Hydropolis

---

Historia

W XIX wieku we Wrocławiu działalność wodociągów opierała się na czerpaniu wody z rzeki Odry. Proces uzdatniania tego surowca polegał na wykorzystaniu filtrów powolnych, czyli dużych otwartych basenów, które były wypełnione piaskiem oraz żwirem. Zanim woda rzecznej wlewana do tych basenów mogła być uznana za czystą, musiała przejść przez filtrację, powoli przesiąkając przez warstwę żwirowo-piaskową. W zakładzie produkcji wody „Na Grobli” funkcjonowały cztery takie filtry, a w latach 1890–1892 dobudowano piąty filtr, który różnił się od wcześniejszych konstrukcją. Filtr nr V był zamkniętym zbiornikiem z dachem, schowanym pod ziemią, o powierzchni wynoszącej 4600 m².

Na początku XX wieku zaprzestano czerpania wody z Odry, co wiązało się z koniecznością adaptacji zakładu produkcji do nowego surowca – wody gruntowej, która różniła się znacznie fizykochemicznie od wody rzecznej. Modernizacja zakładu była niezbędna, zwłaszcza że wzrastało zapotrzebowanie na wodę oraz ujmowano wodę z wysoką zawartością związków żelaza. Nowe dostosowania obejmowały głównie dwa obiekty: stary zbiornik wody czystej przekształcono w filtr odżelaziający, a filtr nr V stał się nowym większym zbiornikiem na czystą wodę. Po usunięciu milionów ton piasku oraz żwiru, w 1905 roku dawny filtr mógł pomieścić aż 12 milionów litrów czystej wody, stając się „zbiornikiem nr 1” i głównym rezerwuarem dla miasta.

Uzdatniona woda została przesyłana do wieży ciśnień dzięki dużemu agregatowi parowemu. Niestety, w 1919 roku urządzenie to uległo awarii, co wstrzymało dostawę wody, stwarzając jednocześnie możliwość realizacji pierwszej powojennej inwestycji. W ciągu pięciu miesięcy zbudowano nową pompownię awaryjną, której wyposażenie stanowiły nowoczesne, elektryczne pompy wirowe, które transportowały wodę bezpośrednio ze zbiornika czystej wody do wieży. Mimo że pierwotna budowla była dość skromna i nie pasowała do architektury zbiornika, z czasem poddano ją przebudowie. W 1924 roku zbudowano nowy obiekt w stylu modernizmu, a w latach 30. dokonano dalszych ulepszeń elewacji frontowej.

Zbiornik wody czystej pełnił swoją rolę aż do 1945 roku. Podczas wojennych działań strop zbiornika został uszkodzony przez rosyjskie bomby. Po wojnie konieczne były naprawy, dzięki którym zbiornik wznowił gromadzenie wody dla Wrocławia. Wydarzeniem, które wstrząsnęło całą infrastrukturą wodociągową, była powódź z 12 lipca 1997 roku. Zaskakująca fala powodziowa zalała budynki oraz urządzenia, a zbiornik nr 1 znalazł się pod wodą. To osunięcie przeszkodziło w produkcji wody w dwóch zakładach: „Mokry Dwór” oraz „Na Grobli”.

W 2002 roku rozpoczęto kompleksowy program modernizacji Zakładu „Na Grobli”, a zabytkowy zbiornik nr 1 został wpisany do rejestru zabytków. W 2004 roku obiekt przeszedł skromny remont, jednak już wówczas zaszła konieczność wyłączenia go z eksploatacji. Zbiornik funkcjonował do końca 2011 roku, kiedy zapadła decyzja o przekształceniu obiektu w Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis. Prace rewitalizacyjne trwały cztery lata, a ich efektem było otwarcie CEE Hydropolis w dniu 5 grudnia 2015 roku.

Architektura

Dostosowanie starej, zabytkowej budowli na potrzeby wystawiennicze wymagało wprowadzenia nowoczesnych elementów architektonicznych, które harmonijnie współgrają z oryginałem.

Główne wejście znajduje się w dobudowanej części od strony południowej, zostało zaprojektowane z miedzi, co idealnie komponuje się z otaczającą miedzianą zabudową.

Wnętrze zbiornika jest zagłębione w ziemi na głębokość 360 cm, a jego konstrukcja składa się z czterech prostokątnych komór, które są nakryte żelbetowymi sklepieniami w kształcie kolebki.

Ściany budynku zbudowane są z klinkierowej cegły, osiągając grubość do 126 centymetrów. Z zewnątrz budowla przykryta jest warstwami gliny i ziemi, z których grubość osiąga 160 cm.

Na powierzchni rośnie roślinność łąkowa, która nadaje budowli naturalnego charakteru. Na dach zbiornika prowadzą strome pochylnie oraz schody, co ułatwia dostęp do górnej części.

Wyrastające spośród traw kominki, które są widoczne na dachu, stanowią przypomnienie zabytkowego charakteru budynku oraz jego pierwotnej funkcji.

Działalność i ważniejsze atrakcje Hydropolis

Hydropolis to niezwykłe miejsce, w którym nowoczesne technologie multimedialne, interaktywne instalacje oraz wierne repliki pobudzają ciekawość i edukują na temat wody z różnych perspektyw. Cała wystawa jest podzielona na siedem tematycznych stref, które w unikalny sposób ukazują różnorodność i znaczenie wody w naszym życiu.

• Głębiny,
• Ocean Życia,
• Strefa Relaksu,
• Człowiek i Woda,
• Historia Inżynierii Wodnej,
• Miasto i Woda,
• Stany Wody.

Każda z wymienionych stref odsłania wodę w innym kontekście. Na przykład, zwiedzający mają okazję zwiedzić realistyczną replikę batyskafu Trieste, który jako pierwszy pojazd dotarł do najgłębszego punktu Ziemi. Umożliwia to zrozumienie nie tylko technologii, ale i odkryć związanych z głębinami oceanu. W strefach można również zapoznać się z działaniem starożytnych wynalazków dotyczących wody oraz poznać, jaką ilość wody zawiera ludzkie ciało.

Na początku wystawy wyświetlany jest film „Planeta Wody” na panoramicznym ekranie w 360°, co stanowi wspaniałe wprowadzenie do tematyki prezentowanej na wystawie. Warto również zwrócić uwagę na strefę Wystaw Czasowych, w której cyklicznie zmieniają się ekspozycje, dostarczając nowych wrażeń i informacji.

Oprócz namiarów wystawienniczych, Centrum oferuje bogaty program edukacyjny oparty na podstawach Ministerstwa Edukacji Narodowej. Uczniowie mogą uczestniczyć w specjalnych warsztatach naukowych, a grupy zorganizowane mają możliwość skorzystania z usług przewodnika, co z pewnością wzbogaci ich wiedzę.

Wśród najciekawszych atrakcji warto wymienić:

• drukarkę wodną o długości 46,5 m,
• wir wodny o wysokości 3,5 m,
• ekran panoramiczny 360° o długości 60 m,
• replikę batyskafu „Trieste” w skali 1:1,
• modele ryb głębinowych,
• instalację składającą się z modeli rekina i 1500 tuńczyków w skali 1:1,
• stację badawczą rafy koralowej,
• najdokładniejszą na świecie kopię rzeźby Dawida wykonaną w akrylu w skali 1:2,
• ścianę z porostem imitującym las amazoński,
• makiety starożytnych wynalazków,
• makiety największych statków na świecie,
• multimedialną mapę Wrocławia,
• interaktywny schemat zakładów produkcji wody i oczyszczalni ścieków,
• symulator zamieci śnieżnej,
• ogień z pary wodnej.

Hydropolis to miejsce, w którym woda przestaje być tylko elementem codziennym i staje się fascynującym obiektem wielu odkryć i badań. Zapraszamy do odkrywania jej tajemnic w wyjątkowy sposób!

Nagrody i wyróżnienia

Hydropolis ma na swoim koncie szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, które świadczą o jego znaczeniu oraz wpływie na edukację i kulturę. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• Cud Polski 2016 według National Geographic Traveler,
• wyróżnienie w konkursie Zabytek Zadbany przyznawanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
• nagroda publiczności Copper in Architecture Awards 2017,
• wyróżnienie w konkursie Piękny Wrocław w kategorii modernizacja obiektu historycznego,
• Dolnośląski Klucz Sukcesu za najlepszą inicjatywę edukacyjną,
• wyróżnienie od prestiżowego magazynu online Merit Award za kurtynę wodną,
• wyróżnienie w konkursie Best Places Wrocław 2016 według przewodnika Local Life,
• certyfikat jakości na lata 2017 oraz 2018 od Tripadvisor oraz odznaka Traveller’s Choice 2020,
• tytuł najlepszej atrakcji dla dzieci 2018 roku według portalu dzieckowpodrozy.pl,
• najlepszy obiekt eventowy 2017 roku w kategorii Uniqe MP Power Awards,
• Najlepszy Produkt Turystyczny Dolnego Śląska 2018,
• Najlepszy Produkt Turystyczny w Polsce w 2018 roku,
• Nagroda w XVIII edycji Konkursu Świat Przyjazny Dziecku w kategorii „miejsce przyjazne dzieciom”, organizowanym przez Komitet Ochrony Praw Dzieci,
• 1. Miejsce w plebiscycie TOP 5 dolnośląskich muzeów Radia Wrocław,
• wyróżnienie w konkursie „Popularyzator Nauki 2020” organizowanym przez PAP oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Te osiągnięcia podkreślają znaczną rolę Hydropolis w dziedzinie edukacji i kultury na Dolnym Śląsku oraz w całym kraju.

---

Oceń: Hydropolis

---