Manfred von Richthofen

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Manfred von Richthofen przyszedł na świat w Borku, który dawniej nosił nazwę Kleinburg, stanowiąc obecnie część Wrocławia. Pochodził z zamożnej pruskiej rodziny arystokratycznej, posiadającej tytuł barona (niem. Freiherr). Jako drugie dziecko z czworga dzieci barona Albrechta von Richthofena oraz jego żony Kunegundy z rodu von Schickfus und Neudorff, spędził swoje wczesne lata w atmosferze wojskowej tradycji. W dziewiątym roku życia przeprowadził się z rodzicami do Świdnicy, a następnie uczęszczał do szkół wojskowych. W 1911 roku rozpoczął swoją karierę militarną, wstępując do kawalerii, gdzie służył w 1. pułku ułanów Cesarza Aleksandra III.

Uczestnictwo w I wojnie światowej

W momencie, gdy wybuchła I wojna światowa, Manfred von Richthofen znajdował się w garnizonie w Ostrowie Wielkopolskim. Pełnił tam funkcję oficera kawalerii, najpierw na froncie wschodnim, następnie na zachodnim. W ciągu pierwszych lat wojny miał niewiele okazji do walki, co sprawiło, że w maju 1915 roku poprosił o przeniesienie do lotnictwa. Początkowo służył w jednostce rozpoznawczej Feldflieger Abteilung 69, a następnie w pułku bombowym w Belgii, gdzie zyskał doświadczenie jako bombardier i obserwator. Jego pierwszy oficjalny sukces powietrzny miał miejsce we wrześniu 1915 roku, kiedy to zestrzelił bombowy samolot Farman, mimo że nie otrzymał za to uznania, ponieważ wrak spadł poza liniami wroga.

Po doskonaleniu swoich umiejętności pilotażu, powrócił do służby jako pilot myśliwski. Wkrótce zestrzelił kolejny samolot, jednak również i to zwycięstwo nie zostało uznane. W miarę jak intensyfikowały się działania wojenne, w czerwcu 1916 roku von Richthofen dołączył do elitarnej eskadry Jagdstaffel 2, odkrywanej przez słynnego asa Oswalda Boelcke. Manfred szybko zdobył miano jednego z najlepszych pilotów myśliwskich.

17 września 1916 roku odniósł swoje pierwsze uznane zwycięstwo nad Cambrai, zestrzeliwując dwumiejscowy samolot F.E.2b. Kolejne sukcesy przyczyniły się do zwiększenia jego sławy, a 23 listopada zestrzelił brytyjskiego asa Lanoe Hawkera, co przyniosło mu 11. zwycięstwo. Po 16 udanych misjach stał się najlepszym niemieckim asem, co zaowocowało odznaczeniem Pour le Mérite. W styczniu 1917 roku objął dowództwo nad eskadrą Jagdstaffel 11, przekształcając ją w potężną jednostkę, nazywaną „latającym cyrkiem” z uwagi na swoje niesamowite osiągnięcia. Wówczas, jego brat Lothar von Richthofen dołączył do jego jednostki, również zyskując miano asa.

Zestrzelenie

21 kwietnia 1918 roku miała miejsce tragiczna chwila w dziejach Manfreda von Richthofena. Zainstalowany na trójpłatowcu Fokker Dr.I, wystartował z grupą pilotów. Nad przełęczą Morlancourt stoczył walkę powietrzną z samolotami Sopwith Camel. W trakcie pościgu za jednym z nich, został ostrzelany przez inny samolot oraz wojska australijskie na ziemi, co doprowadziło do jego śmiertelnego ustrzelenia. Po badaniach stwierdzono, że śmiertelny pocisk trafił go w klatkę piersiową. Obecnie sądzono, że strzał prawdopodobnie padł z podstawowych karabinów maszynowych, a najczęściej jako winowajcę wskazuje się sierżanta Cedrica Popkina.

Pomimo zamieszania wokół okoliczności jego śmierci, władze brytyjskie za czołowe zdobycze uznały Arthura „Roya” Browna. Manfred von Richthofen z 80 uznanymi zwycięstwami pozostał najlepszym asem I wojny światowej. Jego ciało zostało pochowane z pełnymi honorami wojskowymi, a po kilku latach przeniesione na berliński cmentarz Invalidenfriedhof z uwagi na jego niezatarte osiągnięcia jako wybitnego lotnika.

Odznaczenia

„Czerwony Baron, znany z niezwykłej odwagi i umiejętności w powietrzu, zdobył wiele prestiżowych nagród i odznaczeń w trakcie swojej służby wojskowej. Medale te pochodzą zarówno z Niemiec, jak i z innych krajów, takich jak Austria, Turcja oraz Bułgaria.

• Order Orła Czerwonego III Klasy z Koroną i Mieczami – przyznany 6 kwietnia 1918,
• Pour le Mérite – otrzymany 12 stycznia 1917,
• Krzyż Kawalerski z Mieczami Orderu Królewskiego Rodu Hohenzollernów – nadany 11 listopada 1917,
• Krzyż Żelazny I Klasy – zdobyty w roku 1914,
• Krzyż Żelazny II Klasy – przyznany 12 września 1914,
• Wojskowy Order Zasługi IV Klasy z Mieczami – wyróżnienie z Bawarii, 24 kwietnia 1917,
• Krzyż Kawalerski Orderu Wojskowego Świętego Henryka – nadany 16 kwietnia 1917,
• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Wojskowej – wyróżnienie z Wirtembergii,
• Order Ernestyński I Klasy z Mieczami – Księstwo Saksonii-Coburg-Gotha, 9 maja 1917,
• Odznaka Honorowa Powszechna „za Waleczność” – przyznana w Hesji,
• Krzyż Honorowy Wojenny za Bohaterski Czyn – nadany w Lippe,
• Krzyż za Wierną Służbę – wyróżnienie z Schaumburg-Lippe,
• Wojenny Krzyż Zasługi II Klasy – przyznany przez Księstwo Brunszwiku, 24 września 1917,
• Medal Księcia Karola Edwarda II Klasy z Mieczami – Księstwo Saksonii-Coburg-Gotha, 30 grudnia 1916,
• Krzyż Hanzeatycki Hamburski,
• Krzyż Hanzeatycki Bremeński – nadany 25 września 1917,
• Krzyż Hanzeatycki Lubecki – przyznany 22 września 1917,
• Odznaka za Rany w czerni,
• Order Waleczności IV Klasy I Stopnia – wyróżnienie z Bułgarii, czerwiec 1917,
• Krzyż Zasługi Wojskowej III Klasy z Mieczami – przyznany w Austro-Węgrzech,
• Order Korony Żelaznej III Klasy z Mieczami – wyróżnienie z Austro-Węgier,
• Medal Imtiyaz w Srebrze z Mieczami – Imperium Osmańskie,
• Medal Liakat w Srebrze z Mieczami – Imperium Osmańskie,
• Żelazny Półksiężyc – przyznany w Imperium Osmańskim.

Wyrazy uznania

Manfred von Richthofen, znany również jako Czerwony Baron, pozostawił po sobie niezatarte ślady w historii lotnictwa, a jego pamięć jest wciąż pielęgnowana w wielu miejscach. Istnieją różne formy upamiętnienia jego osiągnięć, które są świadectwem jego znaczenia.

Wśród najbardziej zauważalnych jest jednostka Luftwaffe, która została nazwana na jego cześć – Jagdgeschwader 71 „Richthofen”. Jej siedziba znajduje się w Wittmund w Dolnej Saksonii, gdzie stworzono również izbę pamięci, poświęconą temu wybitnemu lotnikowi.

W Niemczech, a szczególnie w okresie III Rzeszy, kult Richthofena osiągnął szczyt, co świadczy o licznych tablicach i kamieniach pamiątkowych, które zostały tam ufundowane. W Świdnicy, jego rodzinnym mieście, powstało muzeum, które gromadzi pamiątki związane z jego życiem i dokonaniami.

Pamięć o Manfredzie von Richthofenie zyskała nowy wymiar w XXI wieku w Świdnicy. Utworzono mural oraz zbudowano pomnik, który jest repliką jego kultowego samolotu Fokker Dr.I, co przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Upamiętnienie w kulturze

Wojenne osiągnięcia Manfreda von Richthofena zainspirowały wiele dzieł kultury, w tym film biograficzny zatytułowany „Czerwony baron”, który wydano w 2008 roku pod reżyserią Nikolai Müllerschöna. W role tytułowego protagonisty wcielił się utalentowany niemiecki aktor Matthias Schweighöfer.

Postać Czerwonego Barona znalazła również swoje miejsce w pełnometrażowym filmie animowanym „Fistaszki”, który miał premierę w 2015 roku. W tej produkcji antagonistą jednego z głównych bohaterów, psa Snoopy’ego, został właśnie Czerwony Baron.

Muzyka również czerpie z legendy Manfreda von Richthofena; w 2019 roku zespół Sabaton wydał utwór „The Red Baron”, który dedykowany jest tej ikonicznej postaci.

Warto zaznaczyć, że Manfred von Richthofen jest także jednym z bohaterów drugiego tomu komiksowej serii „Fortuna Winczlavów”, co świadczy o jego trwałym śladzie w popkulturze.

---

Oceń: Manfred von Richthofen

---