.
Na dachu budynku powstał taras, z którego rozciąga się malowniczy widok na okolicę oraz kawiarnia Cafe Muzeum. W okresie letnim taras pełni funkcję przestrzeni społecznej, odbywają się tam różnorodne wydarzenia, takie jak projekcje filmowe czy „potańcówki międzypokoleniowe”. Wyróżnienie Nagrody Roku 2011 przyznane przez SARP podkreśla, że wprowadzenie sztuki do militarnej przestrzeni jest znakomitą metaforą współczesnego podejścia do architektury.
Beautiful Tube
W przestrzeni pierwszego piętra znajduje się Beautiful Tube, dzieło stworzonych przez szwajcarski duet artystyczny, Sabinę Lang i Daniela Baumanna. Projekt ten ma na celu wprowadzenie kontrastu do surowości schronu, nie tylko pod względem estetycznym, ale i akustycznym. Wbudowano w betonowe ściany konstrukcję obitą kolorowym dywanem, co przyciąga wzrok i sprzyja relaksacji. Przestrzeń ta zyskała popularność jako miejsce spotkań, debat i warsztatów artystycznych oraz edukacyjnych.
Niezrealizowany projekt
W planach było wybudowanie nowego gmachu Muzeum do 2016 roku, z okazji Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław. Niestety, na skutek komplikacji terminowych, projekt przesunięto na lata 2019-2020. Został rozpisany konkurs na projekt nowego budynku, który miał stanąć przy ulicy Purkyniego, w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Słowackiego, między Muzeum Architektury a Muzeum Narodowym.
Projekt budynku stworzony przez Mirosława Nizio charakteryzował się minimalistyczną formą i czarną elewacją, jednak w miarę upływu czasu pojawiły się obawy o realność inwestycji. Joanna Mytkowska, dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, wyraziła porównanie do stadionu, obawiając się, że nowa inwestycja może stać się kosztownym projektem, niepotrafiącym wykorzystać swojego potencjału. Jak powiedział Witold Liszkowski i Jerzy Skoczylas:
Sytuacja jest taka, że we Wrocławiu nie ma gdzie sztuki pokazać, więc trzeba o niej rozmawiać. Budowa muzeum to dla Wrocławia sprawa fundamentalna i byłoby samobójstwem, gdybyśmy głosowali przeciwko tej inwestycji.
Ostatecznie, w miejscu planowanego obiektu zrealizowano Skwer Wrocławianek, który został otwarty we wrześniu 2020 roku.
Wystawy
Muzeum Współczesne Wrocław w pełni angażuje się w organizację i prowadzenie bogatej działalności wystawienniczej. W placówce mamy możliwość zwiedzania zarówno wystaw czasowych, jak i dwóch wystaw stałych. Warto zwrócić uwagę, że większe ekspozycje odbywają się na poziomach 3 i 4, a mniejsze projekty można podziwiać na poziomach 0 i 5.
W większości przypadków wystawom towarzyszą różnego rodzaju publikacje i katalogi. Zakupu wydawnictw, zarówno tych przygotowanych przez Muzeum, jak i innych, można dokonać w kasie muzeum. Instytucja ta cieszy się ogromnym zainteresowaniem, organizując od kilkunastu do kilkudziesięciu wystaw rocznie, co czyni ją jedną z najbardziej aktywnych galerii sztuki w Wrocławiu. Działalność wystawiennicza zyskała na intensywności zwłaszcza podczas obchodów Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016, co zaowocowało wystawami, które zyskały szerokie uznanie w środowisku artystycznym, nie tylko lokalnym, ale również krajowym i międzynarodowym.
Niemcy nie przyszli (19.12.2014–23.02.2015)
Wystawa o nazwie „Niemcy nie przyszli” w interesujący sposób odnosi się do obaw mieszkańców Wrocławia dotyczących powrotu Niemców do miasta, co wiązało się z lękiem o utratę majątku oraz miejsca zamieszkania. Ekspozycja odnosi się również do dzieła uznanego wrocławskiego artysty, Jerzego Kosałki, zatytułowanego „Demontaż” z cyklu „Niemcy już przyszli”. Ta wystawa zachęcała zwiedzających do refleksji nad pojęciami takimi jak pustka, pamięć czy nieobecność, skłaniając ich do spojrzenia na miasto z innej, głębszej perspektywy.
Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia (19.06–13.09.2015)
Wystawa „Dzikie pola” odbyła się w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie z powodu ograniczeń przestrzennych w Muzeum. Ekspozycja ta prezentowała bogaty zbiór prawie pięciuset obiektów związanych z historią sztuki oraz życia codziennego we Wrocławiu od lat 60. XX wieku, kiedy to swoje działania realizowali tacy wizjonerzy jak Jerzy Grotowski i Jerzy Ludwiński. Warto zaznaczyć, że wystawa nie przedstawiała jedynie sztuki wrocławskiej, lecz ukazywała historię miasta w kontekście artystycznym.
Stosunki pracy. Z międzynarodowej kolekcji sztuki współczesnej MWW (10.06.2016–27.03.2017)
Wystawa zatytułowana „Stosunki pracy” powstała z inicjatywy programu „Narodowe Kolekcje Sztuki Współczesnej” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz przy wsparciu finansowym Gminy Wrocław. Była to premierowa prezentacja zbiorów Muzeum, zawierająca dzieła zarówno polskich, jak i zagranicznych artystów. Tematem przewodnim wystawy były relacje między pracodawcami a pracownikami, które w dużej mierze odzwierciedlają procesy globalizacji, uprzemysłowienia i kolonializmu. Ekspozycja odwoływała się do myśli Jerzego Ludwińskiego, który postulował o stworzenie muzeum jako narzędzia obserwacji i reakcji na zmiany zachodzące w sztuce.
Przypisy
- Muzeum Współczesne Wrocław [online], VisitWroclaw.eu [dostęp 20.07.2023 r.]
- MagdalenaM. Talik, Sylwia Świsłocka-Karwot nową dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław [online], www.wroclaw.pl [dostęp 18.01.2021 r.]
- Zmarł dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław. Miał 47 lat [online], www.tuwroclaw.com [dostęp 19.11.2020 r.]
- Redakcja, Zmarł dr Andrzej Jarosz, dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław [online], www.wroclaw.pl [dostęp 23.11.2020 r.]
- Redakcja, Piotr Lisowski pełniący obowiązki dyrektora Muzeum Współczesnego Wrocław [online], www.wroclaw.pl [dostęp 23.11.2020 r.]
- MagdaM. Piekarska, Miasto pozbywa się Monkiewicz. "Dobra zmiana" w MWW? [online], wroclaw.wyborcza.pl, 20.04.2016 [dostęp 19.11.2020 r.]
- KatarzynaK. Kaczorowska, Muzeum Współczesne Wrocław ma nowego dyrektora [online], Gazeta Wrocławska, 09.11.2016 [dostęp 19.11.2020 r.]
- Redakcja, Nie żyje dr Andrzej Jarosz, dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław [online], Wrocław Nasze Miasto, 11.12.2019 [dostęp 19.11.2020 r.]
- Ł. Wojciechowski, Mieszanka wybuchowa. „Jednodniówka MWW, Wrocław, 27.01.2012”. s. 9. [dostęp 17.04.2013 r.]
- Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia [online], www.wroclaw2016.strefakultury.pl [dostęp 01.12.2020 r.]
- „Stosunki pracy” w Muzeum Współczesnym Wrocław [online], Szum, 23.07.2016 [dostęp 01.12.2020 r.]
- MWW – Muzeum Współczesne Wrocław – „Devebere. air, garbage, people” [online], muzeumwspolczesne.pl [dostęp 28.11.2020 r.]
- MWW – Muzeum Współczesne Wrocław – Zmysłowy obraz. Integracyjne warsztaty sensualne [online], muzeumwspolczesne.pl [dostęp 28.11.2020 r.]
- MWW – Muzeum Współczesne Wrocław – Rozmowy o braku — „Bez(do)mnie” [online], muzeumwspolczesne.pl [dostęp 28.11.2020 r.]
- KatarzynaK. Kaczorowska, Muzeum znaczy dzisiaj więcej niż gabloty i źródła, „Gazeta Wrocławska”, 14.11.2014 r.
- Avatarek, Muzeum Współczesne Wrocław – Wystawa stała — Archiwum Jerzego Ludwińskiego [online], muzeumwspolczesne.pl [dostęp 01.12.2020 r.]
- „Potrzebujemy jej we Wrocławiu!" Petycja w obronie dyrektor Monkiewicz [online], wroclaw.wyborcza.pl, 20.04.2016 [dostęp 19.11.2020 r.]
- AgataA. Saraczyńska, Poezja konkretna w przestrzeni miejskiej. Ścieżki Stanisława Dróżdża zaznaczone we Wrocławiu, „Gazeta Wyborcza, dodatek Co jest grane 24”, 02.09.2016 r.
- KatarzynaK. Kaczorowska, Tylko u nas ściany szkoły mogą być ze słodyczy, „Gazeta Wrocławska”, 14.11.2014 r.
- W stronę apolityczności. Rozmowa z Andrzejem Jaroszem [online], Szum, 24.02.2017 [dostęp 19.11.2020 r.]
- KatarzynaK. Kaczorowska, Zgłaszajcie do nas swoje pomysły na dyskusje i spotkania. Bo warto rozmawiać., „Gazeta Wrocławska”, 14.11.2014 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Galeria Entropia | Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu | Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu | Muzeum Farmacji Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu | Muzeum Geologiczne im. Henryka Teisseyre we Wrocławiu | Muzeum Historyczne we Wrocławiu | Muzeum Miejskie Wrocławia | Pawilon Czterech Kopuł | BWA Wrocław | Afrykarium | Muzeum Gry i Komputery Minionej Ery | Centrum Historii Zajezdnia | Muzeum Radia Wrocław | Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu | Muzeum Przyrodnicze we Wrocławiu | Muzeum Mineralogiczne im. Kazimierza Maślankiewicza we Wrocławiu | Muzeum Książąt Lubomirskich | Muzeum „Pana Tadeusza” | Muzeum Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu | Mauzoleum Piastów Śląskich we WrocławiuOceń: Muzeum Współczesne Wrocław