Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 7a we Wrocławiu

---

Historia

Najstarsze, zachowane fragmenty murowanych ścian w kamienicy datowane są na przełom XIII i XIV wieku. W tym czasie, architekci posługiwali się gotyckimi metodami budowlanymi, w tym zastosowali jednowózkowe wiązania cegieł. Na początku XIV wieku powstała pierwsza murowana konstrukcja w narożniku nieruchomości, która miała charakter wieżowy i była o jedną kondygnację wyższa od sąsiednich budynków, co czyniło ją wyraźnie widoczną w architekturze Rynku. W tym czasie budynek składał się z niskiego przyziemia oraz trzech pięter, których wysokość wahała się od 3,5 do 4 metrów, nadając mu specyficzny, wieżowy styl.

Ten kształt budowli był odpowiedzią na szybko rosnący teren w rejonie wrocławskiego Rynku oraz okolicznych ulic. Nowa konstrukcja została zaprojektowana na planie kwadratu, co oznacza, że nie zajmowała całej działki. Do połowy XIV wieku resztę parceli zajmowały oficyny oraz mur graniczny. Dolne kondygnacje kamienicy, składające się z jednej lub dwóch izb, były pozbawione bezpośredniego dostępu do ulicy, co było efektem niewielkiego przyrostu terenu po stronie podwórza w porównaniu do ulicy.

W oparciu o plan Barthela Weihnera z 1562 roku, na działce pojawił się już prostokątny dom z dachem dwuspadowym, który był umieszczony kalenicowo względem ul. Kiełbaśniczej. Możliwe, że była to konsekwencja przebudowy kamienicy, która miała miejsce w renesansie.

Pierwotnie budynek został zaprojektowany na planie prostokąta o wymiarach 14,5 na 11,5 metra, przy czym dłuższy bok znajdował się od strony ul. św. Mikołaja. Wejście prowadziło na parter (aktualnie poziom piwnicy) od strony południowej. Kamienica była trójtraktowa w zachodnim kierunku, a po kolejnych przebudowach i rozbudowach w kierunku południowym zmieniała ona kształt oraz wygląd. Obecnie jest to obiekt o konstrukcji prostokątnej z układem trójpiętrowym oraz mezzaninem, zwieńczony płaskim dachem jednospadowym.

Ściana wschodnia do II piętra prezentuje zamurowane arkady (trzy na parterze oraz po dwie na wyższych piętrach); zachodnia ściana, do wysokości nadproży okien II piętra, zachowała fragmenty oryginalnej architektury gotyckiej. Budynek od strony ul. Kiełbaśniczej cechuje się symetryczną elewacją z trzynastoma osiami.

Nad parterem znajduje się gzyms kordonowy, na którym opierają się kanelowane pilastry przerywające gzymsy kordonowe na kolejnych kondygnacjach. Powierzchnia powyżej parteru jest podzielona przez kanelowane pilastry z głowicami pseudokompozytowymi na trzy części: część środkowa z pięcioma osiami, a dwie zewnętrzne z czterema.

Pomiędzy czwartą kondygnacją a dachem ulokowano strefę belkowania, składającą się z kilku elementów dekoracyjnych: architrawy, fryzu z podwójnymi oknami oddzielonymi ozdobnymi płycinami z girlandami, pasa jajownika, pasa ząbków oraz gzymsu wspieranego przez modyliony, oddzielonymi płytkami z rozetami. W środkowej części budynku usytuowany jest zdobiony portal, który zawiera prostokątny otwór wejściowy w wgłębnym, profilowanym obramieniu. Po bokach wejścia znajdują się pilastry kompozytowe, nad którymi widnieje belkowanie ozdobione jajownikami oraz gzyms.

Powyżej gzymsu umieszczone jest dekoracyjne obramowanie okienne, które otacza pary kompozytowych kolumn oraz pilastra wspierające strefę belkowania. We fryzie w centralnej części umieszczona jest głowa kobiety, otoczona roślinnymi motywami dekoracyjnymi, a na drugiej kondygnacji znajduje się podobnie ozdobione okno z trójkątnym naczółkiem.

Właściciele i najemcy

Na przestrzeni wielu lat kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 7a we Wrocławiu miała wielu właścicieli. Pierwszą osobą, która została udokumentowana w rejestrze karnym z 1564 roku, był Hans Bylerin. W XVIII wieku nowymi właścicielami kamienicy zostali kupcze, tacy jak Johann Philip Cornet, który zarządzał budynkiem w latach 1749–1765, a następnie George Marcus Helstenstein (1766-1787), Johann Gottlieb Hayno (1787-1797), oraz Johan Gottlieb Göllner (1798-1815).

Kolejne zmiany właścicieli zanotowano dopiero w 1837 roku, kiedy to nabywcą kamienicy został kupiec G.G. Fiebieg, reprezentujący firmę Göllner und Fiebig. Budynek ten w tym czasie miał różnorodnych najemców, w tym złotników, rymarza oraz nauczyciela. Rodzina Fiebieg posiadała kamienicę aż do 1861 roku. W roku 1862 sprzedano ją Pietsch’owi, a cztery lata później nowym właścicielem został Schirmacher, który osiedlił się na drugim piętrze budynku.

Okres, w którym Schirmacher zarządzał kamienicą, to czas gruntownego remontu. Wówczas główne wejście przeniesiono na zachodnią elewację, a adres kamienicy zmieniono na Pańska 7a, zachowując jednak poprzedni numer, św. Mikołaja 77. Od tego momentu budynek przyjął nowe funkcje, w tym otwarcie firmy Brost, zajmującej się produkcją kas pancernych, oraz lokalizacji dla antykwariusza i księgarza Roberta Maya. I, II i IV piętro zajmował salon meblowy Neumeister u. Hoffman. W latach 1868–1875 dał się poznać jako właściciel kamienicy sędzia Hülse.

W 1875 roku kamienica przeszła na własność kupca Reimana, który mieszkał w pobliżu, przy Rynku nr 53. W rękach jego rodziny budynek pozostawał aż do 1911 roku. W tym czasie przeprowadzono kolejną przebudowę, której efektem był centralny korytarz biegnący na osi północ-południe oraz fasada w obecnym stylu. W wyniku tych zmian, kilka firm zdecydowało się na opuszczenie lokali, co jednak nie przeszkodziło firmie Brost w powrocie w 1879 roku. Poza nią w budynku siedziby miały również inne przedsiębiorstwa.

W latach 1890–1938 w kamienicy funkcjonował sklep Weinfelda, specjalizujący się w galanterii męskiej, a od 1904 do 1928 roku działała firma „Schmidt u. Stensel”, zajmująca się sprzedażą armatury. W latach 1912–1926 posiadaczem budynku był kupiec Mertis, po którym w następnych dwóch latach kamienicą zarządzali jego spadkobiercy. W 1928 roku obiekt miał już trzech nowych właścicieli. W 1942 roku działalność w kamienicy prowadził lokal gastronomiczny będący własnością restauratora Mierzwy.

Po 1945 roku

Po zakończeniu II wojny światowej, kamienica stała się własnością miasta Wrocław. W wyniku tego na budynku przeprowadzono znaczący remont, który miał miejsce w 1976 roku. Ponadto, w 2000 roku zainicjowano kolejny proces modernizacyjny.

Budynek składa się z czterech kondygnacji, a jego fasada jest imponująca. Z jednej strony, od ulicy Mikołaja, jest sześcioosiowa, natomiast od strony ulicy Kiełbaśniczej ma trzynastoosiowy układ. Całość projektu wyróżnia styl klasycystyczny, który nadaje kamienicy elegancki i ponadczasowy charakter.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 7a we Wrocławiu

---