Muzeum „Pana Tadeusza”

---

Historia powstania placówki

Decyzja o utworzeniu Muzeum Pana Tadeusza została podjęta w 2006 roku, kiedy to zaplanowano generalny remont kamienicy nr 6, znajdującej się w wrocławskim Rynku. Prace remontowe rozpoczęto w 2007 roku, a dwa lata później, w 2009 roku, powołano Radę Programową placówki. W jej skład weszli m.in. dyrektor wrocławskiego Ossolineum, dr Adolf Juzwenko oraz Bogdan Zdrojewski, który w listopadzie 1999 roku, współpracując z ówczesnym prezydentem Wrocławia, wywarł wpływ na przekazanie Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich oryginalnego rękopisu „Pana Tadeusza” od dotychczasowych właścicieli, rodziny Tarnowskich. Do Rady dołączyli również przedstawiciele Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

Fundusze norweskie oraz EOG, pochodzące z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, a także środki krajowe, wsparły proces tworzenia Muzeum Pana Tadeusza. Wreszcie, po wielu latach pracy, muzeum zostało otwarte dla zwiedzających 23 kwietnia 2016 roku, co oznacza inaugurację nowego rozdziału w kulturze i historii Wrocławia.

Działalność muzeum

Wystawa stała

Eksplorując Muzeum „Pana Tadeusza”, odwiedzający napotykają na wystawę stałą, która jest podzielona na dwa główne segmenty: Rękopis „Pana Tadeusza” oraz Misja: Polska. Trwają intensywne prace mające na celu utworzenie trzeciej sekcji, która będzie poświęcona życiu oraz dorobkowi Tadeusza Różewicza, którego bogate zbiory zostały przekazane Ossolineum przez Miasto Wrocław.

– Rękopis „Pana Tadeusza” to monumentalna powieść, która wprowadza czytelnika w poetyckie wizje Adama Mickiewicza, odzwierciedlające życie polskiej szlachty w pierwszej połowie XIX wieku. W kontekście burzliwych wydarzeń historycznych Europy jej narracja odkrywa romantyczne i pełne emocji tło, zapraszając widza do odkrycia inspiracji oraz historii powstania. Warto zwrócić uwagę na sam rękopis, będący najcenniejszym eksponatem Ossolineum, który plasuje się w gronie najważniejszych zabytków polskiej kultury. Ekspozycja ta obejmuje dziesięć sal rozmieszczonych na pierwszym i drugim piętrze.

– Misja: Polska to wystawa, która przenosi romantyczną ideę wolności do realiów II wojny światowej oraz czasów po jej zakończeniu. Poprzez życiorysy Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego ukazuje losy pokolenia, które po długotrwałych zaborach zobaczyło swoją ojczyznę w wolności, stając w 1939 roku w obliczu wyzwań walki o niepodległość oraz obecność Polski w nowoczesnej Europie. Osoby te przekazały Ossolineum nieocenione dokumenty, które mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia tamtego okresu w historii.

– Wystawa poświęcona Tadeuszowi Różewiczowi stanowi pomost łączący literacką i historyczną część Muzeum. To narracja o bohaterze XX wieku, ponadczasowym reprezentancie pokolenia Kolumbów, który w czasie II wojny światowej walczył, ale w okresie pokoju unikał politycznego angażowania się. Dążył do pełnienia roli głosu anonimowego człowieka, będąc jednocześnie przenikliwym obserwatorem oraz wspaniałym poetą. Na jego wystawie można zobaczyć eksponaty z rozległego archiwum, które zostało przekazane do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, gromadzącego nie tylko bezcenne rękopisy, lecz także codzienne dokumenty oraz bogaty księgozbiór.

Wystawy czasowe

Rok 2022 przyniósł wiele interesujących wydarzeń:

• Fotograficzna przygoda w krainie Ducha Gór, to wystawa planszowa będąca efektem konkursu skierowanego do uczniów w projekcie „Z Ossolineum do centrum polszczyzny. Edukacyjna wędrówka po Sudetach”.
• Drukarze i romanse – wystawa towarzysząca obchodom Roku Romantyzmu Polskiego, powiązana z dwusetną rocznicą pierwszego wydania poezji Adama Mickiewicza, zestawiająca romantyczne artefakty z dziełami współczesnego artysty Piotra Bosackiego, odbyła się w dniach 7 października 2022–11 grudnia 2022.
• Konopnicka ilustrowana – wystawa ilustrowanych wydaniach utworów Marii Konopnickiej, które pochodzą z końca XIX wieku oraz z czasów PRL, trwała 8 września 2022–4 grudnia 2022.
• 4×4 Ilustratorów – to wystawa z prezentacją współczesnych ilustracji książkowych z krajów Grupy Wyszehradzkiej, otwarta od 19 lipca 2022 do 28 sierpnia 2022.
• Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady, wystawa uwydatniająca postawy mieszkańców Europy wobec masowej eksterminacji Żydów, odbyła się w dniach 4 maja 2022–17 lipca 2022.
• Dodatkowo, „Romantyczna włóczęga po Sudetach” przybliżała prace Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego, połączone z historią turystyki sudeckiej, trwając od 29 kwietnia do 18 września 2022.
• Francuska Misja Wojskowa w Polsce. Pamiątki i fotografie to ekspozycja przedstawiająca historię Armii Polskiej we Francji, miała miejsce od 11 marca 2022 do 3 kwietnia 2022.
• Bartoszewski. Dlaczego nie ja?, zorganizowana z okazji setnej rocznicy urodzin Władysława Bartoszewskiego, prezentowała jego osobiste pamiątki oraz dokumenty od 4 marca do 10 kwietnia 2022.

2020

W roku 2020 odwiedzający mieli możliwość ujrzeć wiele innowacyjnych wystaw, w tym:

• Sanatorium – projekt zaprezentować tematy wpływu społecznego dystansu na procesy twórcze, obejmujący uczestnictwo wrocławskich artystów, trwał od 11 lipca do 23 sierpnia 2020.
• Czesław Czapliński. Portrety z historią – wystawa ukazująca portrety istotnych postaci kultury i nauki, zorganizowana od 5 do 28 czerwca 2020.
• „Stał dwór szlachecki…” – wystawa fotografii Waldemara Śliwczyńskiego przedstawiająca dwory, pałace i zamki z szlaku Adama Mickiewicza, dostępna od 1 marca do 31 maja 2020.

2019

W minionych latach Muzeum oferowało także:

• Wilno Mickiewicza i Słowackiego: tropem „Dziadów” cz. III, opisywująca losy Filomatów i Filaretów, miała miejsce w dniach 8 listopada 2019 – 30 czerwca 2020.
• #ZAPOLSKA, prezentująca fenomen Gabrieli Zapolskiej, trwała od 22 listopada 2019 – 16 lutego 2020.
• SENSO-litera, jako wystawa edukacyjna prezentująca różnorodne aspekty literatury, odbyła się od 6 lipca do 29 września 2019.
• Mama – Quentin Gréban, prezentacja ilustracji belgijskiego autora, miała miejsce od 7 czerwca do 30 czerwca 2019.
• „Kto Ty jesteś?”, projektem związanym z twórczością polskich artystów dziecięcych, odbył się od 14 czerwca do 31 sierpnia 2019.

2018

Następnie w 2018 roku można było zobaczyć:

• Łzy rzeczy, wystawa w ramach II Festiwalu Tradycji Literackich, trwająca od 30 listopada 2018 do 30 grudnia 2018.
• Prawem naszym – zmartwychwstanie, wielowątkowa opowieść o polskich drogach do wolności, odbyła się od 11 grudnia 2018 do 24 marca 2019.

2017

W 2017 roku rzeczywistością muzeum były następujące wydarzenia:

• Różewicz. Bez tekstu, przybliżająca postać Tadeusza Różewicza, trwająca od 15 grudnia 2017 do 18 marca 2018.
• Inne strony rękopisu „Pana Tadeusza”, prezentująca oryginalne karty brudnopisu i czystopisu, miała miejsce w dniach 29.09.2017–05.11.2017.
• Günter Grass – kolekcja gdańska w drodze, wystawa poświęcona rysunkom i rzeźbom Güntera Grassa, zorganizowana od 8 sierpnia do 17 września 2017.

2016

Lata poprzedzające były również bogate w wydarzenia:

• Wspomnienie miłosnego święta, wystawa o modzie ślubnej z PRL, trwała od 6 sierpnia do 18 września 2016.
• Historia przyszłości, z projektami artystycznymi i innymi działaniami, zorganizowana w latach 2016–2017.

Działalność edukacyjna

Muzeum „Pana Tadeusza” prowadzi niezwykle bogaty program edukacyjny i artystyczny, wspierany przez wiele działań interdyscyplinarnych, które poszerzają horyzonty tematyczne wystaw stałych. Pracownicy instytucji nieustannie dążą do zainicjowania dialogu z aktualnymi wątkami kultury współczesnej. Specjalnie przeszkoleni edukatorzy oferują bogate lekcje oraz warsztaty, wzbogacone o interaktywne czynności, bazujące na rozmowach oraz obszernej gamie multimediów. Jest to proces, który pozwala młodym ludziom na zrozumienie historii ojczyzny oraz na odkrywanie własnej tożsamości narodowej.

---

Oceń: Muzeum „Pana Tadeusza”

---