Zespół budynków Politechniki Wrocławskiej, znany jako budynki D1 i D2, to istotna część architektury Wrocławia i znajduje się na osiedlu Plac Grunwaldzki. Te dwa budynki dydaktyczne, oznaczane także jako D-1 i D-2, mają swoje odpowiedniki adresowe przy placu Grunwaldzkim: D1 przy numerze 13 oraz D2 przy numerze 9.
Historia tych budynków sięga lat 1948-1950, kiedy to architekci Tadeusz Brzoza i Zbigniew Kupiec opracowali projekt zabudowy. Realizacja budowy miała miejsce w latach 1950-1955, tworząc dwa wolnostojące, bliźniacze obiekty, które wzbogacają przestrzeń uczelni. Urok architektoniczny budynków podkreślają reprezentacyjne wejścia zlokalizowane od strony placu.
Budynek D1 i D2 są uznawane za jedne z pierwszych konstrukcji zrealizowanych na obszarze placu Grunwaldzkiego po zakończeniu II wojny światowej. Ich styl architektoniczny w pewnym sensie odnosi się do doktryny socrealizmu, chociaż wielu krytyków zauważa, że jest to nawiązanie jedynie powierzchowne i dostrzega w nich silne echo polskiego klasycyzującego modernizmu z lat 30. XX wieku.
Współcześnie oba budynki cieszą się uznaniem za swoją kompozycję, układ urbanistyczny oraz architekturę, co potwierdzają pozytywne opinie wśród znawców. Co więcej, są wpisane do gminnej ewidencji zabytków, a niektórzy postulują o ich objęcie ochroną w ramach rejestru zabytków, co świadczy o ich wartości historycznej i kulturalnej.
Położenie i otoczenie
Budynki dydaktyczne Politechniki Wrocławskiej, oznaczane jako D1 i D2, znajdują się w malowniczej części Wrocławia, na osiedlu Plac Grunwaldzki. Wyraźnie przypisane adresy to plac Grunwaldzki 13 dla budynku D1 oraz plac Grunwaldzki 9 dla D2. Oba budynki zlokalizowane są na ważnym terenie, który charakteryzuje się gęstą zabudową oraz dynamicznym wykorzystaniem przestrzeni. Współrzędne geograficzne, które precyzyjnie określają lokalizację całego zespołu budowli, wynoszą: szerokość geograficzna – 51°6’35.72″N oraz długość geograficzna – 17°3’28.13″E.
Strefa, w której usytuowane są te obiekty, należy do obszarów o wysokiej intensywności zabudowy oraz znaczącej gęstości zaludnienia. Charakteryzuje się urbanistycznym blokiem w formie kwartałów z ciągłymi pierzejami, które kształtują przestrzeń ulic oraz placów. Dzięki umiejscowieniu wzdłuż placu Grunwaldzkiego, oraz odpowiedniej skali i architekturze, budynki te tworzą spójną pierzeję, wzbogacając charakter tego odcinka.
W okolicy można również zauważyć wiele ważnych obiektów oraz przestrzeni publicznych, w tym różnorodne instytucje edukacyjne oraz komercyjne. W sąsiedztwie D1 i D2 znajduje się rozległa zabudowa związana z wyższymi uczelniami, w tym pozostałe obiekty Politechniki Wrocławskiej, które uzupełniają edukacyjną atmosferę tego miejsca. Z kolei po drugiej stronie placu możemy dostrzec zespół mieszkaniowy przy placu Grunwaldzkim, znany jako Sedesowce lub Manhattan.
Co więcej, budynek D2 sąsiaduje z Kościołem Najświętszego Serca Jezusowego oraz towarzyszącą zabudową przy placu Grunwaldzkim 3, podczas gdy D1 graniczy z budynkiem D-20 oraz z Domem Naukowca przy placu Grunwaldzkim 15 i kolejnych numerach nieparzystych.
Teren ten wyróżnia się również niezwykle dogodnym dostępem do komunikacji. Budynek D1, zwłaszcza, zapewnia bezpośredni dostęp do infrastruktury transportowej. W jego sąsiedztwie umiejscowione są przystanki tramwajowe i autobusowe, które obsługują linie komunikacyjne w ramach wrocławskiej sieci miejskiej, w tym zarówno dzienne, jak i nocne. Na osi głównej placu Grunwaldzkiego znajdują się przystanki o nazwach: most Grunwaldzki oraz plac Grunwaldzki.
Historia
Obszar, na którym zlokalizowane są budynki Politechniki Wrocławskiej, w czasach przed drugą wojną światową był gęsto zabudowany, tworząc typową dla śródmieścia dzielnicę mieszkaniową. W szczególności, w obrębie nowo powstałych budynków, znajdowały się kamienice, a także Kościół imienia Marcina Lutra, który stał na terenie, gdzie obecnie znajduje się budynek D1. Podczas końcowych dni II wojny światowej, w szczególności w 1945 roku, Wrocław był oblężony, co uniemożliwiło niemieckim siłom korzystanie z lokalnych lotnisk. W odpowiedzi na te trudności, podjęto decyzję o stworzeniu nowego lotniska w centrum miasta. Aby zrealizować ten plan, wyburzono znaczną część zabudowy mieszkalnej w obszarze współczesnego placu Grunwaldzkiego, a tzw. oś Grunwaldzka została zamierzona jako pas startowy. Demontaż dotyczył również wymienionego wcześniej kościoła, co po zakończeniu wojny doprowadziło do powstania znacznego obszaru niezabudowanego, tworząc szeroki plac, który rozciągał się aż do Mostu Grunwaldzkiego oraz Mostu Szczytnickiego.
Już na końcu lat czterdziestych XX wieku, zaczęto prace projektowe nad koncepcją zagospodarowania tego placu. Zespół pracujący pod przewodnictwem profesora Andrzeja Frydeckiego opracował projekt dla południowej części placu. Ostateczna wersja tego projektu została pozytywnie oceniona przez Mariana Spychalskiego, ówczesnego ministra odbudowy. Przewidywał on budowę dwóch identycznych budynków przeznaczonych dla Politechniki, które miały stanowić reprezentacyjne wejście na teren uczelni oraz stworzenie dziedzińca typu cour d’honneur. Ta część koncepcji została włączona do realizacji jako jedna z pionierskich inwestycji w tym obszarze.
Szczegółowy plan budowy budynków dydaktycznych zrealizowano w latach 1948–1950, a projektantami byli Tadeusz Brzoza oraz Zbigniew Kupiec. Początkowo projekt zakładał budowę o kształcie prostokąta z wewnętrznymi dziedzińcami, a także bardziej klasyczną architekturę z symetrycznymi fasadami i dekoracjami przedstawiającymi postacie z atrybutami nauki i techniki w stylizacji antycznej. Ostatecznie jednak zmieniono koncepcję i zbudowano budynki w formie trójskrzydłowej, z wejściami osłoniętymi sześcioma arkadami oraz bez wcześniej planowanych dekoracji figuralnych. Teren pod inwestycję został przekazany Politechnice Wrocławskiej przez Zarząd Miejski Wrocławia w kwietniu 1950 roku.
Budowa budynków trwała od 1950 do 1955 roku, a symboliczny początek prac datuje się na 22 lipca 1950 roku, kiedy to miała miejsce uroczystość położenia kamienia węgielnego. Budynek D1 został oddany do użytku na przełomie lat 1954 i 1955, pierwotnie przeznaczony dla Wydziału Elektrycznego, któremu nadano nazwę „Nowy Elektryczny”, natomiast budynek D2 ukończono w 1955 roku z zamiarem obsługi Wydziału Lotniczego. Po jego likwidacji, budynek D2 został przekazany Wydziałowi Mechanizacji Rolnictwa, a po jego upadku w 1958 roku, zyskał nową funkcję, obsługując Wydział Inżynierii Sanitarnej. Inwestycja ta uznawana była za sztandarowy projekt tej epoki, nie tylko dla Politechniki, lecz także dla Wrocławia, i rozpoczęła rozbudowę uczelni.
W 1956 roku, w północnej pierzei budynku D1, zaprojektowano nowy obiekt mieszkalny, oddany do użytku w 1960 roku, znany jako Dom Naukowca. Z kolei przeciwległa część placu została zabudowana zespołem mieszkalno-usługowym (tzw. Sedesowce) w latach 1967–1978, co znacząco zmieniło charakter otoczenia budynków D1 i D2.
W roku 1964 ustawiono pomnik ku czci profesorów lwowskich zamordowanych podczas II wojny światowej na skwerze pomiędzy budynkami D1 i D2 – Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich. Nastał czas stanu wojennego, kiedy to w nocy z 14 na 15 grudnia 1981 roku strajk okupacyjny w budynku A1 został spacyfikowany, a strajk w budynku D1 zakończył się następnego dnia na apel Andrzeja Wiszniewskiego, rektora Tadeusza Zipsera oraz profesora Krzysztofa Pigonia.
W 1991 roku w podcieniu budynku D1 zamontowano tablicę pamiątkową dla profesorów Politechniki Lwowskiej, zamordowanych w 1941 roku, a jej odsłonięcie odbyło się 4 lipca. W przeciągu lat 2000–2010 w budynkach D1 i D2 realizowano liczne prace remontowe, które wprowadziły pewne zmiany w architekturze, takie jak wymiana na nowoczesne okna PVC i zmniejszenie niektórych portfenetrów.
W XXI wieku powstały nowe obiekty zwiększające przestrzeń kampusu, w tym sąsiadujący z budynkiem D1 budynek przy ulicy Zygmunta Janiszewskiego 8, a także nowa biblioteka zbudowana w latach 2010-2013, przylegająca do obu budynków, która tworzy zamknięcie dziedzińca i nosi nazwę D-21: Bibliotech – Strefa Otwartej Nauki, wyposażona w laboratoria cyfrowe oraz systemy nauczania elektronicznego.
Zabudowa i zagospodarowanie terenu
Kompleks budynków na Politechnice Wrocławskiej, składający się z budynków D1 i D2, obejmuje dwa konstrukcyjnie zbliżone obiekty edukacyjne, oddalone od siebie o około 40 metrów. Zostały one zlokalizowane wzdłuż osi ulicy Grunwaldzkiej. W tej przestrzeni stworzono początkowo otwarty dziedziniec, który dziś jest otoczony z jednego boku, wyposażony w skwer oraz pas zieleni, który rozciąga się od głównej alei prowadzącej do placu Grunwaldzkiego. Równocześnie znajdują się tu obiekty usługi i komunikacji, skierowane w stronę kampusu uczelnianego.
Powierzchnia zabudowy budynku D1 wynosi 3.167 m², podczas gdy budynek D2 zajmuje 2.772 m². Dodatkowo, przylegające budynki pomocnicze mają odpowiednio 63 m² oraz 62 m². W obrębie tego kompleksu znajdują się także inne obiekty użytkowe oraz tymczasowe. Na tyłach budynku D1 zorganizowano parking, co zwiększa funkcjonalność całego terenu.
Oba budynki są oddzielone od siebie przestrzenią, tworzącą półotwarty dziedziniec. Oprócz pełnienia roli komunikacyjnej, zawiera on zieleń, która tworzy skwer profesora Kazimierza Idaszewskiego. W tym miejscu stoi Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich. Dziedziniec od strony placu Grunwaldzkiego pozostaje otwarty, stanowiąc reprezentacyjne wejście do kampusu uczelnianego. Z kolei od przeciwnej strony, dziedziniec został zamknięty nowym budynkiem przylegającym do D1 i D2, który jednocześnie zapewnia dostęp do alei Profesorów, prowadzącej w głąb kampusu, dzięki przejściu pod budynkiem w poziomie terenu.
Pas zieleni, który rozciąga się od strony placu, jest urządzony jako wyniesiony, mający około 1 metra wysokości, szeroki trawnik z niską roślinnością. Oddzielony jest od sąsiedniego terenu dzięki muru oporowemu z ciosów kamiennych. W dalszej osi placu powstał szeroki chodnik, a za nim pas zieleni z podwójnym szpalerem drzew, głównie klonów.
Główne wejścia do obiektów zostały zaprojektowane od strony wspomnianego dziedzińca. Na poziomie terenu znajdują się dojazdy i dojścia, w tym wyznaczone miejsca parkingowe. Do wejść prowadzą schody, a w późniejszym czasie dodano urządzenia umożliwiające osobom z niepełnosprawnościami dostęp do budynków. Dodatkowe wejścia umiejscowione są w tylnych częściach obu budynków, od strony podwórza.
Architektura oraz aspekty budowlane
Wprowadzenie do architektury
Wrocławskie budynki Politechniki, oznaczone jako D1 i D2, powstały w epoce socrealizmu, co wyraźnie odzwierciedla ich architektura. Dominują tu klasycyzujące elementy stylistyczne, a projektanci wykorzystali historyzujące formy. W sposób przemyślany, za pomocą adaptacji pierwotnych koncepcji, zaprojektowano te obiekty, które nawiązują także do polskiego modernizmu z lat 30. XX wieku. Choć oba budynki są do siebie bardzo podobne, różnią się nieco pod względem układów wnętrz oraz funkcji, jakie pełnią.
Każda z brył to struktura posiadająca trzy skrzydła, które są prostopadle usytuowane. Rzut na poziom poziomy prostokątów przypomina literę U, z urozmaiconą długością jej ramion. Ponadto, wewnątrz dziedzińców, wzdłuż dłuższego skrzydła północno-zachodniego, zbudowano na poziomie przyziemia warsztaty. W budynku D1 znajdują się hala wysokich napięć oraz amfiteatr, z kolei w dziedzińcu D2 usytuowano pomocniczy obiekt D3.
Parametry charakterystyczne
Parametr | Budynek D1 | Budynek D2 |
---|---|---|
Liczba kondygnacji | 5 | 5 |
Podpiwniczenie | Tak | Tak |
Powierzchnia zabudowy | 3.167 m² | 2.772 m² |
Kubatura | 48.784 m³ w tym hala wysokich napięć 15.226 m³ | 54.090 m³ |
Powierzchnia użytkowa | 7.040 m² w tym hala wysokich napięć 574,5 m² | 7.600 m² |
Aspekty budowlane
Oba budynki zostały zbudowane w podobny sposób w aspekcie konstrukcji oraz używanych materiałów. Fundamenty są wylewane z betonu, ściany są murowane z cegły, z wykorzystaniem częściowo cegły odzyskanej z rozbiórek. Filary to konstrukcje żelbetowe, a stropy również są w tej samej technologii. Dachy na głównych częściach budynków mają formę spadzistą, wspartą na drewnianej więźbie, w formacji kleszczowo-płatwiowej, natomiast nad halą wysokich napięć oraz niskimi częściami budynku wykonano dachy płaskie. Pokrycie dachów spadzistych to dachówki karpiówki, podczas gdy dachy płaskie kryte są papą, z dodatkowym wykorzystaniem luksferowych świetlików nad salami i warsztatami.
Wnętrza obiektów są przemyślane pod kątem funkcjonalności, gdzie do budowy ścianek działowych zastosowano cegłę, pustaki Siporex oraz płyty gipsowo-kartonowe. Podłogi komunikacji i schodów wewnętrznych wykonane są z lastrico, z kolorystyką dostosowaną do różnych stref budynków, a w pomieszczeniach dominują parkiety. Okna są białe i z PVC, drzwi w holu to dębowe konstrukcje z przeszkleniami, a drzwi do sal są drewniane, pełne, malowane. W każdym z budynków zaprojektowano kompleksowe instalacje, w tym centralne ogrzewanie, kanalizację, elektryczność, teletechnikę, gaz oraz klimatyzację.
Rzut i bryła
Ogólna forma budynków charakteryzuje się zwartością oraz masywnym wyglądem. Jak wspomniano wcześniej, główna bryła każdego obiektu składa się z trzech prostopadłych skrzydeł, mających kształt litery U w rzucie prostokątnym. Skrzydła rozciągają się wzdłuż osi placu Grunwaldzkiego, współtworząc jego pierzeję. Na kształt bryły wpływa również dach, który w przypadku głównych skrzydeł ma formę skośną. Wejścia do budynków są usytuowane od strony wewnętrznego dziedzińca, przewyższając poziom terenu. Takie rozwiązanie wymusiło budowę szerokich schodów terenowych, z dodatkowymi udogodnieniami dla osób niepełnosprawnych, które również zapewniają dostęp do obiektu. Podcienie, wsparte na filarach, znajdują się przy głównych wejściach.
Budynki D1 i D2 charakteryzują się dwutraktowymi układami, z dwiema klatkami schodowymi po obu stronach budowli. W każdym z obiektów jest również szyba widna. Wewnętrzne dziedzińce, pomiędzy głównymi skrzydłami, zawierają część parterową, w której zlokalizowane są warsztaty, przykryte płaskim dachem z charakterystycznymi świetlikami.
Elewacje
Elewacje budynków są wykończone płytami piaskowca, które w dolnej części mają fakturę rustykalną, natomiast wyżej są gładkie. Zauważalne jest, że kamieniarka została starannie wykonana. Główna fasada każdego budynku od strony skweru ma piętnaście osi, a jej układ jest asymetryczny. W narożach elewacji znajdują się charakterystyczne trzyosiowe pseudoryzality, przy czym strona północna ma dodatkowe okna, a na południowej strony wkomponowano płyciny i attyki. W parterze prowadzony jest podcień z arkadami na pięciu filarach. Arkady zwieńczone proste agrafami są przykładem górnego boniowania. Elewacja północna jest symetryczna, ma dwadzieścia jeden osi i wyróżnia się rytmicznością oraz dobrze wyeksponowanym gzymsem.
Wschodnia elewacja budynku D1 oraz zachodnia D2 mają dziesięć osi z analogicznymi akcentami w narożach. Elewacje tylne natomiast pokazują jedenastoosiowe centralne partie każdego budynku oraz bezokienne ściany szczytowe skrzydeł budowli. Ponadto znajdują się tu elewacje prowadzące do wewnętrznych dziedzińców, które nadają atrakcyjności wizualnej całej koncepcji architektonicznej.
Dachy
Zasadniczo dachy obu obiektów to dachy skośne, których nośna konstrukcja jest drewniana, z zastosowaniem układu kleszczowo-płatwiowego. Pokrycia dachów spadzistych to dachówki karpiówki, natomiast strefy płaskie pokryte są papą. W skład dachu nad dłuższym skrzydłem centralnym wchodzi konstrukcja czterospadowa, a nad krótszymi skrzydłami wykonano dachy dwuspadowe. Krótsze zachodnie skrzydło budynku D2 ma natomiast dach trójspadowy. Dodatkowo w niektórych częściach architektury znajdują się płaskie dachy z oszklarzeniem, co dodaje budynkom nowoczesnego charakteru. Osłony attykowe wokół płaskich dachów oraz zastosowane luksfery w świetlikach, umożliwiają dostęp naturalnego światła do wnętrz budynków.
Wnętrza, program użytkowy
Każdy z budynków ma główne wejście na fasadzie od strony skweru, gdzie prowadzą do niego schody oraz podcień, a następnie przedsionek. Oryginalne plafony okrągłe oraz dekoracyjne elementy stanowią podstawowe detale tego miejsca. Po przekroczeniu progu przedsionka wkracza się do wysokiego, reprezentacyjnego holu, gdzie dwie kolumny podpierają sufit, dodając wnętrzu monumentalności. Oryginalne drewniane elementy, takie jak zabudowa portierni, pozostałe drzwi oraz żyrandole, podkreślają historyczny charakter budynków.
Układ wnętrz jest dwutraktowy z wydzielonymi korytarzami prowadzącymi do poszczególnych sal. Dwie klatki schodowe oraz jedna winda zapewniają komunikację pionową. Główna klatka schodowa to reprezentacyjne schody z dekoracyjną balustradą. Wnętrza, od przyziemia po trzecie piętro, oferują różne przestrzenie, w tym warsztaty w przyziemiu oraz dużą salę amfiteatralną na trzecim piętrze budynku D1, z dostępem do naturalnego światła. W budynku D2 usytuowano halę laboratoryjną, dostępną do podziwiania z korytarzy, z oryginalnie zachowanymi elementami drewnianymi, co tworzy spójną wizję architektoniczną na Politechnice Wrocławskiej.
Odbiór i opinie
Odbiór i opinie na temat zespołu budynków Politechniki Wrocławskiej D1 i D2 są zróżnicowane i często odzwierciedlają ich sylwetkę architektoniczną. Budynki te, ze względu na swoją dużą skalę i formę, znajdują się w publikacjach określane jako gmachy. Warto zauważyć, że w opiniach wielu autorów podkreśla się, iż jedynie powierzchownie nawiązują one do socrealizmu, dominującego w okresie ich powstania. W rzeczywistości, architektura budynków kładzie silny nacisk na odniesienia do polskiego modernizmu lat 30. XX wieku.
Pewne przesłanki wskazują na precyzyjnie zaplanowane detale, które zastąpiły znamienne dekoracje charakterystyczne dla epoki socrealistycznej. W ich konstrukcji dominuje:
- brak ozdobnych elementów w masywnych bryłach budynków,
- syntetyczne, skromne oraz uproszczone detale,
- zastosowanie kamienia w różnych fakturach i odcieniach jako głównego materiału dekoracyjnego,
- rytmiczne i proporcjonalne ułożenie elewacji budynków.
Kolejnym istotnym punktem jest odpowiednia skala budynków, która harmonizuje z reprezentacyjną aleją, unikając jednocześnie przesadnego monumentalizmu. Zauważalne jest, że elementy epoki socrealizmu nie dominują w projektach z uwagi na umiar w estetyce oraz funkcjonalne podejście do układu wnętrz.
Jednak dostrzega się także pewne mankamenty budynków, takie jak:
- przysadzistość brył,
- monotonia długich elewacji.
Na plus zasługuje staranność wykonania kamieniarki oraz detali metalowych, które pojawiają się zarówno w formie zewnętrznych elementów, jak kraty w oknach ukształtowane w ludowe wzory, jak i wewnętrznych, choć rzadziej spotykanych, jak na przykład kute balustrady schodowe z dębowymi poręczami.
Eksperci podkreślają również znaczenie zachowania w dobrym stanie elementów wnętrz, takich jak posadzki, meble i stolarka, które razem tworzą jedyne we Wrocławiu wnętrza z lat 50. XX wieku zachowane w tak wysokiej kondycji.
Całość kompozycji urbanistycznej, wzbogacona pomnikiem usytuowanym na dziedzińcu między budynkami, zyskała miano wyważonej i autonomicznej przestrzeni. Elewacje budynków od strony placu charakteryzują się formą, która nadaje całemu zespołowi formalną wielkomiejską charakterystykę. Dodatkowo, całość wytycza wyraźną oś w stronę południa oraz oś widokową w kierunku alei Profesorów, co podkreśla znaczenie wejścia na teren kampusu od placu. Odsunięcie zabudowy od linii placu umożliwiło tzw. szeroką aleję, która z jednej strony akcentuje reprezentacyjny charakter, z drugiej zaś wnosi łagodność i harmonię w przestrzeni.
Co więcej, nowoczesna zabudowa XXI wieku przylegająca do obiektów, mimo że różnorodna, nie spotkała się z silną krytyką. Dzięki dobrze dobranej skali i współczesnej architekturze, w szczególności budynek biblioteki, który kończy dziedziniec między D1 a D2, staje się efektywnym tłem dla piaskowcowych elewacji z lat 50., charakteryzujących się neutralnością i nowoczesnością architektury, której celem jest integracja z pozostałą zabudową kampusu. Powstały również odpowiedni prześwit w poziomie terenu, co podkreśla staranność całego projektu.
Ochrona
Oba obiekty, D1 oraz D2, są objęte ochroną w ramach gminnej ewidencji zabytków. W tym systemie budynek D1 zyskuje status drugiego obiektu w zespole budynków Politechniki Wrocławskiej, podczas gdy D2 zajmuje pierwszą pozycję. Dla tych budynków przyznany został rodzaj ochrony: inny. W odmienny sposób te same obiekty są klasyfikowane w ewidencji wojewódzkiej, która definiuje ich hierarchię. Na liście wojewódzkiej zespół budynków Politechniki Wrocławskiej prezentuje się następująco: D1 jako pierwszy obiekt, D2 jako drugi oraz budynek pomocniczy usytuowany przy D2, którego numer kolejności to trzy i który znajduje się przy placu Grunwaldzkim 9a.
W przestrzeni dyskusji na temat ochrony dziedzictwa kulturowego pojawiają się postulaty, które wskazują na potrzebę objęcia tego zespołu budynków silniejszymi regulacjami poprzez dokonanie wpisu do rejestru zabytków. Dodatkowo, całe otoczenie, w którym położone są budynki, jest również objęte ochroną jako całość. Ochrona ta jest realizowana w ramach gminnej ewidencji zabytków.
Obszar ten obejmuje historyczny układ urbanistyczny osiedla Plac Grunwaldzki, stanowiącego fragment śródmieścia Wrocławia. Ukształtowanie przestrzenne tej lokalizacji miało miejsce na przestrzeni od początku XIX wieku do lat 70. XX wieku. Granice chronionego obszaru wyznaczają takie ulice jak: Stefana Wyszyńskiego oraz Henryka Sienkiewicza. Dodatkowo, w skład tego obszaru wchodzą koryta rzeczne, takie jak Stara Odra oraz rzeka Odra, dla której również zidentyfikowano odrębne obiekty ochrony, tj. Odrę Główną.
Wszystkie te elementy ochrony urbanistycznej zostały sklasyfikowane jako inny typ ochrony, a stan zachowania tego chronionego układu urbanistycznego oceniany jest na poziomie od 4 (dobry) do 5 (bardzo dobry).
Własność i użytkowanie
W ramach kampusu Politechniki Wrocławskiej, budynki D1 i D2 są własnością uczelni, która funkcjonuje jako odrębna jednostka prawna. Znajdują się one na rozległym terenie o powierzchni 88 322 m², gdzie poza tymi obiektami znajdują się także inne budynki należące do tej samej instytucji.
Obiekty te zostały zaprojektowane z myślą o pełnieniu funkcji dydaktycznych, co zostało potwierdzone zarówno w ich pierwotnym przeznaczeniu, jak i w późniejszym użytkowaniu. Przez lata różnorodne jednostki uczelniane korzystały z tych budynków, a poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
- D-1:
- – Wydział Elektryczny (aktualnie przeniesiony do nowego budynku D-20),
- – Wydział Inżynierii Środowiska, Katedra Informatyki WPPT, Katedra Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej,
- D-2:
- – Wydział Lotniczy,
- – Wydział Mechanizacji Rolnictwa,
- – Wydział Inżynierii Sanitarnej,
- – Katedra Geotechniki, Hydrotechniki, Budownictwa Podziemnego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej, Katedra Technologii Oczyszczania Wody i Ścieków, Katedra Wodociągów i Kanalizacji.
Klasyfikacja, oznaczenia i identyfikacja
Na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych, oba budynki są zaliczane do kategorii k, która obejmuje obiekty dedykowane oświacie, nauce oraz kulturze i sportowi. Właścicielem tych nieruchomości jest Politechnika Wrocławska, która oznacza te budynki przy użyciu symboli D-1 i D-2. Warto jednak zauważyć, że w różnych publikacjach oraz na stronach internetowych samej uczelni, można napotkać uproszczone oznaczenia, takie jak D1 i D2, gdzie nie wykorzystuje się myślnika pomiędzy dużą literą „D” a cyfrą.
Oba budynki posiadają przypisane identyfikatory w zasobach geodezyjnych, które są istotne dla ich ewidencji. Dla budynku D1 obrany identyfikator to:
- G5 026401_1.0005.AR_34.20/1.1_BUD,
- IIP PL.PZGiK.112.EGiB AF2637AA-04D0-45F8-B30D-F8E158C3C918.
W przypadku budynku D2 przypisano następujące identyfikatory:
- G5 026401_1.0005.AR_34.20/1.2_BUD,
- IIP PL.PZGiK.112.EGiB 60652BD5-2966-4386-B597-C59799EAE724.
Przypisy
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA poi/u/486 (most Grunwaldzki).
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI poi/poi/2059 (D-2 Katedra Geotechniki, Hydrotechniki ...).
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI poi/poi/2060 (D-1 Wydział Inżynierii Środowiska).
- ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_34.20/1.
- NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_UU.4435.
- NID zabytek.pl 2023b ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_UU.4435.
- UMWr ZW 2023 ↓, GEZ identyfikator obiektu: 10.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: Plac Grunwaldzki, AR_34, 20/1.
- NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.170803.
- NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.170797.
- UMWr ZW 2023 ↓, GEZ identyfikator obiektu: 2031.
- UMWr ZW 2023 ↓, GEZ identyfikator obiektu: 2032.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Gminna ewidencja zabytków: Plac Grunwaldzki, Budynek D2 ....
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Gminna ewidencja zabytków: Plac Grunwaldzki, Budynek D1 ....
- Gabiś 2011 ↓, s. zał. 3.
- Gabiś 2011 ↓, s. 3.
- WUOZ 2023 ↓, wiersz 1981.
- WUOZ 2023 ↓, wiersz 1980.
- WUOZ 2023 ↓, wiersz 1979.
- WUOZ 2023 ↓, wiersz 1978.
- urbanity.pl 2018 ↓, budynek-d-20,b128.
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 702 (Pomnik Pomordowanych Profesorów ...).
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 461 (Kupiec Zbigniew).
- Gabiś 2011 ↓, s. 2.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Dostęp do infrastruktury komunikacyjnej miasta.
Pozostałe obiekty w kategorii "Uczelnie":
Aula Leopoldina | Katedra Filologii Niderlandzkiej im. Erazma z Rotterdamu Uniwersytetu Wrocławskiego | Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego | Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego | Oratorium Muzyczne | Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego | Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu | Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego | Akademia Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu | Dom Akademicki „Kredka” we Wrocławiu | Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów (OFM) we Wrocławiu | Wyższa Szkoła Sportu we Wrocławiu | Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu | Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu | Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania „Copernicus” we Wrocławiu | Wyższa Szkoła Humanistyczna we Wrocławiu | Wyższa Szkoła Fizjoterapii we Wrocławiu | Wydział Prawa i Komunikacji Społecznej we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS | Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego | Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu WrocławskiegoOceń: Zespół budynków Politechniki Wrocławskiej D1 i D2