Jadwiga Żylińska

Kultura i sztuka

Jadwiga Żylińska to ważna postać w polskiej literaturze, której twórczość wpisała się w historię kultury naszego kraju.

Urodziła się 17 sierpnia 1910 roku we Wrocławiu i przez całe swoje życie aktywnie uczestniczyła w życiu literackim. Zmarła 25 kwietnia 2009 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek twórczy.

Była nie tylko pisarką, ale także prozaiczką oraz eseistką, co sprawia, że jej twórczość jest różnorodna, a zarazem bogata w różne formy artystyczne. W swoim dorobku artystycznym znajdziemy powieści dla młodzieży, powieści historyczne, a także słuchowiska i różnego rodzaju adaptacje. Jej prace dotykały wielu tematów, ukazując nie tylko aspekty życia codziennego, ale również głębsze refleksje nad historią i społeczeństwem.

Życiorys

Córka Kazimierza Michalskiego, który zmarł w 1956 roku, był wojskowym lekarzem i uczestnikiem powstania wielkopolskiego. Jadwiga była starszą siostrą Maliny Michalskiej, znanej z założenia pierwszej w Polsce szkoły hathajogi. Jej dzieciństwo miało miejsce w Ostrzeszowie oraz Ostrowie Wielkopolskim. Ukończyła Gimnazjum Emilii Sczanieckiej w Ostrowie Wlkp., a także Uniwersytet w Poznaniu, na wydziale filologii angielskiej, gdzie studia ukończyła w 1935 roku.

Po wyjściu za mąż za Wiktora Żylińskiego, w latach 1934-1940 mieszkała w jego majątku Sołopieciszki położonym w Nowogródzku, a następnie osiedliła się w Warszawie. Debiut literacki Jadwigi miał miejsce w 1931 roku, kiedy to opublikowała tomik baśni z własnymi ilustracjami, zatytułowany Królewicz grajek. W 1939 roku zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie organizowanym przez Wydawnictwo Bluszcz za swoją nowelę Spotkanie.

Jadwiga publikowała w licznych czasopismach, takich jak „Tydzień”, „Moda i Życie Praktyczne”, „Przekrój” oraz „Odra”. Od 1951 roku nawiązała współpracę z Polskim Radiem. W czasach PRL-u napotykała trudności z publikowaniem swoich książek i wówczas utrzymywała się z udzielania korepetycji w języku angielskim.

Na podstawie jej opowiadania oraz scenariusza pt. Rozstanie, Wojciech Jerzy Has zrealizował film o tej samej nazwie, którego premiera miała miejsce 23 marca 1961 roku. Łamy „Tygodnika Powszechnego” również gościły jej prace.

W latach 1948–1983 była członkinią Związku Literatów Polskich, a od 1964 roku należy do Polskiego PEN Clubu, gdzie pełniła funkcję członka Zarządu w latach 1972–1976. Dodatkowo, była członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W uznaniu jej osiągnięć otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 1993 roku została laureatką Nagrody Polskiego PEN-Clubu za swoją twórczość prozatorską. W rodzinnym Ostrowie Wielkopolskim została uhonorowana ulicą swojego imienia.

Ostatnie lata spędziła w Warszawie, gdzie mieszkała przy ul. Wiślickiej.

Twórczość

Jadwiga Żylińska pozostawiła po sobie bogaty dorobek literacki, który obejmuje różnorodne gatunki. Wśród jej dzieł można wymienić:

  • Tajemniczy zamek (1934, pod nazwiskiem Jadwiga Woyszyn-Żylińska),
  • Krzyk czajki (1936) (nowela, „Bluszcz” 1936, nr 35-36),
  • Gość wigilijny (1936) (nowela, „Bluszcz” 1936, nr 51-52),
  • Prawo Webera (1938) („Bluszcz” 1938, nr 25-26),
  • Amy i Jo (1938) (opowiadanie, „Bluszcz” 1938, nr 31-37),
  • Cierń (1938),
  • Krzysztof i Marianna (1938) („Tygodnik Ilustrowany” 1938 nr 51/52, 1939 nr 1-7),
  • Muzykanci z Bremy (opowiadania, Czytelnik 1955),
  • Stig Ulsen i Rozamunda (powieść, Wydawnictwo Literackie 1956),
  • Odzyskana korona (opowieść, Iskry 1958),
  • Złota włócznia t. 1-2 (powieść, Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 1964, 1968, 1974, 1976, 1989, ISBN 83-06-01698-X),
  • Dzikie ptaki (opowiadania, Wydawnictwo Łódzkie 1962),
  • Tajemnica Sędziwoja (utwór dla dzieci, Ruch 1962, 1964, Krajowa Agencja Wydawnicza 1975, ilustr. Stanisław Töpfer),
  • Na bursztynowym szlaku (utwór dla dzieci, Ruch 1964),
  • Legenda o Liczyrzepie (opowieść, Nasza Księgarnia 1965),
  • Dom, którego nie ma. Wspomnienia (Czytelnik 1967, 1970, łącznie z Drogami, które prowadzą dalej, 1983),
  • Piastówny i żony Piastów (opowieści, Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 1969, 1975, 1982, ISBN 83-06-00687-9),
  • Hervör i bracia (opowiadania, Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, jako Hervör i jej bracia: Czytelnik 1971, seria: „Głowy Wawelskie”),
  • Drogi, które prowadzą dalej (wspomnienia, Czytelnik 1972, wspólnie z Domem, którego nie ma, 1983),
  • Kapłanki, amazonki i czarownice. Opowieść z końca neolitu i epoki brązu 6500-1150 p.n.e. (opowieści, Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 1978, 1981, ISBN 83-06-00426-4, 1986, ISBN 83-06-01425-1, Kopia 2001, ISBN 83-86290-43-9),
  • Mistrz Dedal (utwór dla młodzieży; ilustr. Bohdan Wróblewski, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch” 1973, Krajowa Agencja Wydawnicza 1976),
  • Opowieść o Heraklesie (utwór dla młodzieży, ilustr. Janusz Towpik, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch” 1973, Krajowa Agencja Wydawnicza 1976),
  • Tezeusz i Ariadna (utwór dla młodzieży, ilustr. Janusz Towpik, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch” 1973, Krajowa Agencja Wydawnicza 1976),
  • Młodość Achillesa (ilustr. Janusz Towpik, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch” 1974, 1976),
  • Wyprawa po złote runo (utwór dla młodzieży, ilustr. Janusz Towpik, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch” 1976, Krajowa Agencja Wydawnicza 1976),
  • Gospoda samobójców (opowiadania, Czytelnik 1976, 1978, 1981, ISBN 83-07-00389-X),
  • Do kogo należy świat? (opowiadania, Państwowy Instytut Wydawniczy 1977),
  • Gwiazda spadająca (powieść, Czytelnik 1980, ISBN 83-07-00142-0, 1985, ISBN 83-07-00142-0),
  • Wyspa Dziwnego Żartu (opowiadania, Czytelnik 1982, ISBN 83-07-00662-7),
  • Dom którego nie ma. Drogi, które prowadzą dalej (wspomnienia, Czytelnik 1983, ISBN 83-07-00950-2),
  • Spotkania po drugiej stronie lustra (opowiadania, Państwowy Instytut Wydawniczy 1986, ISBN 83-06-01385-9),
  • Oto minojska baśń Krety (opowiadania dla młodzieży, ilustr. Elżbieta Gaudasińska, Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, zawiera drukowane uprzednio tomy: Opowieść o Heraklesie, Mistrz Dedal, Tezeusz i Ariadna, Wyprawa po Złote Runo, Młodość Achillesa, ISBN 83-03-01226-6 [brosz.], ISBN 83-03-01227-4 [opr.]),
  • Gra w tarota (opowiadania, Czytelnik 1987, ISBN 83-07-01618-5),
  • Miasteczko rodzinne (opowiadanie, Ostrów Wielkopolski: Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego 2000, ISBN 83-909993-9-0),
  • Podróż w głąb czasu (wspomnienia, Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Ostrzeszowskiej. Klub 2001, ISBN 83-907739-4-5).

Przypisy

  1. Łańcuch dziejów łańcuch życia. Tygodnik Powszechny. [dostęp 02.05.2020 r.]
  2. 1 września 1956. Kalendarium Południowej Wielkopolski. [dostęp 18.03.2020 r.]
  3. Jadwiga Żylińska: Piastówny i żony Piastów. Warszawa: PIW, 1975 r.

Oceń: Jadwiga Żylińska

★★★★★
Średnia ocena:4.64 Liczba ocen:14