Kamienica Pod Zieloną Dynią we Wrocławiu

---

Historia kamienicy i jej architektura

Historia kamienicy Pod Zieloną Dynią we Wrocławiu sięga XIII wieku, kiedy to na działce numer 22 i 23 znajdował się budynek o szerokości 20 lub 22 łokci. W rejestrze podano, że szerokość wynosiła 20,5 łokci. Budynek ten miał wejście w bocznej ścianie, a między nim a sąsiednią kamienicą nr 21 istniała przestrzeń, która była znana jako „miedziuch”.

W roku 1487 obiekt ten stał się siedzibą gospody prowadzonej przez Caspara Kristiana. W końcu XV wieku gospoda została połączona z tylnym budynkiem, który mieścił się przy ulicy Junkierskiej, dzisiejszej ul. Ofiar Oświęcimskich. W roku 1541, co można wyczytać z umieszczonej daty w portalu, przeprowadzono przebudowę, nadając kamienicy styl renesansowy. Wznoszący się trzykondygnacyjny obiekt miał trzy osie okienne oraz dach obramowany szczytem.

Szyld szczytu kamienicy był podzielony pilastrami i gzymsami, a na samej górze umieszczono poziome woluty, które były podparte rzędami kanelur. Okna otoczone były dekoracyjnymi profilami, a te boczne miały dodatkowe zdobienia u dołu w postaci guzków. Wejście na parterze prowadziło przez prostokątny portal umieszczony w zachodniej osi, a nad nim znajdowało się podwójne naświetle w kształcie leżącego prostokąta, które było podobnie ozdobione. Pomiędzy portalem a nadświetlem mieściła się dekoracja z krótkich kaneli z piszczałkami, oddzielonych niewielkimi tondami.

W centralnej części dekoracji znajdowała się data „1541”, a nad nią inskrypcja w języku łacińskim napisana majuskułą: VERBVM DOMINI MANET IN ETERNUM („Słowo Boga trwa na wieki”). Nad inskrypcją znajdował się gzyms dzielący, a powyżej dekoracja kaneli z piszczałkami. Niestety, w 1910 roku kamienica została zburzona i na jej miejscu powstał pięciokondygnacyjny modernistyczny dom handlowy, zaprojektowany przez H. Buchmanna.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

Kamienica była w rękach rodziny Schmiedchen (czasami pisanej jako Smedchen lub Schmidtchen) w latach 1395–1426. Około roku 1416, jej właścicielami stali się Margareth wraz z mężem Niclasem Sachse oraz Hans Schmiedchen, który w 1422 roku wykupił część majątku siostry. Hans był członkiem dwudziestu czterech stałych rajców i ławników w latach 1430–1438.

W roku 1426 kamienica zmieniła właściciela, przechodząc w ręce Michela Hansstengela, a w 1433 roku znów zmieniła właściciela. Nowym nabywcą został Peter Kyrstan von Troppaw z Opawy. W latach 1439–1454 był on wielokrotnie wybierany do ławy oraz rady miejskiej, sprawując jednocześnie funkcje królewskiego lennika, posiadacza ziemskiego oraz właściciela wielu miejskich posesji. Zmarł w 1463 roku, a opieka nad kamienicą spadła na jego żonę Magdalenę do 1470 roku. Później budynek znalazł się w posiadaniu jego szóstki dzieci.

W 1486 roku jedynym właścicielem stał się syn Kaspar, a po jego śmierci, od 1491 do 1507, kamienicą zarządzał kolejny potomek rodu Kyrstan o tym samym imieniu, Kaspar.

Po 1945

W 1945 roku, w czasie oblężenia Wrocławia, kamienica Pod Zieloną Dynią uległa całkowitemu zniszczeniu. Po zakończeniu wojny budowla została pieczołowicie odbudowana w latach 1952–1960, co przywróciło jej cechy zbliżone do stylu renesansowego. W odrestaurowanym portalu budynku można zaobserwować dwie daty: 1541 oraz 1954, które mają znaczenie historyczne.

Dodatkowo, odtworzono inskrypcję w języku łacińskim, co nadaje budowli jeszcze większego historycznego charakteru. Wnętrze kamienicy posiada sieni oraz klatkę schodową, która jest wspólna z sąsiednią kamienicą nr 22. Z tego miejsca prowadzi także przejście do schodów w budynku 24.

---

Oceń: Kamienica Pod Zieloną Dynią we Wrocławiu

---