Mariusz Wilk

---

Życiorys

Mariusz Wilk, znany polski pisarz i działacz, zdobył wykształcenie w zakresie filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 1978 roku, zaangażowany w opozycję demokratyczną, współtworzył ważne „podziemne” pisma opozycyjne, w tym „Biuletyn Dolnośląski”, „Podaj dalej” oraz „Tematy”. W okresie Sierpnia 1980 roku pełnił rolę współredaktora biuletynu strajkowego NSZZ „Solidarność”, który był wydawany w Stoczni Gdańskiej.

Po przeprowadzce do Gdańska w 1980 roku, Wilk objął stanowisko redaktora naczelnego „Solidarności. Pisma Zarządu Regionu”, gdzie przeprowadził między innymi wywiad z Günterem Grassem. Po wprowadzeniu stanu wojennego, mężczyzna ukrywał się przez pewien czas, nadal pełniąc swoje obowiązki redaktorskie, aż do aresztowania w grudniu 1982 roku.

Po zwolnieniu, rozpoczął pracę w Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych „Gdańsk” od 1983 roku. W 1984 roku, wraz z Maciejem Łopińskim i Zbigniewem Gachem (pseudonim Marcin Moskit), opublikował w Paryżu książkę zatytułowaną „Konspira. Rzecz o podziemnej Solidarności”. W tej publikacji znaleźć można wypowiedzi takich osobistości jak: Bogdan Borusewicz, Zbigniew Bujak, Władysław Frasyniuk, Aleksander Hall, Tadeusz Jedynak, Bogdan Lis oraz Eugeniusz Szumiejko.

Książka szybko zdobyła popularność, stając się bestsellerem drugiego obiegu, zdobyła również Nagrodę „Solidarności” Pracowników Wydawnictw w 1984 roku. „Konspira” doczekała się dwudziestu wydań oraz tysięcy egzemplarzy drukowanych zarówno w podziemnych, jak i emigracyjnych wydawnictwach. W 1986 roku ponownie został aresztowany, oskarżony m.in. o rzekomą współpracę z obcym wywiadem. Po kilku miesiącach został zwolniony na mocy amnestii.

Po strajkach na Wybrzeżu w 1988 roku, zdecydował się wycofać z aktywnej działalności politycznej, ponieważ Okrągły Stół okazał się dla niego rozczarowaniem. Wyjechał jako korespondent prasowy do Berlina Zachodniego, gdzie pod pseudonimem „Mathilde Weckler” publikował dla „Młodej Polski” w latach 1989-1990. W latach 90. XX wieku przebywał za granicą i w obliczu cenzury, która dotknęła jego teksty, osiedlił się najpierw w USA, a potem w Rosji, na Wyspach Sołowieckich. Po pewnym czasie zamieszkał nad jeziorem Onega, a następnie ponownie na Dalekiej Północy.

W tamtym okresie związany był z paryską „Kulturą” jako rosyjski korespondent, pisząc dla niej aż do ostatniego numeru w 2000 roku. W 1997 roku otrzymał Nagrodę Literacką „Kultury” im. Zygmunta Hertza. Obecnie współpracuje z „Rzeczpospolitą” na dodatek „Plus-Minus”, a jego prace ukazywały się również w „Zeszytach Literackich”, „Gazecie Gdańskiej” oraz „Przeglądzie Politycznym”. W 2006 roku został nominowany do paszportów „Polityki”.

Prezydent RP Lech Kaczyński uhonorował go w 2006 roku Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. 4 czerwca 2015 roku Mariusz Wilk został na pięć lat pozbawiony prawa do mieszkania w Rosji. W 2021 roku uhonorowano go Krzyżem Wolności i Solidarności. Jego najnowsza książka, wydana w 2023 roku, zatytułowana „Procidana”, zdobyła Lubuski Wawrzyn Literacki w kategorii proza.

Twórczość

Mariusz Wilk jest autorem wielu istotnych dzieł w polskiej literaturze, które poruszają różnorodne tematy, a szczególnie te związane z historią i społeczeństwem. W jego twórczości szczególnie wyróżnia się:

• „Konspira. Rzecz o podziemnej „Solidarności”” – książka, która ukazała się w różnych wydaniach i tłumaczeniach, docierając do szerokiego grona odbiorców. Stała się jednym z najważniejszych dokumentów dotyczących ruchu Solidarności, publikowana była m.in. przez BiS oraz Skarżyską Oficynę Wydawniczą „Sowa”,
• „Black’n Red” – wydany w 1991 roku przez Wydawnictwo Gdańskie, przyciąga uwagę swoją głębią i refleksjami, które stawia przed czytelnikami,
• „Wilczy Notes. Zapiski sołowieckie 1996-1998” – przepełniona dążeniem do zrozumienia i opisania rzeczywistości, doczekała się tłumaczeń na różne języki, w tym francuski i angielski. Warto zwrócić uwagę na przekrój kulturowy i ważne fotografie autorstwa Tomasza Kizny,
• „Wołoka” – wydanie z 2005 roku, które zdobyło kilka nominacji, w tym do Nagrody Literackiej „Nike”,
• „Dom nad Oniego” oraz kolejne części Dziennika północnego, które ukazywały się w latach 2006-2014, każde z nich odkrywa inne oblicze autora i jego refleksji nad otaczającą rzeczywistością,
• „Procidana” – druga część Południowego dyptyku, pokazująca głębsze zrozumienie tematów związanych z życiem i naturą, zostanie wznowiona w 2024 roku,
• „Przechadzki z cieniem. Śladami Herlinga po Neapolu” – pierwszy tom Południowego dyptyku, który z pewnością zaintryguje miłośników literatury podróżniczej.

Każde z tych dzieł jest przykładem nie tylko literackiej wrażliwości Wilka, ale także jego umiejętności mówienia o ważnych społecznych i kulturowych kwestiach. Wydawnictwo odpowiedzialne za publikację „Wołoki” to Wydawnictwo Literackie, które od lat współpracuje z wieloma znakomitymi autorami, dbając o jakość wydawanych książek.

Twórczość Mariusza Wilka zasługuje na szczególne uznanie, zwłaszcza ze względu na jej różnorodność i głębię analizy rzeczywistości, co czyni go znaczącą postacią współczesnej polskiej literatury.

Opracowania twórczości

W literaturze polskiej znaczącą rolę odgrywa Mariusz Wilk, którego twórczość doczekała się licznych analiz i opracowań. W szczególności, jednym z istotnych źródeł poświęconych jego dorobkowi jest książka przygotowana przez Monikę Krajewską. Jej publikacja, zatytułowana „Wilcze tropy. O twórczości Mariusza Wilka”, została wydana w Krakowie przez Instytut Literatury w 2021 roku.

Warto zauważyć, że pozycja ta nie zawiera numerów stron, co może stanowić pewne wyzwanie dla tych, którzy pragną szybko zlokalizować konkretne fragmenty tekstu.

---

Oceń: Mariusz Wilk

---