Epitafium Sebalda Saurmanna

Praca ta, wykonana z piaskowca, przybiera formę prostokąta. W centralnej części ukazana jest Piety w otoczeniu świętych, co świadczy o znakomitym połączeniu reliefu z rzeźbą pełnoplastyczną. Wizerunek Matki Boskiej Bolesnej, trzymającej ciało Jezusa zdjęte z krzyża, jest dominującym elementem kompozycji. Poniżej niej znajdują się wizerunki świętych: Wawrzyńca, Jadwigi Śląskiej, Katarzyny Aleksandryjskiej, Barbary z Nikomedii oraz Sebalda z Norymbergi, którego błogosławi wcielony w dziele patron.

W dolnej strefie epitafium zauważyć można Sebalda Saurmanna w modlitwie, otoczonego przez liczną rodzinę. W wyraźny sposób ukazuje to podział na grupy męskie i żeńskie – kobiety ubrane są w długie suknie oraz welony, co dodatkowo podkreśla ich delikatność i wdzięk.

Dzieło wyróżnia się specyficznym "malarskim" potraktowaniem przestrzeni oraz płynnym przejściem między różnymi rodzajami reliefów – zarówno płaskiego, wklęsłego, jak i wypukłego. Kompozycja pozbawiona jest większej dynamiki i jasno dzieli się na trzy strefy. Na dole możemy dostrzec staroniemieckojęzyczną inskrypcję, będącą datą: Anno d[omi]ni MCCCCCVII Jar Am dornstag noch Jacobi/starb d[er] erber sebald saurma(nn) purg(er) zu preslaw dem got genod[e].

Warto zauważyć, że dzieło to jest jednym z najważniejszych artystycznych przykładów mieszczańskiego epitafium obrazowego. Wrocław w tamtym okresie obfitował w wiele malowanych i rzeźbionych pomników, które dedykowane były miejscowym notable. Najwięcej z tych pięknych dzieł miało miejsce w dwóch głównych kościołach farnych Wrocławia: Świętej Marii Magdaleny i Świętej Elżbiety. Pierwszy z wymienionych reprezentował patronat nad miejskimi cechami rzemieślniczymi, a drugi natomiast był powiązany z rodami mieszczańskimi.

Temat Piety powracał wielokrotnie w sztuce gotyckiej we Wrocławiu. Z kościołów Świętej Elżbiety oraz Świętego Macieja pochodzą wiele przedstawień Matki Bożej trzymającej ciało Jezusa, znane z niewielkich rozmiarów oraz unikalnych cech stylistycznych, które charakteryzują sztukę z około 1400 roku. Z kolei zmonumentalizowaną formą tego tematu jest Pietà z kościoła Najświętszej Marii Panny, znajdującego się na Piasku.

Co więcej, temat Piety zagościł również w malarstwie, czego przykładem jest epitafium rodu Banków z 1494 roku, które pierwotnie znajdowało się w kościele Świętej Elżbiety. Badacze uważają je za wzorzec dla epitafium Sebalda Saurmanna, sugerując, że twórca miał konserwatywną postawę wobec tradycji artystycznych. Jednak najnowsze badania wskazują na znacznie szersze podejście artysty do rzeźby. Osobliwością są również dwa zachowane epitafia obrazowe we Wrocławiu, a mianowicie epitafium Hieronima Krebela umieszczone na elewacji zakrystii kościoła Świętego Krzysztofa oraz epitafium Matthiasa Schebitza i jego żony Agnes von Poppelau, znalezione na zewnętrznej elewacji Kaplicy Kuśnierzy przy kościele Świętej Marii Magdaleny.