Kamienica przy Rynku 38, powszechnie znana jako Kamienica Pod Złotą Kotwicą, to wyjątkowy obiekt znajdujący się na wrocławskim rynku. Jest usytuowana na jego wschodniej pierzei, w rejonie nazywanym tzw. stroną Zielonej Trzciny, która w języku niemieckim określana jest jako Grüne-Rohr-Seite. Alternatywnie, niektórzy lokalni znawcy, na przykład Mateusz Goliński, przywołują nazwę „Pod Podcieniami Kapeluszników” dla tej samej części pierzei.
Warto zaznaczyć, że na wrocławskim Rynku obecność dwóch kamienic z identyczną nazwą wzbudza zainteresowanie turystów oraz mieszkańców. Druga z nich znajduje się przy parceli Rynek 52, co sprawia, że obie są często porównywane ze sobą.
Historia i architektura kamienicy
Na działce oznaczonej numerem 38, już w późnym średniowieczu, wzniesiono pierwszy budynek. To wspaniałe dzieło mogło powstać w pierwszej lub drugiej połowie XIV wieku, gdzie zainstalowano charakterystyczny gotycko-renesansowy portal. Jego otwór, zamknięty łukiem dwuramiennym, został ozdobiony eleganckimi pilastrami, które zaczynały się od 1/3 wysokości i były zakończone kapitelami w stylu akantowym, przy dekoracyjnych impostach z maskami. W sąsiedztwie portalu odnaleźć można wizerunki amorków, które trzymały: po prawej stronie tarczę, a po lewej piszczałkę.
Na dolnej części fryzu znajdowała się łacińska inskrypcja: „Seelin die im Hause des Herrn wohnen”. Górna część portalu zachwycała fryzem z płaskorzeźbionych liści, na którym widniała tarcza herbową trzymana przez aniołki. Prawe nadświetle, podzielone na dwie części, miało prostokątny kształt i było ozdobione kratą. Nieczytelna liczba XXXIII, wcześniej LXXXIV, odnosi się do źródła cytatu – Psalmu 84.
Tożsamość pierwszego właściciela kamienicy pozostaje nieznana. Jak wskazuje Wojciech Chądzyński, symbol „Złota Kotwica” może sugerować powiązania z Hanzą, związkiem targowym północnoniemieckich miast, do którego Wrocław dołączył już w 1387 roku. Na początku XVI wieku kamienica przeszła w ręce rodu Artzatów. W 1671 roku nowym właścicielem stał się Adam Kaspar von Artzat, doktor prawa oraz cesarski radca, który żył w latach 1641–1677.
Po jego śmierci, budynek przeszedł na własność nieznanego obecnie kuśnierza z Wrocławia. W 1726 roku stał się własnością Johanna Sigismunda Cämmerera, który zainicjował przebudowę kamienicy w 1740 roku, nadając jej barokowy styl. W wyniku tych prac powstał czterokondygnacyjny budynek, zakończony gzymsem, na którym wzniesiono dwukondygnacyjny szczyt, zwieńczony elegancką wazą i stylowymi gzymsami flankującymi.
W 1872 roku oryginalny budynek został zniszczony, a na jego miejscu wzniesiono neobarokową kamienicę, zaprojektowaną przez Louisa Ehrlicha. Nowa konstrukcja miała dodatkową piątą kondygnację, a charakterystyczna fasada została wzbogacona o neorenesansowe elementy architektoniczne, w tym tralkową balustradę z płaskim dachem.
W 1904 roku nastąpiła kolejna przebudowa wnętrz, której inwestorem był żydowski kuśnierz z Wrocławia, Moritz Boden. Od 1869 roku prowadził on luksusowy salon futrzarski zlokalizowany na parterze kamienicy, dostarczając ekskluzywne futra dla niemieckiej arystokracji oraz dworu cesarskiego. W 1914 roku zyskał honorowy tytuł dostawcy dworu i pruskiego radcy komisarycznego. Po jego śmierci, kamienica przeszła w ręce jego synów, Kurta i Fritza, którzy byli właścicielami aż do końca lat trzydziestych.
Po II wojnie światowej
W wyniku intensywnych działań wojennych, które miały miejsce w 1945 roku, budynek wrocławskiej kamienicy uległ znacznemu zniszczeniu. Po zakończeniu wojny przeprowadzono jej odbudowę w stylu barokowym. Dziś kamienica ta posiada pięć kondygnacji oraz fasadę z czterema osiami, zakończoną szczytem, który nawiązuje do stylistyki XVIII wieku. Całość zwieńczona jest dachem kalenicowym, a układ wnętrz został zaprojektowany w formie dwutraktowej.
Do roku 1993 kamienica była miejscem, gdzie swoją siedzibę miał wrocławski oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Od początku lat 90-tych obiekt ten przeszedł znaczną transformację, stając się popularną restauracją „La Scala”, oferującą gościom wyjątkowe doznania kulinarne.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Goliński 2011, s. 187.
- Chądzyński 2010, s. 103.
- Harasimowicz 2006, s. 336.
- Chądzyński 2009, s. 103.
- Łukaszewicz 2008, s. 125.
- Eysymontt i in. 2011, s. 310.
- Harasimowicz 2006, s. 81.
- Czerner 1976, s. 68.
- Historia Regionalnej Pracowni Krajoznawczej PTTK we Wrocławiu.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy Rynku 46 we Wrocławiu | Kamienica przy ul. Łaciarskiej 30-31 we Wrocławiu | Kamienica przy ul. Przejście Garncarskie 8 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kazimierza Wielkiego 9 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 2 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 5 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kuźniczej 65-66 we Wrocławiu | Dawna kamienica Pod Białym Lwem we Wrocławiu | Kamienica Pod Białym Niedźwiedziem we Wrocławiu | Kamienica przy Rynku 20 we Wrocławiu | Kamienica przy Rynku 3 we Wrocławiu | Kamienica przy Rynku 18 we Wrocławiu | Kamienica przy Rynku 17 we Wrocławiu | Kamienica przy Rynku 13 we Wrocławiu | Kamienica przy Placu Uniwersyteckim 7 we Wrocławiu | Kamienica przy Placu Uniwersyteckim 15 we Wrocławiu | Kamienica przy placu biskupa Nankiera 2 we Wrocławiu | Kamienica przy pl. Solnym 14 we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Słońcem we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Pokojem we WrocławiuOceń: Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu