Kamienica przy ulicy Biskupiej 10 we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

Historia tego obiektu sięga czasów średniowiecza, a dokładniej XIV wieku, kiedy to wzniesiono pierwszy murowany budynek na tej działce. Pierwotnie kamienica była częścią południowej pierzei ulicy Wita Stwosza, gdzie nosiła numer 17. Zachodnia elewacja kamienicy otwierała się na wówczas anonimową ulicę, która w 1489 roku otrzymała nazwę Biskupia.

Do roku 1564 budynek ulegał powiększeniu, co dokonywane było kosztem istniejących gotyckich zabudowań znajdujących się w tyłach. W czasach XVI oraz XVII wieku nastąpiła jego przebudowa, a z tego okresu zachowały się liczne renesansowe elementy konstrukcyjne, które, mimo upływu lat, wciąż świadczą o historii budynku.

W XVIII wieku obiekt przeszedł urokliwą transformację, zyskując formy oraz dekoracje barokowe; szczególnie efektownie zaprezentował się szczyt, który został uwieńczony wolutowymi spływami. Od pierwszej połowy XIX wieku, kamienica zyskała popularną nazwę „Stadt Rom”, co dosłownie tłumaczone jest jako „Rzym”.

Właściciele i użytkownicy kamienicy

W 1839 roku, właścicielem opisywanej kamienicy był doktor filozofii oraz nauczyciel E.M. Hayn, który miał zaszczyt mieszkać w tym budynku. Obok niego w kamienicy zamieszkiwał wędliniarz F. Gobel oraz lekarz E. Deckart. Pięć lat później, w 1844 roku, nieoczekiwanie kamienicę nabył lub odziedziczył August Heyn, znany fabrykant pasmanteryjny. W tym okresie budynek był również siedzibą zakładu szklarskiego.

Wśród kolejnych właścicieli znalazł się Scholz, który zarządzał posiadłością w latach 1865-1867, a następnie Linke w 1868 roku. W tym czasie parter kamienicy został przystosowany do celów użytkowych, a w tym miejscu ulokowały się sklep płócienny oraz warsztat blacharski. Na wyższych piętrach mieściły się mieszkania przeznaczone do wynajęcia.

W 1862 roku kamienicę kupił podporucznik Schneider, a w tym samym roku w budynku osiedlił się hotelarz Astel, który w 1866 roku odkupił nieruchomość. Lata 1862–1863 przyniosły istotne zmiany, a za sprawą nowego właściciela Schneidera, kamienica przeszła gruntowną przebudowę. Wybito nowe wejście od strony ulicy Biskupiej, a w większej części parteru urządzono restaurację. Część od strony ulicy Stwosza zaaranżowano na piekarnię.

Na pierwszym piętrze został otwarty hotel noszący nazwę „Hotel de Roma”, który od 1866 roku stał się hotelem garnizonowym. Rok 1868 uznawany jest za czas, kiedy hotel zajmował już I oraz II piętro, a od 1870 roku również i trzecie. Parter wynajmowali zegarmistrz, sprzedawca cygar oraz restaurator. Ponadto, parter w całości zajmowała firma „Astel & Co.”, która została stworzona przez właściciela hotelu i zajmowała się sprzedażą herbaty.

W 1899 roku budynek przeszedł w ręce Georga Bergera, a dwie lata później dobudowano piątą kondygnację. Obecnie w kamienicy znajdował się hotel, na parterze otwarto winiarnię, a do 1907 roku działał sklep z herbatami. W 1908 roku na parterze pozostali tylko fryzjer i sklep z cygarami. Kamięcia, a zwłaszcza hotel, była zarejestrowana pod alternatywnym adresem Biskupia 10a, ale od 1916 roku obowiązywał już tylko nowy adres.

W 1914 roku kamienicę nabył Herman Brand, jednak zarządzanie hotelem wciąż pozostawało w rękach byłego właściciela Bergera. W 1924 roku budynek dostąpił sprzedaży na rzecz żydowskiej spółki handlowej „Rosenfeld Co.”. Parter został przeznaczony pod kilka mniejszych sklepików, podczas gdy hotel funkcjonował do momentu wybuchu II wojny światowej. Jak wiele innych obiektów, w 1934 roku, na skutek konfiskaty mienia żydowskiego, budynek przeszedł w ręce państwa niemieckiego.

Opis architektoniczny

Kamienica wyróżnia się złożoną architekturą, zaprojektowaną na planie wydłużonego prostokąta, co nadaje jej unikalny charakter. Budynek składa się z pięciu kondygnacji, podczas gdy część południowa jest ograniczona do czterech, co tworzy ciekawe zestawienie. Wnętrza kamienicy urządzono w układzie dwutraktowym, z pomieszczeniami o zróżnicowanych proporcjach, co sprzyja efektownemu podziałowi przestrzeni.

Wschodnia ściana budynku prowadzi do klatki schodowej, która jest głównym elementem komunikacyjnym. W tylnej części, gdzie znajdują się schody, układ jest węższy, co dodaje dynamiki całej konstrukcji. Elewacja budynku została pokryta tynkiem, a narożniki są boniowane aż do czwartej kondygnacji, co podkreśla jego monumentalność. Każde piętro oddzielają dwa poziome pasy, a nad przyziemiem oraz między I a II i IV a V kondygnacją znajduje się gzyms kordonowy, który nadaje budowli elegancki wygląd.

Ponad piątą kondygnacją, w strefie belkowania, można dostrzec uproszczony fryz z charakterystycznymi oknami na poddaszu. Od strony ulicy Wita Stwosza, elewacja kamienicy jest dwuosiowa. Części II i V kondygnacji wykazują symetrię, podczas gdy parter zachowuje asymetrię.

Nad czwartą kondygnacją umieszczono gzyms, którego wsparcie stanowią modyliony oraz pseudowsporniki. Okna na trzeciej i czwartej kondygnacji są osadzone w ediculowych obramieniach, co wzbogaca ogólny efekt wizualny. Osie elewacji są flankowane przez dwa pilastry, które stoją na dekoracyjnych konsolach, wprowadzając harmonijny rytm.

Pomiędzy II a III kondygnacją znajdują się płyciny podokienne z bogatą dekoracją roślinną, a nad trzecią kondygnacją dominuje gzyms na modylionach, zaakcentowany szczególnymi guttami. Z kolei w północnej elewacji, od strony ulicy Biskupiej, można zauważyć aż osiem osi. W ósmej osi, gdyż jeszcze w 1998 roku, ujawniały się ślady dawnego otworu drzwiowego, otoczonego pilastrami, podtrzymującymi fryz i uproszczone belkowanie.

W latach 90. XX wieku dokonano renowacji i przywrócono otwór wejściowy, a południowa część elewacji ma cztery kondygnacje oraz pięć osi, co czyni całą kamienicę jeszcze bardziej interesującą pod względem architektonicznym.

Po 1945

W 1970 roku budynek przy ulicy Biskupiej 10 stał się własnością Dolnośląskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego we Wrocławiu. Już rok później, w 1971, rozpoczęto prace remontowe oraz modernizacyjne mające na celu poprawę stanu technicznego obiektu. Kolejne znaczące zmiany miały miejsce w przedziale czasowym od 1981 do 1990 roku, a ich realizacją zajęła się Pracownia Usług Projektowych „Koncept”. W ramach tego remontu przeprowadzono wymianę stolarki na parterze, a także odnowiono główne wejście oraz zaktualizowano okna, dawniej półskrzynkowe, na nowoczesne okna wystawowe.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Biskupiej 10 we Wrocławiu

---