Bertha Badt-Strauss

---

Życiorys

Bertha Badt-Strauss przyszła na świat jako córka Benno Badta, znanego filologa, oraz Marthy Guttman, nauczycielki. Jej edukacja obejmowała studia z zakresu literatury i filozofii, które odbyła w renomowanych miastach: Wrocławiu, Berlinie oraz Monachium. Szczególnym osiągnięciem było uzyskanie tytułu doktora, co czyni ją jedną z pionierów wśród kobiet w Niemczech. Praca doktorska nosiła tytuł Annette von Droste-Hülshoff, ihre dichterische Entwicklung und ihr Verhältnis zur englischen Literatur, w tłumaczeniu: Annette von Droste-Hülshoff: jej poetycki rozwój i relacja z angielską literaturą.

Od 1913 roku Bertha mieszkała w Berlinie z mężem, Bruno Straussem, który był pedagogiem. W 1921 roku na świat przyszedł ich syn, Albrecht, jednak wkrótce Bertha zaczęła zmagać się z stwardnieniem rozsianym.

Jako aktywna syjonistka i zwolenniczka Haskali, Bertha zaangażowała się w życie społeczności żydowskiej w Berlinie. Jej dorobek literacki obejmował liczne artykuły publikowane w gazetach żydowskich, w tym w takich tytułach jak: „Jüdische Rundschau”, „Der Jude”, „Israelitische Familienblatt”, „Blätter des Jüdischen Frauenbundes” oraz „Der Morgen”. Również współtworzyła dwie istotne encyklopedie żydowskie: Encyclopaedia Judaica oraz Jüdisches Lexikon.

Bertha Badt-Strauss była także tłumaczką wielu ważnych dzieł literackich, przekładając teksty autorów takich jak: Anette von Droste-Hülshoff, Achim von Arnim, Moses Mendelssohn, Fanny Lewald, Hermann Cohen, Rahel Varnhagen, Heinrich Heine, Süßkind von Trimberg, Profiat Durán oraz Leon z Modeny. Choć jej biografia Elise Reimarus nie została wydana, jej opowiadania, powieść oraz zbiorowa biografia żydowskich kobiet zyskały uznanie. Działała w duchu promowania nowego ujęcia roli żydowskich kobiet, zachęcając je do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, co wyrażała w swoich tekstach, w tym w „Jischuw”.

Łącznie napisała ponad 600 tekstów, które interpretowały cele żydowskiej Haskali, a także aktywnie uczestniczyła w ruchu kobiecym w Niemczech, pisząc o niemieckiej literaturze i publikując swoje prace w gazetach.

W 1939 roku, w obliczu rosnącego zagrożenia ze strony nazistów, Bertha emigrowała do Stanów Zjednoczonych, osiedlając się w Shreveport w Luizjanie. Jej mąż objął stanowisko profesora w Centenary College of Louisiana. Po przeprowadzce kontynuowała pisanie, publikując w wielu żydowsko-amerykańskich czasopismach, takich jak: „Aufbau”, „The Jewish Way”, „The Menorah Journal”, „The Reconstructionist”, „The National Jewish Monthly” oraz „Hadassah Newsletter and Women’s League Outlook”.

Wybrane prace

Bertha Badt-Strauss była znakomitą postacią na polu literatury niemieckiej, a jej wkład w dziedzinie edytorstwa i krytyki literackiej jest nie do przecenienia. Poniżej przedstawiono niektóre z jej najważniejszych prac:

• Annette von Droste-Hülshoff, ihre dichterische Entwicklung und ihr Verhältnis zur englischen Literatur, Leipzig 1909,
• Rahel und ihre Zeit. Briefe und Zeugnisse, wybór Bertha Badt, München 1912,
• Marx Gertrud. Jüdische Gedichte, wybór Bertha Badt, Berlin 1919,
• (jako Bath Hillel) In Bene Berak und andere Erzählungen, Berlin 1920,
• Die Lieder des Süßkind von Trimberg, red. i tłum. Bertha Badt, Berlin 1920,
• Mendelssohn Moses, Der Mensch und das Werk. Zeugnisse, Briefe, Gespräche, red. i wstęp Bertha Badt-Strauss, Berlin 1929,
• Jüdinnen, Berlin 1937,
• Cohen Hermann. Briefe, wybór i red. Bertha i Bruno Straussowie, Berlin 1939,
• White Fire. The Life and Works of Jessie Sampter, New York 1956.

---

Oceń: Bertha Badt-Strauss

---