Kamienica usytuowana przy ulicy Szewskiej 5 jest wyjątkowym przykładem architektury średniowiecznej, a jej lokalizacja w sercu Wrocławia dodatnio wpływa na jej znaczenie w kontekście historycznym i kulturowym.
Obiekt ten wyróżnia się na tle innych zabytków dzięki jednej z najpiękniejszych elewacji klasycystycznych w mieście, co czyni go istotnym punktem na mapie włóczęgów i turystów pragnących odkryć historie oraz urok tego wspaniałego miasta.
Historia
W średniowiecznych czasach na terenie, gdzie obecnie stoi kamienica, znajdowały się dwie szczytowe budowle, które można odnaleźć na planach Barhela Weihnera z XVI wieku. Fragmenty tych konstrukcji, w postaci średniowiecznych murów, przetrwały do dziś w piwnicy obecnego obiektu. W latach 1791–1792, w wyniku prac budowlanych prowadzonych przez mistrza budowlanego Gottlieba Dreyera, wzniesiono nowy gmach w stylu klasycystycznym, zastępując wcześniejsze kamienice. Budynek otoczony był przyległymi oficynami, które tworzyły wewnętrzny prostokątny dziedziniec. Na tyłach tego kompleksu znajdowała się drewniana klatka schodowa. Początkowo dwutraktowa kamienica liczyła trzy kondygnacje; jednak w XIX wieku oficyny zostały rozbudowane, a sama kamienica podniesiona o jedną kondygnację. W roku 1900 zrealizowano przebudowę części parterowej według projektu Karla Grossera, znanego architekta i współzałożyciela spółki architektoniczno-budowlanej, specjalizującej się w stylu renesansu północnego. Z tego okresu zachowały się oryginalne drzwi wejściowe. W roku 1921 do frontowej części dachu dodano trzy lukarny. W 1927 roku dokonano wyburzenia sąsiednich kamienic od strony północnej, a w ich miejscu wzniesiono dom towarowy Rudolfa Petersdorffa, co w znaczący sposób zmieniło pierwotny układ zabudowy tej ulicy.
Po 1945
Obiekt przetrwał działania wojenne w 1945 roku bez większych uszkodzeń. W 1948 roku funkcjonował w nim Dom Kupca. Niestety, sąsiednia kamienica od strony południowej została całkowicie zniszczona i rozebrana, a dom towarowy Rudolfa Petersdorffa został odbudowany i zmieniono jego nazwę na Dom Handlowy Kameleon. W 1996 roku kamienica przeszła gruntowny remont. W tym czasie stworzono podcień w przedniej części parteru, a układ okien na tym poziomie został dostosowany do nowoczesnych wymogów. Stara drewniana klatka schodowa została usunięta, a w jej miejsce zamontowano windę oraz nowe schody. W wyniku przesunięcia linii zabudowy południowego budynku, w bocznych partiach elewacji zostało wybitanych dodatkowych sześć otworów okiennych. Od roku 1994 w budynku funkcjonowały oddziały Powszechnego Banku Kredytowego, T.U. Allianz, Banku BPH S.A. oraz biura różnorodnych firm.
Opis architektoniczny
Kamienica przy ulicy Szewskiej 5 we Wrocławiu to wyjątkowy przykład kalenicowej architektury, która zachwyca swoim charakterystycznym stylem. Budynek został wzniesiony na planie dwutaktowym i składa się z czterech kondygnacji, zwieńczonych dachem o formie dwuspadowej z facjatami, co nadaje mu unikalny wygląd.
Fasada prezentuje się w sposób zróżnicowany, z parterową częścią, która jest starannie boniowana. Wyższe kondygnacje charakteryzują się pięcioosiowym układem. Druga i trzecia kondygnacja są podzielone przez sześć jońskich kanelowanych pilastrów, które harmonijnie ciągną się przez dwa poziomy i wspierają szeroki pas belkowania. To właśnie ten element architektoniczny wyodrębnia czwartą kondygnację.
Na trzecim piętrze, utrzymującym pięcioosiowy układ, okna są urokliwie przegródkowane szerokimi lizenami, które mieszczą w sobie reliefy o motywie rózg liktorskich. Szczególną uwagę przyciągają pięć okrągłych medalionów figuralnych, ulokowanych pomiędzy pilastrami. Medaliony te przedstawiają różnorodne alegorie; na medalionie centralnym zauważamy personifikację Architektury, ukazaną jako kobietę szeroko uzbrojoną w atrybuty sztuki budowniczej. Pozostałe cztery medaliony ukazują koleje ludzkiego życia.
W wyniku remontu przeprowadzonego w 1996 roku, oryginalne medaliony zostały przeniesione do sali na parterze budynku, a na fasadzie zamontowane zostały ich repliki, co świadczy o dbałości o zachowanie historycznego dziedzictwa. Warto również wspomnieć, że do 2005 roku, na południowej ścianie bocznej oficyny, znajdowała się renesansowa płaskorzeźba. Przedstawiała ona dwa owalne medaliony z wizerunkami mężczyzny i kobiety w profilu, będąca pozostałością po renesansowym domu nr 4, mieszczącym się na narożnej posesji. Niestety, płaskorzeźba została zniszczona podczas budowy nowego biurowca.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 959.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 350.
- Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 349.
- Harasimowicz 1998 ↓, s. 67.
- Bank BPH S.A. Oddział Banku
- Zdjęcie płaskorzeźby
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy ulicy św. Antoniego 16 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy św. Mikołaja 13 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy św. Mikołaja 41 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy św. Mikołaja 43 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Wita Stwosza 56 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Włodkowica 5–9 we Wrocławiu | Kamienica Rynek-Ratusz 11-12 we Wrocławiu | Kamienica Rynek-Ratusz 16 we Wrocławiu | Kamienica Rynek-Ratusz 7-9 we Wrocławiu | Kamienica Szwedzka Sień we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Rzeźniczej 4 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Ruskiej 22 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Psie Budy 5-6 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 66 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 62 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Podwale 61 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Odrzańskiej 2 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kurzy Targ 3 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 9 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kiełbaśniczej 7a we WrocławiuOceń: Kamienica przy ulicy Szewskiej 5 we Wrocławiu