Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu


Kamienica przy Rynku 38, powszechnie znana jako Kamienica Pod Złotą Kotwicą, to wyjątkowy obiekt znajdujący się na wrocławskim rynku. Jest usytuowana na jego wschodniej pierzei, w rejonie nazywanym tzw. stroną Zielonej Trzciny, która w języku niemieckim określana jest jako Grüne-Rohr-Seite. Alternatywnie, niektórzy lokalni znawcy, na przykład Mateusz Goliński, przywołują nazwę „Pod Podcieniami Kapeluszników” dla tej samej części pierzei.

Warto zaznaczyć, że na wrocławskim Rynku obecność dwóch kamienic z identyczną nazwą wzbudza zainteresowanie turystów oraz mieszkańców. Druga z nich znajduje się przy parceli Rynek 52, co sprawia, że obie są często porównywane ze sobą.

Historia i architektura kamienicy

Na działce oznaczonej numerem 38, już w późnym średniowieczu, wzniesiono pierwszy budynek. To wspaniałe dzieło mogło powstać w pierwszej lub drugiej połowie XIV wieku, gdzie zainstalowano charakterystyczny gotycko-renesansowy portal. Jego otwór, zamknięty łukiem dwuramiennym, został ozdobiony eleganckimi pilastrami, które zaczynały się od 1/3 wysokości i były zakończone kapitelami w stylu akantowym, przy dekoracyjnych impostach z maskami. W sąsiedztwie portalu odnaleźć można wizerunki amorków, które trzymały: po prawej stronie tarczę, a po lewej piszczałkę.

Na dolnej części fryzu znajdowała się łacińska inskrypcja: „Seelin die im Hause des Herrn wohnen”. Górna część portalu zachwycała fryzem z płaskorzeźbionych liści, na którym widniała tarcza herbową trzymana przez aniołki. Prawe nadświetle, podzielone na dwie części, miało prostokątny kształt i było ozdobione kratą. Nieczytelna liczba XXXIII, wcześniej LXXXIV, odnosi się do źródła cytatu – Psalmu 84.

Tożsamość pierwszego właściciela kamienicy pozostaje nieznana. Jak wskazuje Wojciech Chądzyński, symbol „Złota Kotwica” może sugerować powiązania z Hanzą, związkiem targowym północnoniemieckich miast, do którego Wrocław dołączył już w 1387 roku. Na początku XVI wieku kamienica przeszła w ręce rodu Artzatów. W 1671 roku nowym właścicielem stał się Adam Kaspar von Artzat, doktor prawa oraz cesarski radca, który żył w latach 1641–1677.

Po jego śmierci, budynek przeszedł na własność nieznanego obecnie kuśnierza z Wrocławia. W 1726 roku stał się własnością Johanna Sigismunda Cämmerera, który zainicjował przebudowę kamienicy w 1740 roku, nadając jej barokowy styl. W wyniku tych prac powstał czterokondygnacyjny budynek, zakończony gzymsem, na którym wzniesiono dwukondygnacyjny szczyt, zwieńczony elegancką wazą i stylowymi gzymsami flankującymi.

W 1872 roku oryginalny budynek został zniszczony, a na jego miejscu wzniesiono neobarokową kamienicę, zaprojektowaną przez Louisa Ehrlicha. Nowa konstrukcja miała dodatkową piątą kondygnację, a charakterystyczna fasada została wzbogacona o neorenesansowe elementy architektoniczne, w tym tralkową balustradę z płaskim dachem.

W 1904 roku nastąpiła kolejna przebudowa wnętrz, której inwestorem był żydowski kuśnierz z Wrocławia, Moritz Boden. Od 1869 roku prowadził on luksusowy salon futrzarski zlokalizowany na parterze kamienicy, dostarczając ekskluzywne futra dla niemieckiej arystokracji oraz dworu cesarskiego. W 1914 roku zyskał honorowy tytuł dostawcy dworu i pruskiego radcy komisarycznego. Po jego śmierci, kamienica przeszła w ręce jego synów, Kurta i Fritza, którzy byli właścicielami aż do końca lat trzydziestych.

Po II wojnie światowej

W wyniku intensywnych działań wojennych, które miały miejsce w 1945 roku, budynek wrocławskiej kamienicy uległ znacznemu zniszczeniu. Po zakończeniu wojny przeprowadzono jej odbudowę w stylu barokowym. Dziś kamienica ta posiada pięć kondygnacji oraz fasadę z czterema osiami, zakończoną szczytem, który nawiązuje do stylistyki XVIII wieku. Całość zwieńczona jest dachem kalenicowym, a układ wnętrz został zaprojektowany w formie dwutraktowej.

Do roku 1993 kamienica była miejscem, gdzie swoją siedzibę miał wrocławski oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Od początku lat 90-tych obiekt ten przeszedł znaczną transformację, stając się popularną restauracją „La Scala”, oferującą gościom wyjątkowe doznania kulinarne.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. Goliński 2011, s. 187.
  3. Chądzyński 2010, s. 103.
  4. Harasimowicz 2006, s. 336.
  5. Chądzyński 2009, s. 103.
  6. Łukaszewicz 2008, s. 125.
  7. Eysymontt i in. 2011, s. 310.
  8. Harasimowicz 2006, s. 81.
  9. Czerner 1976, s. 68.
  10. Historia Regionalnej Pracowni Krajoznawczej PTTK we Wrocławiu.

Oceń: Kamienica przy Rynku 38 we Wrocławiu

Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:20