Kamienica przy Rynku 50 to wyjątkowy budynek usytuowany na wrocławskim rynku, który jest częścią północnej pierzei tej ważnej przestrzeni miejskiej, znanej jako Targ Łakoci. Obiekt ten, wcześniej znany jako dom handlowy Hünert, stanowi istotny element historyczny Wrocławia.
Wraz z innymi przedwojennymi domami handlowymi, takimi jak „Trautner” oraz „Marcus”, kamienica przy Rynku 50 tworzy niepowtarzalny zespół stanowiący „najważniejszy relikt oryginalnej zabudowy północnej pierzei Rynku”.
Historia i architektura kamienicy
„Pierwszy obiekt na działce nr 50 został zbudowany w czasach średniowiecznych. W roku 1903 konstrukcja ta została zniszczona, a na średniowiecznych fundamentach od strony Rynku powstał nowy dom handlowy Hünert. Jak zauważa Paweł Kirsch, projektantami budynku była spółka Schlesinger & Benedict. Z kolei Krystyna Kirschke wskazuje na architektów Richarda i Paula Ehrlichów, dla których był to pierwszy wspólny projekt. Nowa kamienica posiadała pięć kondygnacji z boczną oficyną oraz czterokondygnacyjnym tylnym skrzydłem, które schodziło w kierunku ulicy Igielnej. W piwnicach zachowały się ceramiczne beczkowe sklepienia.
Fasada budynku, częściowo w stylu secesyjnym, a częściowo pseudorenesansowym, została ozdobiona piaskowcem i wielkimi witrynami okiennymi, które zajmowały całą długość elewacji. Na czwartym i piątym piętrze nadano budowli formę zbliżoną do kamienicy mieszczańskiej. Oś środkowa tych kondygnacji wzbogacona została o płaski wykusz oparty na kamiennym, bogato zdobionym płaskorzeźbami wsporniku. W górnej części wykusza znajdowały się rzeźby przedstawiające cztery putta, a daszek kończył się metalowym, secesyjnym kwiatem słonecznika. Całość zwieńczał wysoki szczyt, ujęty w wolutowe spływy.
Do 1914 roku w obiekcie mieścił się Dom Handlowy Hünert (Geschäftshaus „Hünert”) oraz Winiarnia Littauera. Po zakończeniu I wojny światowej budynek został połączony z przylegającą kamienicą nr 49, tworząc w ten sposób wspólnie Dom Handlowy „Trautner”.
Po II wojnie światowej
W wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica przy Rynku 50 we Wrocławiu pozostała w dobrym stanie, co umożliwiło jej dalsze użytkowanie. Od 1946 roku w obiekcie funkcjonowała Moda Polska, a także znajdowała się prywatna biblioteka narodowa o nazwie „Książka na Śląsk”, której właścicielem był Sergiusz Kazanowicz.
Biblioteka zajmowała dwa pomieszczenia na parterze oraz trzy sale na pierwszym piętrze, co mogło sprzyjać rozwojowi czytelnictwa w regionie. Jej działalność jednak zakończyła się 9 grudnia 1949 roku, kiedy to biblioteka przeniosła się do sąsiedniego budynku pod numerem 14, na pierwsze piętro.
Przechodząc do lat 90., w kamienicy swoją siedzibę zyskał znany sklep Empik, co podkreślało znaczenie tej lokalizacji w handlu. Wówczas budynek przeszedł przebudowę, której projekt przygotowało Biuro Kapitońscy. W wyniku tych zmian, elewacja od strony ulicy Igielnej została gruntownie zmieniona, a tylne dziedzińce zostały zagospodarowane dla zwiększenia powierzchni handlowej.
W 2008 roku dokonano kolejnych adaptacji, przekształcając czwartą i piątą kondygnację budynku w apartamenty, co przyczyniło się do dalszego ożywienia tej wrocławskiej kamienicy.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 315.
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 149.
- Kirschke 2005 ↓, s. 158.
- Kirschke 2005 ↓, s. 157.
- Kirschke 2005 ↓, s. 269.
- Putta na kamienicy, na wykuszu
- widok wnętrza winiarni, ok. 1926
- Urszula Wróbel Bryła Sergiusz Kazanowicz i jego biblioteka "Książka na Śląsk"
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy Rynku 53 we Wrocławiu | Kamienica przy ul. Ofiar Oświęcimskich 3 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Białoskórniczej 24 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 15 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 33 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 29 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 3-4 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 7 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 73–74 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Prusa 5 we Wrocławiu | Kamienica przy pl. Solnym 17 we Wrocławiu | Kamienica Pod Zieloną Dynią we Wrocławiu | Kamienica Pod Zieloną Dynią i Dwoma Polakami we Wrocławiu | Kamienica Pod Błękitnymi Podkowami we Wrocławiu | Kamienica przy Rynku 20 we Wrocławiu | Kamienica Pod Białym Niedźwiedziem we Wrocławiu | Dawna kamienica Pod Białym Lwem we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kuźniczej 65-66 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 5 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 2 we WrocławiuOceń: Kamienica przy Rynku 50 we Wrocławiu