Lothar Herbst

---

Życiorys

Młodość, działalność zawodowa i kulturalna

Lothar Herbst przyszedł na świat w rodzinie niemieckiej, gdzie jego ojciec niestety zginął podczas II wojny światowej, walcząc w szeregach Wehrmachtu. Po wojnie matka i syn osiedlili się w Polsce, konkretnie w Wałbrzychu. W okresie od 1962 do 1967 roku Herbst zrealizował swoje studia z zakresu filologii polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Po ich ukończeniu otrzymał etat na swojej uczelni, dołączając do zespołu Instytutu Filologii Polskiej. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych współpracował z grupą literacką Agora. W 1975 roku uzyskał stopień doktora, a w latach 1968–1985 pełnił rolę mentora i opiekuna dla młodych polonistów, w gronie jego studentów byli tacy jak Leszek Budrewicz, Mariusz Wilk oraz Jarosław Broda. W obszarze jego badań dominowała awangarda krakowska i kultura studencka.

Od 1964 roku Herbst utrzymywał stałą obecność w prasie kulturalnej. W latach 1964–1969 aktywnie działał w redakcji dwutygodnika, który od 1965 roku zyskał status miesięcznika Agora. W międzyczasie, od 1972 do 1977 roku, pełnił funkcję kierownika działu literackiego w studenckim piśmie Konfrontacje we Wrocławiu. Dodatkowo współpracował z warszawskim czasopismem Młoda sztuka oraz krakowską Nową kulturą. W latach 1977–1987 był częścią redakcji Literatury ludowej, przyczyniając się do jej rozwoju. Ponadto, w latach 1977–1981 wydawał w II obiegu serię poetycką Biblioteka „Agory”. Brał również udział w działalności Studenckiego Komitetu Solidarności we Wrocławiu oraz publikował w pismach Zapis i Puls. W 1970 roku dołączył do Związku Literatów Polskich, a w latach 1981–1983 zarządzał oddziałem wrocławskim ZLP.

Działalność opozycyjna

Jesienią 1980 roku Herbst wstąpił do NSZZ „Solidarność”, a od grudnia 1980 do grudnia 1981 zasiadał w redakcji Solidarności Dolnośląskiej. Po wybuchu stanu wojennego brał udział w strajku okupacyjnym, który miał miejsce w Państwowej Fabryce Wagonów Pafawag oraz w Dolnośląskich Zakładach Wytwórczych Maszyn Elektrycznych Dolmel. Jego aktywność opozycyjna zakończyła się zatrzymaniem 4 stycznia 1982 roku, a następnie internowaniem; zwolniony został w kwietniu 1982 roku ze względu na problemy ze zdrowiem, w szczególności cierpiał na chorobę oczu. Od 1983 roku Herbst rozpoczął współpracę z wrocławskim pismem literackim „Obecność”, pełniąc w latach 1984–1985 rolę redaktora. Niedługo potem, od 1984 do 1986 roku, redagował pismo Walka i współpracował z podziemnym wydawnictwem Inicjatywa Wydawnicza Aspekt (1983–1986), a także z Solidarnością Walczącą (1983–1985). Jego zaangażowanie w działalność opozycyjną prowadziło często do aresztowań oraz wymierzenia grzywien; w październiku 1985 roku został aresztowany za kolportaż materiałów niezależnych, lecz zwolniono go w styczniu 1986 roku, a sprawa jego została umorzona w październiku 1986 roku na mocy amnestii. W tym okresie stał się członkiem wrocławskiego Komitetu Kultury Niezależnej. W 1987 roku Herbst udał się na leczenie do Niemiec, a w lutym 1989 powrócił do Polski, angażując się w przygotowania do nadchodzących wyborów parlamentarnych w czerwcu 1989 roku. Wśród jego aktywności znalazła się również rola członka wrocławskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarności” oraz redaktor wydawanej przez Komitet Gazety Wyborczej.

Działalność w III RP

Po wyborach Herbst związał się z Wrocławskim Klubem Obywatelskim (od grudnia 1989 przemianowanym na Wrocławski KO „S”). Na początku roku 1990 przez krótki czas piastował stanowisko rzecznika prasowego Komitetu, a od stycznia do czerwca 1990 był redaktorem pisma Gazeta Obywatelska. W marcu 1990 roku objął funkcję redaktora naczelnego Polskiego Radia Wrocław, a od 1993 roku stał na czele zarządu Polskiego Radia Wrocław SA. Dodatkowo, w 1989 roku został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a w latach 1990-1993 pełnił rolę prezesa Oddziału Wrocławskiego SPP. Poza tym, od 1989 roku należał również do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Grabiszyńskim w Wrocławiu.

Twórczość poetycka

Debiutanckim zbiorem poezji Lothara Herbsta były tomiki zatytułowane Pejzaże (1970), a następnie ukazały się Przypisy do człowieka (1971), Listy w sprawie wiary i nadziei, oraz Rdza na trąbce (1977 i 1979 – w ramach serii Biblioteki „Agory”). Kolejne jego dzieła to Wyznania (1981) oraz Polska więzienna. Dziennik liryczny pisany od 16 lutego do 6 czerwca 1982 roku w Strzelcach Opolskich, Nysie oraz Wrocławiu. Zbiór ten jest odniesieniem do doświadczeń internowania i skazania (1983), jak również Listy z podróży (1986). W 2008 roku, po jego śmierci, wydano zbiór poezji pod tytułem Wiersze zebrane.

Odznaczenia i nagrody

We wspomnieniach nie może zabraknąć jego osiągnięć odznaczeń. 1 lutego 1989 roku Lothar Herbst został odznaczony przez Prezydenta RP na uchodźstwie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1997 roku uzyskał śląską nagrodę kulturalną rządu Dolnej Saksonii. Z kolei w 2006 roku jego zasługi zostały uhonorowane pośmiertnym nadaniem Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski.

Upamiętnienie

Upamiętnienie Lothara Herba jest widoczne w kilku istotnych aspektach. Jego imieniem nazwano studio radiowe w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Wrocławskim, co podkreśla jego wkład w rozwój mediów i edukacji.

Dodatkowo, od 2018 roku jest on patronem ulicy na wrocławskich Sołtysowicach, co stanowi trwałą pamiątkę dla mieszkańców i odwiedzających.

---

Oceń: Lothar Herbst

---