Friedrich von Mellenthin

---

Życiorys

Friedrich von Mellenthin przyszedł na świat we Wrocławiu, a jego rodzina miała militarne tradycje. Jego ojciec, Paul Henning von Mellenthin (1866–1918), pełnił służbę jako podpułkownik artylerii, a matka, Orlinda von Waldenburg (1876–1980), pochodziła z Prus Królewskich. W 1924 roku z sukcesem ukończył wrocławskie Realgymnasium, co otworzyło przed nim drzwi do kariery wojskowej. Zaledwie kilka miesięcy później, Friedrich został zwerbowany na szeregowca do 7 Pułku Kawalerii Reichswehry. W następnych latach piął się po szczeblach kariery, a w 1928 roku uzyskał status porucznika, kiedy to Reichswehra dysponowała jedynie czterema tysiącami oficerów.

W 1932 roku wziął ślub z Ingeborg von Aulock (1913-?), córką emigranta z Związku Południowej Afryki. Chociaż określał siebie jako osobę zadowoloną z życia w pułku, jego dowódcy przydzielili go do sporządzania raportów operacyjnych w dowództwie oddziału. Jego umiejętności w tworzeniu tychże raportów doprowadziły do przydzielenia go do Kriegsschule w 1935 roku, gdzie po dwóch latach ukończył naukę w zakresie sztabu.

Początek wojny w Europie

Od 1937 roku do grudnia 1939 roku, Friedrich von Mellenthin pełnił rolę trzeciego oficera sztabowego w III Korpusie Armijnym Wehrmachtu. Uczestniczył w inwazji na Polskę, gdzie III Korpus Armijny atakował polskie siły z rejonu Pomorza, prowadząc natarcie wzdłuż rzeki Wisły w kierunku Warszawy, co istotnie utrudniało Polakom ucieczkę z korytarza. W okresie od czerwca do sierpnia 1940 roku działał jako pierwszy oficer sztabowy 197 Dywizji Piechoty podczas francuskiej kampanii oraz pracował nad przygotowaniami do Operacji Lew Morski. Następnie, od września 1940 do lutego 1941 był trzecim oficerem sztabowym 1 Armii, a potem trafił do administracji w okupowanej północnej Francji. Po krótkiej przerwie, od marca do maja 1941 roku pełnił funkcję trzeciego oficera sztabowego w 2 Armii podczas niemieckiej ofensywy na Bałkanach.

Afryka

Następnie Friedrich von Mellenthin został skierowany do Afryki Północnej, gdzie od czerwca 1941 do września 1942 roku służył jako trzeci oficer sztabowy u boku generała armii Erwina Rommla w Afrika Korps, która później przekształciła się w Panzergruppe / Panzerarmee Afrika. W tym czasie brał udział w wielu istotnych bitwach, takich jak te o Tobruk, Gazalę, Bir Hakeim oraz El Alamein. Od lipca do września 1942 roku pracował jako p/o operacyjnego oficera sztabowego obok feldmarszałka Rommla, jednak stres związany z wojną powodował, że Friedrich spędził wrzesień i październik 1942 w szpitalu wojskowym w Garmisch-Partenkirchen, gdzie dochodził do zdrowia po zdiagnozowanej pełzakowicy.

Front wschodni

Po wyleczeniu Friedrich von Mellenthin służył od listopada 1942 do maja 1944 roku jako szef Sztabu XXXXVIII Korpusu Pancernego na froncie wschodnim. Uczestniczył w istotnych bitwach na terenach wschodnich, takich jak Stalingrad, Kursk, Kijów oraz region zachodniej Ukrainy, w tym w bitwie o Tarnopol. Jako szef sztabu dla XXXXVIII Korpusu Pancernego regularnie utrzymywał kontakt z generałem Paulusem, dowiadując się o rozkazach, które nakazywały utrzymanie okrążonego Stalingradu mimo postępującej ofensywy Armii Czerwonej.

W lipcu 1944 roku, jako szef sztabu Korpusu, próbował bezskutecznie zapobiec okrążeniu Brodów w początkowych fazach operacji lwowsko-sandomierskiej. Gdy wyżsi oficerowie zostali przeniesieni, generał von Mellenthin przejął dowództwo po generał Hermannie Balcku, który został mianowany dowódcą 4 Armii Pancernej w sierpniu 1944, kontynuując w ten sposób walki na zachodniej Ukrainie oraz w południowo-wschodniej Polsce. W tym czasie, pozycje niemieckie zostały zmuszone do wycofania się za rzekę San, co stworzyło przyczółek, który miał później wpływ na operację wiślańsko-odrańską w styczniu 1945 roku.

Front zachodni

We wrześniu 1944 roku generał von Mellenthin został przeniesiony do wschodniej Francji. Był tam pod dowództwem generała armii Hermanna Balcka, który również otrzymał awans. Do listopada 1944 roku pełnił funkcję szefa sztabu generalnego w Grupie Armii G, uczestnicząc w kampanii na froncie zachodnim, w obszarze od Luksemburga po Szwajcarię. Wziął udział w ciężkich bitwach pod Nancy, Metz, Arracourt oraz Vosges w regionie Alzacji-Lotaryngii. Jednakże, w grudniu 1944 roku, został pozbawiony dowództwa z powodu nieautoryzowanego wycofania sił z wyznaczonego sektora, przenosząc go do rezerwy oficerskiej Naczelnego Dowództwa Sił III Rzeszy.

W grudniu 1944 roku, generał Heinz Guderian przywrócił go do czynnej służby. Od 28 grudnia 1944 do lutego 1945 roku, był przydzielony do 9 Dywizji Pancernej w trakcie bitwy o Ardeny, gdy dywizja walczyła na północ od Bastogne. Następnie, od marca do maja 1945 roku, pełnił funkcję szefa sztabu dla 5 Armii Pancernej generała Hassona von Manteuffela, który bronił zachodnich Niemiec przed nacierającymi siłami amerykańsko-brytyjskimi, które prowadziły działania w regionie Zagłębia Ruhry oraz Kolonii. Podczas odwrotu na wschód, Friedrich von Mellenthin został wzięty do niewoli przez Brytyjczyków w Höxter nad Wezerą 3 maja 1945 roku.

Po wojnie

Po zakończeniu działań wojennych, Friedrich von Mellenthin spędził 2,5 roku w obozie jenieckim. W trakcie swojego pobytu miał okazję rozmawiać z innymi oficerami o wydarzeniach z minionego konfliktu, a także sporządzać notatki na ten temat. Jako jeden z apolitycznych oficerów, podkreślał swoją niewiedzę na temat zbrodniczych działań hitlerowskich. Po zwolnieniu osiedlił się z rodziną w ZPA. W 1954 roku rozwiązał swoje małżeństwo z Ingeborg, z którą doczekał się pięciorga dzieci, a następnie ożenił się z Sybille Zeltmann (ur. 1925), mając z nią dwoje dzieci.

W 1956 roku w Nowym Jorku opublikowano książkę, która powstała na podstawie jego notatek, zatytułowaną Panzer Battles, pierwotnie znaną jako Panzerschlachten. W dziele tym von Mellenthin szczegółowo opisał wszystkie kampanie, w których brał udział. Książki te można znaleźć w bibliotekach akademii wojskowych, takich jak Sandhurst (Wielka Brytania), West Point (USA) oraz Frunze (Rosja).

W 1960 roku, z okazji Roku Afryki, Friedrich, będąc już dyrektorem handlowym South African Airways Trek w Johannesburgu, zwiększył swoje zaangażowanie polityczne. Przedstawił koncepcję stworzenia Organizacji Paktu Południowoafrykańskiego, wzorowanej na NATO, której celem byłaby stabilizacja regionu oraz przeciwstawienie się dekolonizacji. Potencjalnymi członkami tej organizacji miałyby być Związek Południowej Afryki jako państwo założycielskie, Afryka Południowo-Zachodnia, Rodezja oraz kolonie portugalskie w Mozambiku i Angoli, które znajdowałyby się poza zasięgiem ochrony NATO. Friedrich von Mellenthin zmarł w 1997 roku w Johannesburgu.

Prace

Książka Panzerschlachten została wydana w wielu krajach, co świadczy o jej międzynarodowym zasięgu oraz znaczeniu w badaniach nad historią II wojny światowej. Oto niektóre z wydanych wersji:

• Panzer Battles: A Study of the Employment of Armor in the Second World War. Ballantine Books: Nowy Jork 1971. ISBN 0-345-24440-0,
• Panzerschlachten. Eine Studie über den Einsatz von Panzerverbänden im 2. Weltkrieg. K. Vowinckel: Heidelberg 1963,
• Танковые сражения 1939-1945 гг.: Боевое применение танков во второй мировой войне. Wydawnictwo Literatury Wojskowej: Moskwa 1957,
• Bitwy Pancerne Wehrmachtu. Wydawnictwo Armagedon. Gdynia 2011.

Oprócz tego, autor publikuje również szereg innych książek, które przyczyniają się do zrozumienia militariów oraz historii II wojny światowej. Oto lista wybranych prac:

• German Generals of World War II: As I Saw Them. University of Oklahoma Press: Norman 1977. ISBN 0-8061-1406-1,
• (wraz z Russelem H. S. Stolfim i Erichem Sobikiem) NATO Under Attack. Duke University Press: Durham 1984. ISBN 0-8223-0582-8,
• Schach dem Schicksal. Ein deutscher Generalstabsoffizier berichtet von seiner Herkunft, seinem Einsatz im 2. Weltkrieg und seinem beruflichen Neubeginn nach dem Kriege. (cykl Soldatenschicksale des 20. Jahrhunderts als Geschichtsquelle, t. 11). Biblio Verlag: Osnabrück 1988. ISBN 3-7648-1729-1.

---

Oceń: Friedrich von Mellenthin

---